کرامات عسکری علیه السلام

گروه دین و اندیشه - حجه الاسلام والمسلمين عليرضا توحيدلو در یادداشتی نوشت:امام عسکری علیه السلام در هشتم ربیع ‏الثانى سال ٢٣٢ ق در شهر مدینه چشم به جهان گشود. نام مادر بزرگوارش به اختلاف، سوسن، سلیل، حریبه، حدیثه و جده به نگارش آمده، و کنیه آن حضرت ابو محمد و ابن‏الرضا، و مشهورترین القاب ایشان عسکرى، هادى، زکى، سراج، صامت و رفیق است.

به گزارش بولتن نیوز،ایشان هنوز چندسالی از عمر مبارکش نمی گذشت که به همراه پدر بزرگوارش امام هادی علیه السلام از مدینه به سامرا تبعید شد و در مرکز عسکر (لشکرگاه) تحت نظارت مأموران خلیفه ساکن شد. آن حضرت و پدر بزرگوارشان به مناسبت این که در محل استقرار لشکریان حکومت ناگزیر به سکونت شده بودند، عسکریین علیه السلام( دو عسکری) لقب یافته اند.

امام یازدهم در سال ٢۵۴ق، به دنبال شهادت امام هادی علیه السلام و در حالی که بیش از ٢٢ سال از عمر مبارک آن حضرت سپری نشده بود، منصب امامت را عهده دار شدند و حدود شش سال یعنی تا ٢٨ سالگی به ارشاد و هدایت مردم مشغول بودند. امام حسن عسکری علیه السلام سرانجام در هشتم ربیع الاوّل سال ٢۶٠ق به دسیسه معتمد عباسی و در شهر سامرّا به شهادت رسیدند و پیکر مطهرشان در کنار مرقد منوّر پدر بزرگوارشان امام هادی علیه السلام به خاک سپرده شد که میعادگاه شیعیان جهان است و عاشقان ولایت چون پروانه به دور شمع وجودش می چرخد.

مالک نفس خود نیستیم

محمد بن اسماعیل علوی همچنین علي بن عبد الغفار روایت کرده اند که: بنی عباس بر صالح بن وصیف زمانی که حضرت امام حسن عسکری علیه السلام را حبس کرده بود، وارد شدند و به او گفتند: که تا می توانی بر امام حسن عسکری تنگ بگیر و هیچ نوع ترحمی به ایشان نکن. صالح گفت: من با او چه کنم! او را به دو نفر که بدترین افراد بودند یعنی علی بن یارمش و اقتامش سپرده بودم، تا او را شکنجه کنند.
اینک آن دو نفر اهل نماز و روزه گشته اند و در عبادت به مقام بزرگی رسیده اند.
آنگاه آن دو نفر را آوردند و به ایشان عتاب زد و گفت: وای بر شما! با این شخص چه می کنید؟ گـفتند: «چـه گـوییم در حق مردی که روزها را روزه می گیرد و شبها را تا به صبح به عبادت مشغول است، سخن نمی گوید، و به کسی کاری ندارد و یکسره مشغول عبادت و هر زمان نظر بر ما
می افکند بدن ما می لرزد و چـنان می شویم که مالک نفس خود نیستیم و خودداری نمی توانیم بکنیم.
آل عباس چون این را شنیدند، در کمال خواری و با بدترین حال از نزد صالح برگشتند».(۱)

امام عسکري(علیه السلام)و گفتمان شیعه راستین

آن حضرت درباره شیعیان راستین می فرمودند:

«شِيعَتُنَا الْفِئَةُ النَّاجِيَةُ وَ الْفِرْقَةُ الزَّاكِيَةُ، صَارُوا لَنَا رِدْءاً وَ صَوْناً وَ عَلَى الظَّلَمَةِ أَلْباً وَ عَوْناً، وَ سَيَنْفَجِرُ لَهُمْ يَنَابِيعُ الْحَيَوَانِ بَعْدَ لَظَى النِّيرَانِ، لِتَمَامِ الطَّوَاوِيَةِ وَ الطَّوَاسِينِ مِنَ السِّنِينَ».

