تجارت بزرگ جدید عرب‌ها: تولید فیک‌نیوز و اخبار گمراه‌کننده

گروه بین الملل- محمدرستم پور فعال رسانه‌ای درباره عملیات‌های اطلاعاتی اعراب در کانال تلگرامی خود نوشت: چهارشنبه هفته پیش مقامات امنیتی و مدیران قضایی ایالات متحده اعلام کردند ایران و روسیه به اطلاعات رأی‌دهندگان آمریکایی دست یافته‌اند و ایران، در یک عملیات اطلاعاتی دموکرات‌ها را مورد هدف قرار داده است. براساس اظهار این مقامات، ایرانی‌ها خود را در قالب گروه «پرود بویز» (Proud Boys) که یک گروه مرتبط با سفیدپوستان افراطی طرفدار ترامپ است، جا زده‌اند و ایمیل‌های تهدیدآمیزی به دموکرات‌ها فرستاده و از آنان خواسته‌اند به ترامپ رأی بدهند.

به گزارش بولتن نیوز، در می 2017، شرکت دولتی رسانه‌ای قطر (QNA) گزارش داد امیر تمیم بن حمد آل ثانی، در یک سخنرانی «حماس، حزب‌الله لبنان و اخوان‌المسلمین» را ستایش کرده است. حتی متن سخنرانی حمد در شبکه‌های اجتماعی QNA نیز بازتاب یافت. این خبر بسیار بزرگی بود، چون متحدان قطر در شورای همکاری خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی به شدت با گروه‌های اسلامی مانند اخوان‌المسلمین و حزب‌الله مخالف بودند و به ویژه با ایران ضدیت داشتند. اما در حقیقت حمد هرگز چنین سخنانی نگفته بود. در واقع نیروهای سایبری اماراتی وب‌سایت شرکت دولتی رسانه‌ای قطر را هک کرده بودند تا این سخنرانی را روی وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی این شرکت ارسال کنند. همین «ناواقعه» مهم‌ترین دلیل محاصره اقتصادی امارات و هفت کشور دیگر شد تا به گفته وزیر خارجه عربستان «قطر را گوشه رینگ بفرستند».

عملیات‌های اطلاعاتی اکنون در منطقه خلیج فارس به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. سعودی‌ها و دیگر کشورهای عربی تاکنون از یک شرکت اسرائیلی به نام گروه ان.اس.او (NSO Group) که همچون یک تفنگ اجاره‌ای فراتر از خاورمیانه عمل می‌کند، برای جمع‌آوری اطلاعات افراد و دولت‌ها و انجام عملیات‌های اطلاعاتی استفاده می‌کردند. اما اکنون کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال تأسیس شرکت‌های خود هستند مانند دارک‌متر (DarkMatter) در امارات.

در ژوئن 2019، یک شرکت بازاریابی دیجیتال ناشناس در قاهره لشکری از نیروهای سایبری را با هدف تحسین ارتش سودان روانه فضای مجازی کرد. این کار بخشی از یک اقدام هماهنگ برای ترویج اصول استبداد در منطقه بود. یک شرکت مصری به نام «امواج نو» این کمپین را اجرا کرد و فیس‌بوک در اگوست 2019 حساب‌های این شرکت را همراه با حساب‌های یک شرکت اماراتی به همین نام مسدود ساخت. نیویورک‌تایمز همان زمان گزارش داد این دو شرکت در یک کار مشترک با استفاده از پول، فریب و حساب‌های فیک توانسته‌اند در فیس‌بوک، 14 میلیون فالوئر و در اینستاگرام هزاران حساب بیشتر از این عدد جذب کنند.

براساس گزارش دیلی‌بیست، اخیراً در یک کمپین تبلیغاتی با تأمین مالی اماراتی‌ها که رسانه‌های محافظه‌کار آمریکایی اجرا کردند، امارات متحده عربی مورد تحسین و تمجید قرار گرفت و خط فشار بر قطر، ترکیه، ایران و نهادهای نیابتی آن در عراق و لبنان ترویج و تقویت شد. در این کمپین، نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا، افراد فیکی با آواتارهای غیرمعتبر و پروفایل‌های ناشناس توئیتری و لینکدینی بودند که موضع امارات را در مسائل امنیتی منطقه ستایش می‌کردند.

اولاً انتشار اخبار نادرست و اطلاعات گمراه‌کننده، چشمه حقیقت را گل‌آلود می‌کند و تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نه، برای مردم دشوارتر می‌شود و سبب می‌شود مردم گمان کنند هیچ چیز، واقعی نیست یا حقیقت، «قابل شناخت» نیست. در نتیجه بدبینی و بی‌علاقگی و بی‌میلی به رخدادها تشدید می‌شود و مشارکت جامعه مدنی کاهش می‌یابد. ثانیاً ظهور صنعت اطلاعات گمراه‌کننده که توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس و با تمرکز بر ایران و نهادهای نیابتی آن رشد کرده، یک خطر بالقوه برای وضعیت سیاسی قابل احتراق منطقه است و تنش را صرف نظر از درستی یا نادرستی اطلاعات افزایش می‌دهد.