دلایل انصراف «ادیب» از تشکیل کابینه لبنان

به گزارش بولتن نیوز، روز گذشته بود که «مصطفی ادیب» نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه لبنان از تشکیل دولت انصراف داد. مصطفی ادیب در خصوص علت انصرافش از تشکیل کابینه جدید لبنان گفت: «به دلیل عدم موافقت احزاب و جریان‌های سیاسی با شروطم برای تشکیل کابینه انصراف دادم».

وی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: «من خواستار سیاسی نشدن تشکیل کابینه بودم که متاسفانه این شرط در فرایند تشکیل دولت جدید محقق نشد». پس از انصراف ادیب از تشکیل کابینه جدید لبنان، درخواست وی به صورت رسمی برای «میشل عون» رئیس جمهور این کشور ارسال شد. بدین ترتیب، «میشل عون» نیز با انصراف ادیب از تشکیل دولت جدید موافقت کرد تا رایزنی‌ها برای نخست وزیر جدید مأمور تشکیل کابینه آغاز شود.

یکی از مهمترین عوامل ناکامی ادیب در تشکیل کابینه لبنان کارشکنی‌های جریان ۱۴ مارس بود«مصطفی ادیب» چند روز پیش از «میشل عون» رئیس جمهور لبنان درخواست کرد تا برای تشکیل کابینه مهلت بیشتری به او بدهد. این درخواست نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید با موافقت رئیس جمهور لبنان مواجه شد و بدین ترتیب، ادیب فرصت بیشتری برای تشکیل کابینه پیدا کرد. با این حال، حتی اعطای مهلت بیشتر به مصطفی ادیب نیز منجر به موفقیت او در تکمیل مأموریتش نشد.

عدم موفقیت «مصطفی ادیب» نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان در مأموریت مهمی که بر عهده داشت، به عوامل داخلی و خارجی بازمی گردد. از جمله عوامل مهم داخلی که موجب سنگ اندازی های فراوان در مسیر تشکیل کابینه شد، می توان به سهم خواهی احزاب و جریان های سیاسی به ویژه جریان ۱۴ مارس از ادیب اشاره کرد. ادیب خود نیز تأکید کرد که عدم موافقت احزاب با شروطش برای تشکیل کابینه از تداوم مسئولیتی که برعهده داشت، انصراف داد.

انصراف ادیب از تشکیل کابینه جدید لبنان درحالی صورت می گیرد که طی ۲ روز اخیر گروه ها و جریان های سیاسی لبنان بر سَر تصدی پست وزارت دارایی توسط یک وزیر شیعی به توافق رسیده بودند. علیرغم این مسأله، تشکیل کابینه جدید در لبنان به دلیل اختلافات میان گروه های سیاسی بار دیگر با بن بست مواجه شد. باید گفت که رقابت های سنتی احزاب و جریان های سیاسی بر سَر وزارتخانه های کلیدی و اصرارهای جریان ۱۴ مارس بر عهده داری تمام و کمال مسئولیت این وزارتخانه ها از جمله عوامل عدم موفقیت ادیب در تشکیل کابینه محسوب می شود.

جریان ۱۴ مارس تلاش کرد تا سهم حزب الله لبنان در دولت آتی را تصاحب کرده و یا نقش آن در چارچوب دولت را به حداقل ممکن برساندافزون براین، جریان ۱۴ مارس توافق احزاب و جریان های سیاسی برای تشکیل دولت تکنوکرات و غیر سیاسی را دستاویزی برای مقابله با حزب الله لبنان در مسأله تشکیل کابینه، قرار داد. این جریان از این رهگذر تلاش کرد تا سهم نمایندگان حزب الله در دولت جدید لبنان را تصاحب کند و یا حداقل اجازه ندهد تا نمایندگان حزب الله حضور پررنگ و پر قدرتی در چارچوب دولت داشته باشند. در واقع، توافق احزاب و جریان های مختلف بر سَر تشکیل دولت تکنوکرات به دستاویزی برای بهانه جویی های ۱۴ مارس علیه حزب الله تبدیل شد.