شيعه ما، گروه نجات يافته و فرقه پاكيزه است،
ما را در برابر دشمنان حفظ و حراست مى‏كنند و در برابر آنان چونان سدى استوار مى‏ايستند.
پس از روزگاران سخت و دوران هاى دوزخى،
چشمه‏ هاى زندگى، آنان را سيراب خواهند كرد.»(۲)

علامه مجلسى در توضيح این سخنان مى‏گويد: «هذه حكمة بالغة و نعمة سابغة تسمعها الآذان الصم و تقصر عليها الجبال الشم صلوات الله عليهم و سلامه‏»
«اين سخنان حكمتى و پندی گويا و نعمتى سرشار و لبریز است.
گوشهاى كر و ناشنوا آن را مى‏شنود و كوههاى سخت در برابر آن سست و نرم مى‏گردد.
درود و صلوات خداوند بر آنان باد»

گناهان نابخشودنی

ابوهاشم جعفری(ره) كه از دوستان و فقهاء و اصحاب امام هادی و امام حسن عسكری(علیه السلام) بود، می گوید: در محضر امام حسن عسكری(علیه السلام) بودم. فرمود: « یكی از گناهان نابخشودنی این است كه شخصی (بر اثر غرور و كوچک شمردن گناه) بگوید: «لیتنی لا اواخذ الا بهذا»
«ای كاش برای گناهی جز این یك گناه،
باز خواست الهی نشوم»
با خود گفتم: براستی، معنی این سخن، بسیار دقیق و ظریف است، و سزاوار است كه هر انسانی، مراقب خود باشد و در مورد هر چیزی دقت كند كه گاهی انسان حرفی می زند و خیال می كند حرف خوبی زده، غافل از آنكه، همان حرف، گناه نابخشودنی است.
آنگاه امام حسن عسكری(علیه السلام) به من رو كرد و فرمودند: «درست فكر می كنی ای ابوهاشم، كه باید بسیار دقت داشت، بدان كه شرک (ریا) در میان مردم، ناپیداتر از راه رفتن مورچه روی سنگ در شب تاریک، و راه رفتن مورچه بر صفحه سیاه است.»(۳)

تفاوت ارث زن و مرد از منظر امام عسکری(ع)

أبوبكر فهفكي پسر ابی طيفور پزشک (۴)
كه اشكال تراشی های ابن ابی العوجاء یكی از دانشمندان معروف مادی عصر امام جعفر صادق (علیه السلام) در ذهن او نیز راه یافته بود، به حضور امام حسن عسكری(علیه السلام) آمد و پرسید: چرا در اسلام، سهم ارث زن نصف سهم مرد است؟
آیا چنین قانونی، به گونه ای ستم به زن بینوا نیست؟  امام حسن عسكری(علیه السلام) فرمودند: زن جهاد ندارد و به کسی نفقه نمی پردازد، و تامین معاش نیز بر عهده او نیست،
اما همه اینها بر عهده مرد است. 
فهفكی می گوید: پیش خود (در ذهنم) گفتم:
ابن ابی العوجاء به من گفت: همین سوال را از امام صادق(علیه السلام) نمودم، او نیز چنین جواب داد، آنگاه امام حسن عسكری(علیه السلام) به من رو كرد و فرمودند: آری، این سوال، از ابن ابی العوجاء است، و جواب ما یكی است، و همه ما امامان به همدیگر مربوط، و مساوی هستیم و ليكن حضرت رسول اکرم(ص) و اميرالمؤمنين علی(علیه السلام) مزيت ديگرى هم دارند.(۵)

