تهدید نفتی را به فرصت نفتی تبدیل کنیم

گروه اقتصادی- امیر کرمانی عضو دپارتمان اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، آمریکا در یادداشتی نوشت:دو هفته پیش توفیق داشتم که در خدمت دوست نازنینم مهدی ناجی و پادکست سکه باشم و در پانزده دقیقه‌ی پایانی اپیزد 22  عرض کردم که چه شکلی می‌توانیم از فرصت کاهش شدید قیمت‌های جهانی نفت برای اصلاح پایدار قیمت بنزین (و احتمالا سایر حامل‌های انرژی) استفاده بکنیم.

به گزارش بولتن نیوز، خلاصه برخی از عرایضم این بود که:

در طی سال‌های گذشته همواره طرح‌های مختلفی ارائه شده بود برای اینکه قیمت بنزین (و سایر حامل‌ها) را به تدریج افزایش بدهیم تا بالاخره پس از طی یک فرآیند گذار، قیمت حامل‌های انرژی را به قیمت‌های جهانی (یا هزینه فرصت صادراتی این حامل‌ها) برسانیم.

اتفاق بسیار مهمی که در حال حاضر افتاده آن است که به جای اینکه ما خودمان را به قیمت‌های جهانی برسانیم، قیمت‌های جهانی خودش را به سرعت به ما رساند.

( در واقع در موقع ضبط اپیزد قیمت جهانی عمده فروشی بنزین (با دلار پانزده تومان) در حدود لیتری 2200 تومان بود و الان هم پس از افزایش حدود پنجاه درصدی هفته اخیر همچنان حدود 3500 تومان است.

اگر به این قضیه اضافه بکنیم که با توجه به تحریم‌ها، دولت حتی اگر بتواند بنزین را صادر بکند باید حداقل 25% تخفیف بدهد، هزینه فرصت صادرات بنزین در حدود لیتری 2600 تومان می‌شود. )

از طرف دیگر برای اولین بار در حداقل سی سال اخیر ظرفیت تولید بنزین ما به طرز معناداری بیشتر از مصرف بنزین ما است و در نتیجه ظرفیت خالی برای صادرات بنزین داریم. ظرفیتی که در صورت استفاده از انگیزه‌های بخش خصوصی و غیر دولتی و با ایجاد شبکه توزیع غیر متمرکز در کشورهای منطقه می‌توانیم آن را به یک منبع درآمد پایدار که متاثر از تحریم‌ها نمی‌شود تبدیل بکنیم.

در نیتجه به نظر ‌می‌آید که با شناور کردن قیمت بنزین آزاد و برابر کردنش با هزینه فرصت صادرات بنزین و از طرف دیگر آزاد کردن صادرات بنزین و عرضه‌ی آن در بورس انرژی بتوان مشکل قیمت گذاری بنزین را در شرایط حاضر حل کرد.

همچنین می‌توان با خصوصی‌سازی شبکه توزیع بنزین در داخل کشور به توسعه شبکه‌های توزیع خصوصی کمک کرد و با ایجاد صرفه به مقیاس تولید، فرآیند توسعه‌ی شبکه‌های توزیع بنزین در کشورهای همسایه را تسریع کرد.

در این حالت،‌قیمت خرده فروشی بنزین آزاد می‌شود و شرکت پالایش در یک فرآیند مزایده جایگاه هایش را به شرکت‌های توزیع کننده اجاره می‌دهد.

البته لازمه‌ی موفقیت اجرای این طرح شناور شدن یارانه‌های ماهیانه است. یعنی یارانه‌ی ماهیانه به جای رقم ثابت،‌باید ضریبی از قیمت بنزین عرضه شده در بورس انرژی بشود.

 و در هر صورت هر گونه تصمیم در این زمینه باید با مشارکت خود مردم و تنها در صورت موافقت خود مردم باشد.