این درحالی است که پیشتر نیز حزب الله لبنان صراحتاً اعلام کرده بود که در برابر تلاش ها برای تصاحب سهمش در دولت آتی خواهد ایستاد. حزب الله اعلام کرده بود در عینِ اینکه تلاش نخواهد کرد مانع از نقش آفرینی دیگر احزاب و جریان های سیاسی در ساختار دولت شود، اجازه نیز نخواهد داد تا نقش آفرینی‌اش در دولت تحت تأثیر فشارهای داخلی و خارجی قرار گیرد. بنابراین، حزب الله نیز در برابر فشارهای داخلی از سوی ۱۴ مارس تسلیم نشد.

نکته دیگری که در خصوص عدم موفقیت «مصطفی ادیب» در مأموریتش برای تشکیل کابینه جدید لبنان حائز اهمیت محسوب می شود، سلسله اقدامات خارجی به ویژه از سوی ایالات متحده آمریکا، فرانسه و عربستان سعودی است؛ سه کشوری که در واقع تشکیل دهنده «مثلث خارجیِ» عامل ناکام ماندن تشکیل کابینه توسط ادیب، به شمار می روند.

واقعیت این است که عربستان سعودی اساساً از همان ابتدا با انتخاب «مصطفی ادیب» به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه لبنان موافق نبود. در همین ارتباط، سکوت عربستان سعودی پس از انتخاب مصطفی ادیب به عنوان مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان توجه بسیاری از رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به خود جلب کرد؛ به گونه‌ای که این رسانه‌ها از سکوت ریاض به عنوان نارضایتی آن از نخست‌وزیر جدید یاد کردند.

عربستان پیشتر به الحریری اعلام کرده بود که با گزینه ادیب برای نخست وزیری لبنان مخالف استدر این زمینه، روزنامه لبنانی «الأخبار» با انتشار گزارشی اعلام کرد: «سکوت عربستان سعودی در قبال انتخاب مصطفی ادیب به عنوان نخست‌وزیر جدید علامت رضایت نیست. سکوت، استراتژی سعودی‌ها برای ابراز نارضایتی‌شان است. این درست همان استراتژی‌ است که در زمان انتخاب حسان دیاب به عنوان نخست‌وزیر لبنان نیز آن را از سوی ریاض مشاهده کردیم». بنابراین، ناگفته پیداست که عربستان سعودی با کارشکنی در مسیر تشکیل کابینه تلاش کرد تا در لبنان خلأ سیاسی ایجاد گردد.

سعودیها پیشتر نیز ثابت کرده اند که در آنچه که در لبنان می خواهند، روی کار بودن مُهره های خودشان از جمله «سعد الحریری» است. حتی برخی اطلاعات حاکی از آن است که سفیر عربستان در بیروت پیشتر به سعد الحریری پیغام داده بود که موضع وی درقبال ادیب مورد تایید و موافقت ریاض نیست و سعودی‌ها نواف سلام را برای نخست‎‌وزیری ترجیح می‌دهند. تمامی این موارد نشان از آن دارد که عربستان سعودی در مسیر ناکام ماندن تشکیل کابینه توسط ادیب نقش آفرینی داشته است.

مثلث خارجیِ عربستان، آمریکا و فرانسه نقش زیادی در انصراف ادیب از تشکیل کابینه جدید لبنان داشتاز سوی دیگر، بدیهی است که یکی از مهمترین موانع در مسیر تشکیل دولت جدید مصطفی ادیب، مداخلات خارجی به ویژه از سوی آمریکا و فرانسه بوده است. آمریکایی‌ها با اظهار نظر درباره حزب‌الله خیلی زود از مواضع مداخله‌جویانه خود در قبال مسأله تشکیل کابینه پرده برداشتند. اما نکته قابل تأمل این است که این مداخلات خارجی تنها به ایالات متحده آمریکا محدود و محصور نمی‌شود، چرا که فرانسوی‌ها نیز به طور عام و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به طور خاص، در طول این مدت دخالت در روند تشکیل کابینه را از جمله حق و حقوق خود قلمداد کردند.

فرانسوی‌ها توقع داشتند در روند کابینه و به ویژه در خصوص وزارتخانه‌های کلیدی نظیر اقتصاد، انرژی و … مشورت‌های جدی با آن‌ها صورت پذیرد. به طور کلی، هدف اصلی از دخالت‌های خارجی در مسیر تشکیل کابینه جدید لبنان فراهم کردن زمینه جهت تشکیل دولتِ بدون حزب‌الله یا دولتِ ضد حزب‌الله بود که در نتیجه نیز ادیب به دلیل افزایش فشارها در این زمینه مجبور به انصراف از تشکیل کابینه شد.