برکات حجت خدا

احمد بن اسحاق گوید: بر امام حسن عسكری (علیه السلام) وارد شدم و می خواستم از امام بعد از او سوال كنم. امام قبل از سوال من فرمود: ای احمد بن اسحاق! خداوند زمین را از زمان خلقت آدم تا روز قیامت از وجود حجت خالی نمی گذارد و به وسیله اوست كه بلا را از اهل زمین دور می گرداند، باران می بارد و بركات زمین ظاهر می شود. عرض كردم: یابن رسول اللّه: امام بعد از شما كیست؟ امام علیه السلام با عجله برخاست و داخل اتاق دیگر شد و در حالی كه بچه سه ساله ای كه همانند ماه شب چهاردهم، زیبا بود را بر دوش داشت بازگشت و فرمود: ای احمد اگر نزد خداوند و ما دارای ارزش و مقامی نبودی فرزندم را به تو نشان نمی دادم، او هم نام رسول خدا اللّه صلی اللّه علیه و آله وسلم است كه زمین را پر از قسط و عدل می كند همانا گونه كه پر از ظلم و جور شده است.
«مَثَلُهُ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ مَثَلُ الْخَضِرِ وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ غَیْبَةً لَا یَنْجُو مِنَ الْهَلْکَةِ فِیهَا إِلَّا مَنْ ثَبَّتَهُ اللَّهُ عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِمْ وَ وَفَّقَهُ لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِیلِ الْفَرَج، فَنَطَقَ الْغُلَامُ بِلِسَانٍ عَرَبِیٍّ فَصِیحٍ فَقَالَ أَنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِه‏»، ای احمد! مثلِ او در این امت مثلِ خضر نبی علیه السلام و ذوالقرنین علیه‌السلام است، او غیبتی طولانی خواهد داشت که هیچکس در آن نجات نمی‎‏یابد مگر کسی که خدای تعالی او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعای به تعجیل فرج موفق کند. آن کودک به زبان عربی فصیح فرمود:
من بقیه اللّه در زمین و انتقام گیرنده از دشمنان خدا هستم. 
احمد بن اسحاق عرضه داشت: سنتّی که از خضرنبی علیه‌السلام و ذوالقرنین علیه‌السلام دارد چیست؟
امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: غیبت طولانی. به خدا سوگند چنین است تا با غایتی که بیشتر معتقدین به او بازگردند و باقی نماند مگر کسی که خدای تعالی عهد و پیمان ولایت ما را از او گرفته و ایمان را در دلش نگاشته و با روحی از جانب خود مؤیّد کرده باشد. این امری از امر الهی و سرّی از سرّ ربوبی و غیبی از غیب پروردگار است، آنچه به تو عطا کردم بگیر، پنهان کن و از شاکرین باش تا فردا با ما در علییّن باشی.»(۶)

امام و اثرات چشم زخم

از على بن زيد روايت شده كه گفت: من اسبى داشتم كه از آن در شگفت بودم. يک وقت نزد امام حسن عسكرى عليه السّلام رفتم، امام به من فرمود: اسب تو چگونه است؟ گفتم: اسبم درب خانه است، فرمود: اگر مقدور شد...
قبل از اينكه شب شود آن را عوض كن! من از حضور آن حضرت مرخص شدم، بفكر فروش اسب بودم، از فروش آن خوددارى كردم در صورتى كه آن اسب طالب و راغب زيادى داشت آن را بيشتر از قيمتش مي خريدند.
وقتى كه شب شد. نگهبان آن اسب در حال گريه و ناله آمد و گفت: اسب تو مرد، من اندوهگين شدم و بعد از چند روز خدمت امام حسن عسكرى علیه‌السلام رفتم، با خود در اين فكر بودم كه آيا اسبى نظير آن نصيب من خواهد شد؟ امام فرمود: آرى، اسبى مثل آن اسب نصيب تو خواهد شد.
بعد از آن به غلام خود فرمودند: آن اسب تازى مرا كه سوار مى‏شوم به على بده، اين اسب از اسب تو زيباتر، عمر آن بيشتر، از اسب تو زرنگ‏تر و قويتر.(٧)

عالَم غیب

از على بن محمد بن حسن روايت شده كه گفت: پادشاه به جانب بصره خارج شد، امام حسن عسكرى عليه السّلام با شيعيان خود با سلطان خارج شد، ما عده‏اى بوديم كه بين دو ديوار نشسته بوديم و در انتظار مراجعت آن حضرت بوديم، وقتى كه آن بزرگوار برگشت و مقابل ما رسيد نزد ما توقف كرد، با يک دست كلاى خود را از سر خود برداشت و دست ديگر را بالاى سر خود نهاد و در صورت يكى از رفقاى ما خنديد. آن مرد فورا گفت: شهادت ميدهم كه تو حجّت و برگزيده خدا هستى. ما جريان را از آن شخص پرسش كرديم؟! گفت: من در باره امامت امام حسن عسكرى علیه‌السلام شک داشتم، با خود گفتم: اگر آن حضرت برگردد و كلاى خود را از سر خود بر دارد من به امامت او معتقد مى‏شوم.(٨)

