بی‌ملاحظگی برخی مداحان و تلویزیون

به گزارش بولتن نیوز، این شاعر و مدرس دانشگاه ، درباره مداحی‌هایی که از صدا و سیما پخش می‌شود بیان کرد: برخی از مداحان شعرهای خوبی انتخاب کرده و خوب هم اجرا می‌کنند که بر ترویج فرهنگ دینی تأثیر مثبتی دارد. اما عده دیگری هم هستند که خیلی وسواس و دقت کافی در انتخاب شعرهای‌شان ندارند و گاهی غلط‌های بارز معنایی و تاریخی در شعرهای‌شان وجود دارد. گاهی هم وسط مداحی حرف‌هایی می‌زنند که از شعرها هم بدتر است. گمان من این است که اگر این آقایان در مجلس و هیئت خودشان شلخته کار می‌کنند، تلویزیون باید دقت داشته باشد تا هر چیزی را پخش نکند و به ذاکری که اعتمادی به سواد، توانایی و پیشینه‌اش نیست تریبون مستقیم ندهد. به هر حال این بی‌ملاحظگی‌ها هست.

او دلیل این بی‌ملاحظگی‌ها را صرف داشتن حساسیت سیاسی ناظران برنامه‌ها عنوان کرد و گفت: ناظران برنامه‌های تلویزیونی حساسیت ادبی، فرهنگی و دینی ندارند؛ یعنی نگاه و خط قرمزهای‌شان بیشتر سیاسی است نه فرهنگی و ادبی. البته این موضوع تأثیر چندانی بر شعر ندارد اما ممکن است بر داوری بیننده‌ها بر اعتبار تلویزیون تأثیر بگذارد.

امینی سپس درباره جایگاه حضرت امام علی (ع) در شعر فارسی اظهار کرد: در گذشته رسم بوده که کتاب شعر را با توحیدیه شروع می‌کردند و ابیاتی درباره اصول دین (توحید، نبوت و معاد) و ابیاتی در مدح رسول‌الله و صحابه‌شان می‌نوشتند. در مقدمه کتاب شعر همه شاعران برجسته فارسی هم هست. اما شاعران زمانی که به مدح حضرت علی (ع) می‌رسند، کلام‌شان اوج خاصی می‌گیرد. این‌طور نیست که فقط درباره یک شخصیت تاریخی باشد.

او افزود: علاوه بر مقدمه شعرها، برخی از شاعران به صورت اختصاصی شعرهای خیلی برجسته‌ای درباره مولا دارند، علتش هم این است که شاعران به دنبال انسان کامل هستند. آرزوی شاعر این است که با انسان کامل مواجه شود و نمونه اعلای انسان کامل حضرت علی‌ (ع) است. بنابراین شعری که در مدح حضرت علی (ع) می‌گویند تکلف نیست و این‌طور نیست که شاعران بخواهند به یک شخصیت تاریخی بپردازند بلکه شاعران به خاطر جست‌وجوی انسان کامل به مدح حضرت‌ علی (ع) می‌رسند.

این شاعر همچنین درباره مقایسه شعرهای کلاسیک با شعرهای معاصر درباره حضرت علی (ع) بیان کرد: تفاوت زیادی میان شاعران گذشته و امروز نیست؛ شاید شعر امروز به اقتضای سبک روزگار معاصر جزئی‌نگرتر و دقیق‌تر شده‌ است. شعر گذشته معناگراتر و بیانگر مفاهیم عام و حکمت بوده است. ماهیت شعر گذشته و امروز یکی است و فرقی ندارد.

او همچنین متذکر شد: در شعر برخی از شاعران که مطالعات گسترده و تاریخی ندارند، خطاهای تاریخی و حرف‌های سرزبانی وجود دارد که مستند نیست بلکه این حرف‌ها دهان به دهان نقل شده و بعد وارد شعر شده است که این خیلی خوب نیست. شاعری که می‌خواهد درباره شخصیت برجسته‌ای مانند حضرت‌ علی (ع) شعر بگوید باید این زحمت را بکشد و دو کتاب معتبر درباره زندگی، افکار و اندیشه‌های ایشان بخواند. به نظرم ساده‌ترین راه این است که شاعر یک‌بار «نهج‌البلاغه» را مرور کند تا ببیند ایشان به چه شکل به جهان نگاه می‌کرده، به چه شکل حرف می‌زده و چطور داوری می‌کرده است، نظرشان درباره دین و نگاه‌شان به اصول دین چه بوده است و بعد شعر بگوید. نمی‌توانیم بر اساس شنیده‌ها از محفل‌های مختلف شعر بگوییم.

اسماعیل امینی خاطرنشان کرد: این خوب نیست که حرف‌های سرزبانی که مداحی در هیئتی گفته و بعد هم مشهور شده وارد شعر شود، متأسفانه این موضوع را در برخی از کارها دیده‌ام؛ مثلا حضرت علی (ع) سر چاه می‌رفته و گریه می‌کرده و دردِ دلش را به چاه می‌گفته و جالب این‌که جزییات سخنان ایشان را هم می‌گویند؛ اگر مولا در خلوت و تاریکی و تنهایی برای درد دل سر چاه می‌رفته، چه کسی آن‌جا بوده که آن‌ها راوایت کند؟ تخیلات این‌چنینی اصلا خوب نیست. درست است که خیال شاعرانه باید باشد اما تکیه‌گاه خیال شاعرانه واقعیت است نه وهمیات و ساخته‌های ذهنی، یا اغراق‌های عجیب و غریبی که هیچ تناسبی با شخصیت امام علی (ع) ندارد.

او در ادامه گفت: البته این آسیب شعر امروز است، اگر شاعر درباره ایران پیش از اسلام هم شعر بگوید همین‌طور است و فقط مسئله شعر دینی نیست. به نظرم شاعر باید مطالعه گسترده داشته باشند تا شعر غنی‌ای بگوید، حرف‌های سرزبانی نمی‌تواند دست‌مایه شعر باشد.

این شاعر با بیان این‌که درباره شهادت امام علی‌ (ع) شعرهای بسیاری داریم، اظهارکرد: شعرهای بسیاری درباره ضربت خوردن امام علی (ع) تا شهادت ایشان داریم اما اشکالی که ما داریم این است که هرچیزی را که مشهور می‌شود، می‌خوانیم. در روزگاری هستیم که استادهای برجسته شعرهای موضوعی را در یک کتاب جمع کرده‌اند و لازم نیست ۵۰ کتاب را بگردیم تا درباره موضوعی شعرهای خوب بخوانیم، استاد مشفق کاشانی و استاد محمود شاهرخی از کسانی هستند که شعرهای برجسته‌ درباره امام علی (ع) را در یک کتاب جمع‌آوری کرده‌اند و اگر کسی حوصله نداشته باشد دیوان‌های مختلف را بگردد تا شعری بخواند، می‌تواند به پسند استادهای ادبیات این شعرها را بخواند.