درباره سعدی سینمای ایران استاد مرحوم علی حاتمی

گروه فرهنگی: اگر از چند فیلمساز در تاریخ سینمای ایران بتوان نام برد که سینمای شخصی خودشان را ساخته باشند، علی حاتمی بی‌شک یکی از آن‌هاست.

به گزارش بولتن نیوز، فارغ از این که این سینمای شخصی چه تاثیراتی بر جامعه ایران گذاشته است و نان به توبره چه کسانی ریخته است، می‌توان آن را یکی از جذاب‌ترین و تماشایی‌ترین سینماهای شخصی ایران دانست. سینمایی که مهم‌ترین شاخصه آن غوطه خوردن در فرهنگ کوچه و بازار است؛ البته فرهنگ کوچه و بازارِ بخشِ مرکزیِ ایران، آن هم در یک مقطع زمانی خاص. با این وصف می‌توان گفت که سینمای حاتمی سینمایی بسیار محدود است و تقریبا هرگز از تجربه عینیِ فیلمساز فراتر نرفته است.

یکی از مهم ترین مولفه های سینمای زنده‌یاد علی حاتمی، دیالوگ نویسی های بی همتای اوست. وی دیالوگ ‌های آثارش را نمی ‌نوشت، بلکه می ‌سرود. در سکانس های آثارش، دیالوگ هایی شاعرانه تاثیرگذار و زیبا می گنجاند که حسی دلنشین را به مخاطب منتقل می کرد. دیالوگ هایی روان، صریح، شیرین، جذاب و مینیاتورگونه که در ذهن مخاطب حک می ‌شوند. با نوشتن دیالوگ هایی برآمده از تاریخ و فرهنگ و هنر، صحنه هایی شبیه نقاشی خلق می کرد که حسی از جنس شعر و تغزل داشتند. حاتمی همواره در آثارش پیوندی ناگسستنی با اصطلاحات و گویش ‌های کوچه بازار داشت و کاربرد این دیالوگ ‌ها به عنوان امضای وی، در همه آثارش حضور دارد.

نکته مهم درباره سینمای علی حاتمی این است که او در فرهنگ فولکلور و روایت فرهنگ اجتماعی به راحتی دخل و تصرف می‌کرد و از جایی به بعد در کارنامه فیلمسازی‌اش به این نتیجه مهم رسید که تاریخ هم در انتها یک روایت است و احساس می‌کند خیلی نیاز به وفاداری به آن نیست. شما وقتی فیلم «ستارخان» را می‌ّبینید، مشخص است که حاتمی تلاش داشته وفادار به تاریخ باشد، وقتی به «حاجی‌واشنگتن» می‌رسیم دیگر آن حساسیت کمتر شده و در «کمال‌الملک» دیگر حاتمی دارد با شخصیت‌های تاریخی، روایت خودش را ارائه می‌دهد.

نکته مهم دیگر سینمای علی حاتمی، هویت ملی است. فیلم ایرانی و فرهنگ ایرانی در سینمای علی حاتمی معنا پیدا می‌کند. این فرهنگ ایرانی در دهه ۶۰ به شدت مورد طرد منتقدان سینما قرار می‌گرفت و این اتفاق بدی بود. سال ۶۸ که فیلم «مادر» در جشنواره فجر اکران شد تقریباً تمام منتقدان مهم علیه‌اش نقد نوشتند و آن مرتجعانه دانستند آرش خوشخو هم ضمن تأیید سه ضلع مورد اشاره ذوالفقاری، در ادامه گفت: نکته مهم سینمای علی حاتمی، هویت ملی است. فیلم ایرانی و فرهنگ ایرانی در سینمای علی حاتمی معنا پیدا می‌کند. این فرهنگ ایرانی در دهه ۶۰ به شدت مورد طرد منتقدان سینما قرار می‌گرفت و این اتفاق بدی بود. سال ۶۸ که فیلم «مادر» در جشنواره فجر اکران شد تقریباً تمام منتقدان مهم علیه‌اش نقد نوشتند و آن مرتجعانه دانستند.

میتوان گفت کارنامه‌ی علی حاتمی به نوعی گزارش ۳۰ سال تحول و تغییر در سینمای ایران است، کارگردانی که کار خود را با نمایش‌های شاد و ساده و با به کارگیری تکنیک‌های روحوضی آغاز کرد و در پایان زندگی متأسفانه کوتاهش، از او به عنوان سینماگری مؤلف، با آثاری بزرگ و عمیق یاد می‌شود.

علی حاتمی در قاب تصویر

علی حاتی و آثار ماندگارش