شیعه در برابر مشکلات؛

امید به آینده و پیشگویی های امیدوار کننده
داود پسر قاسم بن إسحاق بن عبد اللّه بن جعفر بن أبي طالب معروف به أبا هاشم الجعفري مى‏گويد: از أبو محمّد الحسن بن علیّ بن محمّد؛ ملقب به ابن الرضا و معروف به عسکری، عليه السلام شنيدم كه مى‏فرمود:
«بهشت دروازه‏اى دارد به نام معروف، كه جز اهل خير و نيكوكاران از آن دروازه وارد نشوند.»
من با شنيدن اين سخن، خدا را سپاس گفتم و خوشحال شدم كه احتياجات مردم را برآورده مى‏سازم، امام ابومحمد(علیه السلام) رو به من كرد و فرمود: «آرى، من از آنچه در دلت گذشته آگاهم، براستى كه نيكوكاران در دنيا و در آخرت، اهل خير به شمار مى‏آيند، اى ابوهاشم خداوند تو را از ايشان قرار دهد و بيامرزد»(٩)

تنگدستى

محمد بن حسن بن ميمون مى‏گويد: طىّ نامه‏اى كه به خدمت مولايم امام حسن عسكرى(علیه السلام) نوشتم از تنگدستى خود شكايت كردم، آنگاه با خود گفتم؛ مگر امام صادق(علیه السلام) نفرموده است:
«تنگدستى با محبت ما بهتر است از ثروتمندى با دشمنان ما، و كشته شدن با ولايت ما بهتر است از زندگى با دشمنان ما»
جواب نامه من چنين آمد: «همانا خداى عزوجل، وقتى كه گناهان دوستان ما زياد مى‏شود، به وسيله تنگدستى، گناهان ايشان را محو مى‏كند؛
و بسيارى از گناهان را مى‏بخشد، آرى همان طور كه در خاطر تو گذشت، تنگدستى با ما بهتر است از مالدارى با دشمنان ما، در حالى كه ما پشتيبان كسى هستيم كه به ما پناه آورد و نوريم براى هر كه از ما روشنى خواهد و پناهيم براى كسى كه به ما پناهنده شود، هر كه ما را دوست بدارد در مراتب عاليه با ماست و هر كه از ما رو برتابد، به رو در آتش دوزخ مى‏افتد…»(١٠)

راه درست

ابوجعفر هاشمى مى‏گويد: من به همراه عبداللّه خدوري، حسين بن محمّد عقيقي، حمزه غراب، و محمّد بن إبراهيم قمي در زندان جبیس، در جوسق واقع در قصر سرخ زندانی بودم، كه ابومحمد(علیه السلام)نيز با برادرش جعفر زندانى شدند، به حال آن حضرت رقت كرديم و من صورت امام حسن عسکری(علیه السلام) را بوسيدم و او را روى فرشى كه زير پايم بود نشاندم، جعفر نيز در نزديكى ما نشست، مأمور زندان آن حضرت، صالح بن وصيف بود، مردى از قبيله جحم نيز همراه ما در زندان بود كه مى‏گفت؛ از آل على است. امام ابومحمد(علیه السلام) نگاهى به ما كرد و فرمود:
«اگر در ميان شما نبود آن كسى كه از شما نيست، هر آينه به شما اطلاع مى‏دادم و چيزهايى مى‏آموختم تا وقتى كه خداوند وسيله نجات شما را فراهم كند.»
امام(علیه السلام)با اين فرمايش به آن مرد جحمى اشاره كرد و فرمود؛ اين مرد از شما نيست و از او بترسيد، زيرا كه در ميان لباسهايش كاغذى هست كه هر چه مى‏گویید براى خليفه مى‏نويسد، يكى از زندانيان فورى به سراغ جحمى رفت و لباسهاى او را بررسى كرد.
پس آن نوشته را يافت كه آن جمع را متهم كرده و نوشته بود كه آنها مى‏خواهند زندان را سوراخ كرده و از زندان فرار كنند.(۱۱)

ذلت و خوارى

احمد بن محمد نقل كرده، مى‏گويد: به خدمت امام ابومحمد(علیه السلام) موقعى كه مهتدى عباسى شروع به كشتن شيعيان كرده بود.
نامه‏اى نوشتم و عرض كردم: مولاى من! سپاس خدا را كه اين ظالم را از شما باز داشته است.
من شنيده بودم كه او شما را هم به قتل تهديد مى‏كرد و مى‏گفت: به خدا سوگند كه بزودى او را تبعيد خواهم كرد!
امام (علیه السلام) در پاسخ من، به خط مبارک خود نوشت:
«عمر او كوتاهتر از آن است كه به اين كار دست بزند، از امروز، پنج روز بشمار او در روز ششم پس از ذلت و خوارى كه خواهد ديد، كشته مى‏شود…»
و همين طور شد.(۱۲)

