شان حرم ها در مطالبه عدالت و برائت

گروه دین و اندیشه- حجت‌الاسلام محسن قنبریان طی یادداشتی نوشت: در فرهنگ قرآن غیر عبادت دو شأن اجتماعی-سیاسی برای حرم بلند بانگ زده شده است:"قیام"(97مائده)و"استقامت"(3توبه).
به گزارش بولتن نیوز، از رنگ پرده و جنس سنگ فرش وطرز طاقدیس ها چیزی نیست؛ از قراردادنش "قیاما للناس" و"برائت از مشرکان" سخن است.
حرم در متن جامعه و"باید موجب برپائی مردم در شئون زندگی شان شود".جای دیگر فرموده "با قسط و عدالت اجتماعی مردم برپا میشوند"(25حدید) پس حرم باید خاستگاه اصلی عدالتخواهی باشد؛ تا مانع"اضمحلال داخلی" شود.
چنانچه مرکز اصلی "مقابله با دشمن خارجی" وبرائت از ائمه کفر هم باید باشد. مثل حرم امام رضا(ع) باید کانون اصلی تجمعات دانشجوئی و طلبگی علیه مستکبرین واستکبار جهانی باشد از ماجرای کشمیر و میانمار تا غزه و میناپولیس و...
در برائت، اقلا در جمعه وجماعات حرم شعارهائی مثل برائت از مشرکین این سالها در عرفات هست اما در عدالت اگر باشد همان تکرار گفته ها و موعظه هاست.
این سالها اصناف کارگری و عامه مردم اعتراضات عدالت خواهانه زیادی داشته اند که به تقریر رهبری هم"اغلب موارد حق با مردم است واگر این توقعات و انتظارات برآورده نشود،اعتراض می کنند". اما چنانچه در دیماه۹۶ وآبان۹۸ دیدیم اعتراضات با مداخله بیگانه به فتنه و آشوب می کشد وهزینه بسیار (از جمله ریختن خون بی گناهان)تحمیل می کند. "مطالبات مردم مساله ای متفاوت از فتنه سازی به بهانه مطالبات است که این دومی کار دشمن است"(98/10/11).
در چنین وضعی دوگانه: مرداب سکوت-گرداب آشوب، شکل می گیرد که هردو سم است. مطالبه مردم در تعالی انقلاب اسلامی نه صرفا گرفتن حق خودشان، "بلکه انقلابی کردن نظام را باعث میشود"(که شاه بیت بیانیه گام دوم هم هست).
محقق نائینی قانون اساسیِ محصول کار مجتهدین رابمثابه رساله عملیه در اجتماعیات می خواند. اصل 27 قانون اساسی اجتماعات را با دو شرط آزاد می داند: عدم حمل سلاح/عدم اخلال به مبانی اسلام.
اما این اصل عملا -شاید بخاطریا بهانه همان دخالتهای فتنه گون- معطل مانده است!
▫️هیئت دولت پس از اعتراضات دی۹۶ در خرداد۹۷ مصوبه ای اخذ کرد ومکانهایی را برای تجمعات اعتراضی مردم معلوم کرد: تعدادی از وزرشگاهها/برخی بوستانها/ ضلع شمالی مجلس.
برای شهرستانها هم تعیین مکان را به شورای تامین سپرد: شهرهای زیر یک میلیون یک مکان و بیش از یک میلیون دو مکان.
تعجب از اینکه حرمها جزء این مکانها هم نبودند! درحالیکه غیر از آن شأن قرآنی، بطور طبیعی رویکرد اسلامی در کنش معترضان را افزایش و جنبش ها رااز سکولاریزاسیون دور می کند.
حرم ها هم نه درخواستی داشتند و نه اعتراضی! به همان کلیشه های هزار ساله وابتکارات فرش گل و رواق فلان و... بسنده کردند!

حرم غیر از وقف و نذر هم دارد. مثلاحرم امام رضا(ع) درخود "4بست" هم دارد که بشکل تعدیل شده قابل "باز تولید متناسب" با حکومت اسلامی است.
توضیح اینکه: بست نشینی در حرمها سه صورت تاریخی داشته است:
جنبه ملکوتی وجهت استشفاء (مثل پنجره فولاد) یا توبه(مثل کار ابولبابه در مسجد پیامبر). این جنبه هنوز هم باقی است.
جنبه فرار از پیگرد قضائی؛ که مجرمان بدان پناه میآوردند. در اینباره درفقه اسلامی فقط درباره مکه، اتفاق نظر هست(بخاطر آیه۹۷ آل عمران)اما در الحاق حرمهای معصومین وامامزادگان به آن اختلاف نظر است. بعلاوه که در همان موارد جواز هم منع آب و غذا کردن بر بست نشین برای تسلیم شدن، مجاز خوانده شده است.
در عرف سیاسی هم امیرکبیر با آن مخالفت وزمینه پرچیده شدنش را فراهم کرد. در سالهای اخیر فقط یک گروه سیاسی روز احضار به دادگاه چنین کردند که فایده ای هم نداشت!
جنبه اجتماعی-سیاسی وبرای مطالبه گری عمومی؛ مثل:
-بست نشینی ۷ماه سیدجمال اسدآبادی در حرم عبدالعظیم حسنی و افشاگری درباره استبداد قاجار.
-بست نشینی علماء و طلاب تهران به رهبری سیدمحمد طباطبائی و سیدعبدالله بهبهانی در زمان مظفرالدین شاه در حرم عبدالعظیم حسنی برای مطالبه تاسیس عدالتخانه
-مهاجرت علمای تهران به قم(مهاجرت کبری)وبست نشینی در حرم فاطمه معصومه در جریان مشروطه خواهی.
-بست نشینی ۱۱ماه آیت الله شاه آبادی علیه استبداد رضاخان.

این قسم بست نشینی نه از سوی مجرمان که از سوی حق طلبان و عداتخواهان ونوعا با جلوداری علماء انجام می شد. وقتی ناصرالدین شاه از ملاعلی کنی-بزرگ علماء تهران- خواست تا حکم به منع بست نشینی کند؛ ایشان به رندی جواب نوشت:"گمانم این است که دولت، باب عدالت را بازنماید تا جمیع ابواب بسته شود"!

نباید گمان کرد بست نشینی مختص دوره حکومت جور است. در نهضتی که می خواهد نظام تقنینی و اجرائی و قضائی اش را دائم متناسب با آرمان ها وارزشهای انقلابش تازه و پویا کند؛ هم بست نشینی قسم سوم قابلیت_باز_تولید دارد. از تجمع در ورزشگاه و بوستان که کمتر نیست و بهینه سازی بیشتری برای گام "نظام انقلابی" دارد.