دولتها در دوران اقتصاد کرونایی چه باید کنند؟

گروه اقتصادی- سعید فتحی سارانی، اقتصاد جهان بر اثر بیماری کرونا دچار یک شوک منفی از طرف تقاضا شده است.

به گزارش بولتن نیوز، سه حالت تصور شود

1. بیماری کرونا ادامه داشته باشد، احتمالا دولتها نتوانند خسارتهای اقتصادی وارد شده را تحمل کنند و قرنطینه ها با وجود احتمال تلفات بالا در صورت شرایط غیرقرنطینه، پایان یابد.
2. در صورتی که قدرت شیوع کرونا کاهش یابد ولی خطر شیوع دوباره وجود داشته باشد.
3. اگر راه های پیشگیری و درمان جدیدی کشف شود و خطر این بیماری از بین رود.

صرفا در حالت سوم که با احتمال کمتری در کوتاه مدت روی دهد وضعیت اقتصادی به حالت قبل از کرونا برمی گردد.

پس انتظار هست حتی در صورتی که صرفا خطر شیوع کرونا وجود داشته باشد تقاضای کل در جهان کاهش یابد. اقتصادها با "کاهش تقاضای موثر" مواجه شوند. خدمات مربوط به گردشگری، حمل و نقل مسافری و هوایی بیشترین ضربه را خواهند خورد. خدمات مربوط به تفریح و سرگرمی همچون شهربازی ها، سینماها، مسابقات ورزشی و غذاپزی ها نیز به مشکل می خورند.

از بین رفتن فرصتهای شغلی در این مشاغل در گام بعدی سبب کاهش تقاضا در بازارهای دیگر می شود. زیرا قدرت خرید جامعه کاهش می یابد.

در این شرایط هزینه خانوارهایی که صاحب درآمد هستند کاهش می یابد. این خانوارها، پس انداز بیشتری نسبت به گذشته خواهند داشت.

در اقتصادی بدون در نظر گرفتن بخش خارجی، زمانی تعادل وجود دارد که مجموع سه عبارت زیر صفر شود:
1. هزینه های دولت منهای درآمدهای دولت همچون مالیات
2. سرمایه گذاری منهای پس انداز
3.صادرات منهای واردات

در دوران بعد از کرونا انتظار داریم عبارت دوم منفی شود و پس انداز بیش از سرمایه گذاری شود؛ پس برای حفظ تعادل در اقتصاد و جلوگیری از بروز بحران کاهش تقاضای موثر و در نتیجه افزایش بیکاری باید عبارت نخست و سوم مثبت شوند که تمرکز بیشتر بر عبارت نخست باشد.

یعنی هزینه های دولت افزایش یاید. این تحلیل مشابه تحلیل و نسخه کینز برای عبور از بحران بزرگ دهه 1930 می باشد که سیاست انبساطی مالی برای عبور از بحران پیشنهاد داد.

دولت ایران نیز می بایست هزینه های عمرانی جدیدی را با تعریف طرح های جذاب با استفاده از پس اندازهای مردم انجام دهد. توسعه میادین نفتی و گازی، تبدیل نفت به فرآورده های نفتی و به طور کلی صنایع مربوط به بخش انرژی نمونه ای از این طرح ها می باشد که با روش صندوق پروژه تامین مالی شوند.

تولید مسکن برای اقشار ضعیف و متوسط شبیه طرح مسکن مهر و احیای بافت های فرسوده از دیگر فرصت ها برای کاهش تقاضا در ایران می باشد که با مدیریت تسهیلات بانکی می توان تامین مالی نمود.

پرداخت تسهیلات ارزان قیمت یا تسهیلات با نرخ بالا ولی با اقساط پایین و درازمدت به مصرف کننده برای خرید کالای ایرانی برای تحریک تقاضا سیاست دیگری است که از نظر مالی نیز قابل تامین هست.

همچنین با بهبود فضای کسب و کار و حمایت از تولید و کاهش نسبت واردات به صادرات نیز می توان فرصت افزایش سرمایه واحدهای موجود و سرمایه گذاری های جدید را فراهم نمود.

در صورتی که شرایط مواجهه با کرونا ادامه داشته باشد، اقدامات فعلی دولت همچون پرداخت تسهیلات ارزان تر از بازار برای واحدهای تولیدی دردی از اقتصاد دوا نخواهد کرد و صرفا این واحدها را بدهکارتر می کند. این تسهیلات به بخش تقاضا و مصرف کننده می بایست داده شود نه طرف عرضه.

همچنین توجه شود که افزایش سرمایه‌گذاری را با هجوم فعلی مردم به بورس نباید اشتباه گرفت، زیرا خریدهای مردم در حال حاضر در بورس عمدتا مربوط به خرید اوراق دست اول نمی شود.