زمينه سازي براي ظهور منجی

نقل است كه امام هادی(علیه السلام) بجز برخی از ياران خود از بيشتر شيعيان غايب بود.
موقعى كه امر امامت به امام حسن‏ عسكرى(علیه السلام) واگذار شد آن حضرت با شيعيان خصوصى خود و غير آنان از پشت‏ پرده‏ صحبت ميكرد مگر وقتى كه ميخواست به خانه پادشاه برود.
علت اينكه آن حضرت و پدر بزرگوارش اين عمل را انجام مي دادند... اين بود كه مقدمه غائب شدن امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را فراهم كرده باشند تا گروه شيعيان با اين موضوع مأنوس شوند و منكر غائب شدن امام نشوند و مردم به پنهان بودن امام عادت كنند.(۱۳)

به حضرت زینب وصیت کرد

همچنین علی بن احمد بن مهزیار، از احمد بن ابراهیم گفته آورده است: «به سال ۲۸۲ به مدینه نزد حکیمه خواهر امام هادی(علیه السلام) شدم، از پشت پرده از دین ایشان پرسیدم، او ائمه را برای من نام برد تا به پسر امام حسن عسکری (علیه السلام) رسید، گفتم:
« شما او را دیده اید یا شنیده خود را نقل می کنید؟»
گفت: «من از امام حسن عسکری(علیه السلام)نقل می کنم که او در نامه ای که از سامرا برای مادرش در مدینه نوشت نام امام بعدی ذکر شده بود»
گفتم این فرزند اکنون کجاست؟ گفت:
« اکنون پوشیده و پنهان است»
ادامه دادم :«شیعیان به چه کسی مراجعه کنند؟» گفت:« به مادر امام (عسکری علیه السلام)
رجوع کنند»
گفت:« به چه حسابی باید به یک زن رجوع کرد»
ادامه داد: « به همانگونه که امام حسین (علیه‌السلام) پس از شهادتش به حضرت زینب وصیت کرد، البته در این ظاهر بود اما در واقع ایشان دستورات حضرت سجاد (علیه السلام) را عمل می کردند، تا حادثه ای برای ایشان روی ندهد»
در پایان افزود: « شما خود اهل حدیثی مگر نشنیده ای که نهمین فرزند از نسل امام حسین در حالی که زنده است،...
میراثش تقسیم می شود» (١۴)

نقل دیگر آن است که ابوغانم با این سلسله سند (حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِكٍ الْفَزَارِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الْمَدَائِنِيُّ ) روايت کرده که: از امام حسن عسكرى عليه السّلام شنيدم مي فرمود: در سنه شصت‏ ٢۶٠ بين شيعيان ما تفرقه خواهد افتاد.(١۵)
این در حقیقت پیشگویی امام(علیه‌السلام) از زمان شهادت ایشان و  آغاز غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بود.

از احمد بن اسحاق روايت شده كه گفت: من به حضور امام حسن عسكرى عليه السّلام رفتم، آن حضرت بمن فرمود: حال شما با اين شك و ترديدى كه مردم دارند چگونه است؟ گفتم: موقعى كه خبر ولادت مولاى ما، صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بما رسيد هيچ مرد و زن و بچه‏اى كه بحد فهم رسيده باشد نبود مگر اينكه بحق قائل شد، امام حسن عسكرى علیه‌السلام فرمود: آيا نميدانيد كه زمين از حجّت خدا خالى نخواهد ماند؟(۱۶)

