راه آهن، تخصیص مناسب منابع و تسریع صنعتی شدن آمریکا

گروه بین الملل- امیر کرمانی عضو دپارتمان اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، آمریکا در یادداشتی نوشت: آیا توسعه‌ی راه آهن در رشد اقتصادی آمریکا اثر تعیین‌کننده‌ای داشته است؟ چگونه هم‌گرایی بازار (Market Integration) بر بهره‌‌وری کل اثر می گذارد؟ چگونه یک تکنولوژی می تواند به رشد اقتصادی منجر شود؟
اینها مهمترین سوالاتی است که مقاله‌ی Hornbeck و Rotemberg سعی دارد به آنها پاسخ دهد.

به گزارش بولتن نیوز، در طی سال های انتهایی قرن 19 میلادی (1860-1890)، شبکه راه آهن در امریکا توسعه سریعی یافت و در نتیجه دسترسی به بازار را برای صنایع گوناگون افزایش داد و با ایجاد همگرایی در بازار، مناطق وسیع و منابع فراوانی را تحت تاثیر قرار داد. در همین دوره صنعتی شدن نیز افزایش قابل توجهی داشت.

توسعه راه آهن منافع مستقیمی در جهت ارتقای بخش حمل نقل به وجود می آورد، اما منافع غیر مستقیمی قابل توجهی نیز در جهت ترغیب به توسعه بخش های دیگر برای صنعتی شدن دارد، این منافع غیر مستقیم در پژوهش های پیشین مورد ارزیابی قرار نگرفته است و تمرکز مقاله بر روی آن می باشد.

داده های مورد استفاده در سطح منطقه (County) برای هر صنعت می باشد که از سرشماری بنگاه های صنعتی امریکا (US Census of Manufactures (CMF)) بدست آمده است. این سرشماری تمام صنایع با بالا تر از ۵۰۰ دلار فروش رو پوشش می دهد. داده ها مربوط به سال های 1990-1860 با تمرکز بر سال های 1880-1860 بوده است.

رشد بهره‌وری صنعتی را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد: بخش اول رشد در کارآمدی فنی (Technical efficiency) است که از افزایش تولید در سطح مشخصی از نهاده تعریف می‌شود و بخش دوم رشد در کارآمدی تخصیصی (Reallocative efficiency) است که از افزایش تولید بنگاه‌های با بهره‌وری بالاتر به وجود می‌آید. در واقع با کاهش اصطکاک‌های موجود در دسترسی به بازار به علت توسعه راه آهن، نهاده‌های تولید از بنگاه های با حاشیه بازار کمتر به بنگاه های با حاشیه بازار بیشتر، بهره‌وری کل اقتصاد افزایش می‌یابد.

ابتدا متغیر دسترسی به بازار برای هر منطقه بر اساس هزینه حمل و نقل کالا و جمعیت منطقه‌ای که به آن کالا ارسال می شود، تعریف می‌شود. با اندازه‌گیری اینکه چگونه شبکه راه آهن ملی بر دسترسی به بازار مناطق مختلف تاثیر می‌گذارد می‌توان اثرات تغییرات در راه آهن را بر دسترسی نیروی کار، مصرف کننده ها و مواد اولیه را بر صنایع بدست آورد.

نتایج نشان می دهد افزایش دسترسی به بازار اثر قابل توجهی بر بهره‌وری صنعتی در هر منطقه دارد، به گونه‌ای که در صورت عدم وجود راه‌آهن ، بهره‌وری کل آمریکا در سال 1890، 25 درصد کمتر بود. به عبارت دیگر با احتساب اثر غیر مستقیم توسعه‌ی راه‌اهن بر اقتصاد آمریکا، به نرخ بازده سالانه ۴۳ درصد برای ۸ میلیارد دلار سرمایه گذاری در راه آهن که در اواخر قرن نوزدهم در آمریکا انجام گرفت می‌رسیم.

نکته قابل توجه آن است که عمده ی این افزایش بهره‌وری ناشی از منافع بهبود کارآمدی تخصیصی است. به شکلی که راه‌آهن به گسترش فعالیت بنگاه‌ها و مناطق با بهره‌وری بیشتر منجر شد. در عین حال توسعه‌ی راهآهن منجر به کاهش اختلاف بهره‌وری مناطق مختلف نشد. تخمین ها نشان می دهد، تقلیل بهره‌وری به بهره‌وری فنی (تغیرات در درآمد و مخارج بنگاه ها) باعث کمتر نشان دادن اثر راه آهن در میزان بهره‌وری صنعتی در پژوهش های قبلی بوده است.

یکی از یافته‌های این تحقیق آن است که منافع غیر مستقیم توسعه‌ی راه‌آهن در دهه‌های 1860-18900 بر اقتصاد آمریکا بیش از ده برابر منافع مستقیم این توسعه در بخش حمل و نقل بوده‌است.

در اصل این مقاله به ادبیات وسیعی می‌پردازد که چگونه عدم تخصیص مناسب منابع در بازار به تفاوت سطح درآمد در کشور های مختلف منتهی می‌شود. راه‌آهن توانسته با انتقال منابع از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر این ناکارآمدی در سطح کل اقتصاد را تا اندازه‌ی قابل توجهی کاهش دهد.

سرمایه‌گذاری در توسعه اینگونه زیرساخت‌ها یا فناوری‌هایی که به طور گسترده استفاده می شوند، زمانی که اختلال بیشتری در فرآیند بازار وجود دارد، تاثیر بیشتری بر بهره‌وری و گسترش فعالیت‌های تولیدی در سایر بخشهای اقتصادی می‌گذارد، بنابراین برای اقتصاد‌هایی که کارآمدی مناسبی در تخصیص منابع ندارند، توسعه اینگونه زیرساخت‌ها، اهمیت بیشتری دارد.