آخرین وضو

مرحوم شیخ طوسی و برخی دیگر از بزرگان ، به نقل از قول اسماعیل بن علی معروف به ابوسهل نوبختی بعد از بیان تاریخ میلاد حضرت مهدی موعود صلوات اللّه علیه و اشاره به نام مبارك و نیز اسم مادر آن حضرت ، حكایت كنند: در آن روزهائی كه امام حسن عسكری علیه السلام در بستر بیماری قرار گرفته بود. كه در همان مریضی هم به شهادت نائل آمد. به ملاقات و دیدار حضرت رفتم . پس از آن كه لحظه ای در كنار بستر آن امام مظلوم با حالت غم و اندوه نشستم و به جمال مبارك حضرتش می نگریستم. ناگاه دیدم حضرت ، خادم خود را ( كه به نام عقید معروف و نیز سیاه چهره بود) صدا كرد و به او فرمود: ای عقید! مقداری آب به همراه داروی مصطكی بجوشان و بگذار سرد شود. همین كه آب، جوشانیده و سرد شد، ظرف آب را خدمت امام حسن عسكری علیه السلام آورد تا بیاشامد. موقعی كه حضرت ظرف آب را با دست های مبارك خود گرفت، لرزه و رعشه بر دست های حضرت عارض شد، به طوری كه ظرف آب بر دندان های حضرت می خورد و نمی توانست بیاشامد. آب را روی زمین نهاد و به خادم خویش فرمود: ای عقید! داخل آن اتاق برو، آن جا كودكی خردسالی را می بینی كه در حال سجده و عبادت می باشد، بگو نزد من بیاید. خادمِ حضرت گفت: چون داخل اتاقی كه امام علیه السلام اشاره نمود، رفتم كودكی را در حال سجده مشاهده كردم كه انگشت سبّابه خود را به سوی آسمان بلند نموده است، بر او سلام كردم، پس نماز و سجده خود را خلاصه و كوتاه نمود.
پس به محضر ایشان عرض كردم: مولایم فرمود نزد ایشان برویم، در همین لحظه، صقیل مادر آن فرزند عزیز آمد و دست كودك را گرفت و پیش پدرش ‍ برد. ابوسهل نوبختی گوید: هنگامی كه كودك كه بسیار زیبا و همچون ماه نورانی بود، نزد پدر آمد، سلام كرد و همین كه چشم پدر به فرزند خود افتاد، گریست و به او فرمود: ای پسرم ! تو سیّد و بزرگ خانواده ما هستی، من به سوی پروردگار خود رحلت می نمایم، مقداری از آن آب مصطكی را با دست خود بر دهانم بگذار. چون مقداری از آن آب مصطكی را تناول نمود، فرمود: مرا كمك كنید تا نماز به جا آورم، پس آن كودك حوله ای را كه در كنار پدر بود، روی دامان امام علیه السلام انداخت و سپس پدرش را وضوء داد. و چون حضرت ابومحمّد، امام عسكری علیه السلام نماز را با آن حال مریضی انجام داد، خطاب به فرزند خویش نمود و فرمود: ای فرزندم ! تو را بشارت باد، كه تو صاحب الزّمان و مهدی این امّت هستی ، تو حجّت و خلیفه خدا بر روی زمین می باشی، تو وصی من و نیز خاتم ائمّه و اهل بیت عصمت و طهارت خواهی بود. و جدّت، پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم تو را هم نام خود معرّفی نموده است. راوی در پایان سخن افزود: در همین لحظات حضرت امام حسن عسكری علیه السلام به وسیله آن سمّ و زهری كه توسّط معتصم به او خورانیده شده بود رحلت نمود و به شهادت رسید.(١٧)

محاسبه اول ماه رمضان

مرحوم سید بن طاووس رضوان اللّه تعالی علیه،
به نقل یکی از اصحاب به نام ابوالهیثم، محمّد بن ابراهیم حکایت کند:
روز اوّل ماه رمضان، پدرم خدمت امام حسن عسکری علیه السلام شرفیاب شد و مردم در آن روز اختلاف داشتند که آیا آخر ماه شعبان است یا آن که اوّل ماه رمضان می باشد؟!
موقعی که پدرم بر آن حضرت وارد شد، فرمود: جزء کدام گروه هستی و در چه حالی می باشی؟
پدرم عرضه داشت: ای سرورم!
یاابن رسول اللّه! من فدای شما گردم، امروز را قصد روزه کرده ام.
امام علیه السلام فرمود: آیا مایل هستی که یک قانون کلّی را برایت بگویم تا برای همیشه مفید باشد و نیز دیگر بعد از این، نسبت به روزهای اوّل ماه رمضان شک نکنی؟
پدرم اظهار داشت: بلی، بر من منّت گذار و مرا راهنمائی فرمائید.
حضرت فرمود: دقّت کن که اوّل ماه محرّم چه روزی خواهد بود که اگر آن را شناختی برای همیشه سودمند است و دیگر برای ماه رمضان مشکلی نخواهی داشت.
پدرم گفت: چگونه با شناختن اوّل محرّم، دیگر مشکلی برای ماه رمضان نخواهد بود؟!
و سپس افزود: خواهشمندم چنانچه ممکن باشد، برایم توضیح بفرمائید، تا نسبت به آن آشنا بشوم؟
امام علیه السلام فرمود: خوب دقّت کن، هنگامی که روز اوّل ماه محرّم فرا می رسد. که با تشخیص صحیح آن را که به دست آورده باشی.
پس اگر اوّل محرّم، روز یکشنبه باشد، عدد یک را نگه بدار.
و اگر دوشنبه باشد، عدد دو، نیز اگر سه شنبه بود عدد سه و برای چهارشنبه عدد چهار و برای پنجشنبه عدد پنج، همچنین برای جمعه عدد شش و برای شنبه، عدد هفت را در نظر بگیر.
بعد از آن، حضرت افزود: سپس همان عدد مورد نظر را که مصادف با اوّلین روز محرّم شده است.
با عدد ائمّه اطهار علیهم السلام که عدد دوازده می باشد جمع کن.
سپس از مجموع اعداد، هفت تا هفت تا، کم بکن و در نهایت، دقّت داشته باش که عدد باقیمانده چیست؟
اگر عدد باقیمانده هفت باشد پس اول ماه رمضان شنبه خواهد بود و اگر شش باشد ماه رمضان جمعه است و اگر پنج باشد ماه رمضان پنجشنبه است و اگر چهار باشد ماه رمضان چهارشنبه خواهد بود؛ و به همین منوال تا آخر محاسبه را انجام بده، که ان شاءاللّه موافق با واقع در خواهد آمد.(١٨)

منابع:
۱- کلینی، کافی، ج ۱، ص ۵۱۲؛ مفید، ارشاد، ج ۲، ص ۳۳۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ج ۴، ص ۴۲۹؛ اثبات الهدی، شیخ حر عاملی، ج ۵، ص ۱۷؛ مسند الامام العسکری، عطاردی، ص ۹۰ .
۲- مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۳۸۷.
۳- مسعودی، اثبات الوصیه، ص ۲۴۹؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۲۰۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج ۴، ص ۴۳۹.
۴- امین، اعیان الشیعه، ج ۲، ص ۳۰۷.
۵- کلینی، کافی، ج ۷، ص ۸۵؛ الخرائج و الجرائح، راوندی، ج ۲، ص ۶۸۲؛ اربلی، کشف الغمه، ج ۲، ص ۹۲۵.
۶- صدوق، کمال الدین، ج ٢، صص ٣٨۴- ٣٨۵ ؛ طبرسی، اعلام الوری، ج ٢، ص ٢۴٩ .
٧- مسعودی، اثبات الوصیه، ص ٢۵١.
٨- مسعودی، اثبات الوصیه، ص ٢۵٣.
٩- الفصول المهمة، ابن صباغ مالكي، ج‏٢، ص١٠٨٢.
١٠- مناقب آل ابى طالب ج۴ ص ۴٣۵
۱۱- ابن حمزه طوسی، الثاقب، ص ۵۷۷؛ جمال الدين يوسف بن حاتم شامى‏، الدر النظيم، صص۷۴۲-۷۴۳.
۱۲- طبرسی، اعلام الورى، ص ۳۷۵.
١٣- اثبات الوصیة ، مسعودی، ص ٢٧٢.
١۴- اثبات الوصیة ، مسعودی، ص ٢٧٢،
صدوق، کمال الدین، ج ٢، صص ۵٠١ - ۵٠٧.
١۵- اثبات الوصیة، مسعودی، ص ٢۵٠؛ كمال الدين و تمام النعمة، ج‏٢، ص۴٠٨.این روایت می تواند دلیلی بر تاریخ وفات آن حضرت در سال ٢۶٠ باشد.
۱۶- اثبات الوصیة، مسعودی، ص ٢۵۴.
١٧- الغیبة شیخ طوسى، ص ٢٧١؛ بحارالانوار، ج ۵٢، ص١۶.
١٨- إقبال الا عمال، ص ٢۶۶، س ٢٢،
تفسير برهان، ج ١، ص ١٨٩، ح ١.