حال ناخوش این روزهای دماوند

به گزارش بولتن نیوز، هرکس آماری می دهد، یکی می گوید حدود 10 هزار ساخت و ساز غیرمجاز در دماوند شناسایی شده که اگر برای هرکدام دستکم یک چاه غیرمجاز در نظر بگیریم همین تعداد چاه غیرمجاز داریم اما برخی مسئولان دیگر اعلام می کنند که امکان دارد چاه های غیرمجاز شهرستان کمتر باشد.
گرچه وجود چاه های غیرمجاز دماوند یکی از مشکلات این شهرستان خوانده می شود اما وقتی پای صحبت متولیان و کارشناسان می نشینیم می بینیم چاه های مجاز هم مشکل بزرگی محسوب می شود زیرا مصرف آب های زیرزمینی این منطقه را به شدت بالا برده است.
اگر برای معرفی شهرستان دماوند وارد دانشنامه ویکی پدیا شویم درباره ویژگی های این منطقه نوشته شده است: یکی از شهرستان های استان تهران، منطقه ای سرسبز و خرم که اعتدال کم نظیر و تنوع آب و هوایی آن هرسال گردشگران زیادی را به سوی خود می کشاند.
حال بحران آب به این شهرستان که زمانی منابع غنی آب داشت نیز کشیده شده است و کار به جایی رسیده که مسئولان دماوند می گویند چاه های مجاز نیز که در ویلاها طی سال های گذشته زده شده اند مشکل آفرین هستند و باید کنتورهای هوشمند برای آنها نصب شود.
کاهش سفره های زیرزمینی دماوند یک سوی ماجرا و کاهش منابع آب شرب نیز مشکل دیگر است که طی روزهای گذشته قطعی آب در برخی نقاط شهرستان هم گزارش شده است.

** افزایش چاه های غیرمجاز
مسئولان دماوند می گویند که گسترش ساخت و سازهای غیرمجاز و مجاز، تغییر کاربری ها و ضعف در مدیریت صحیح مصرف آب بویژه در حوزه کشاورزی سبب افزایش آمار چاه های غیر مجاز به عنوان میهمان ناخوانده شهر و افت آب های زیرزمینی آن شده است.
به گفته متولیان امور آب شهرستان دماوند نه تنها چاه های غیرمجاز شهر بلکه مدیریت غلط بر چاه های مجاز نیز معضل کم آبی شهر را تشدید کرده است.
کاهش منابع آبی در دماوند در دامنه رشته کوه های سربه فلک کشیده دماوند به جایی رسیده که امسال مشکل افت فشار آب شرب و قطعی چندساعته در برخی مناطق این شهرستان هم خبرساز شده است.

** پای گلایه شهروندان
یکی از شهروندان دماوندی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با انتقاد از مدیریت غلط منابع آب و نداشتن نظارت کافی دستگاه های مربوطه در بهره برداری از چاه های آب منطقه گفت: چاه های متعدد و غیراصولی سبب پائین رفت سفره های آب زیرزمینی شده و مشکلاتی را در آینده به همراه خواهد داشت؛ مشکلی که دورنمای آن را یک شهروند ساده هم درک می کند.
علی تقوی اجرا نشدن طرح های کارشناسی روستایی را از دیگر مشکلات خواند و اظهارداشت: بی توجهی به حفظ بافت روستاها سبب تغییر در کاربری یا کاربری های نادرست شده که در تحقق این معضلات مثل کم آبی تاثیر مستقیم دارد.

*** اما و اگرهای مدیریت آب
علی اکبر حسینی کارشناس امور منابع آب زیرزمینی با اشاره به افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز و حفر چاه خارج از بافت و تاثیر مستقیم آن بر کاهش سطح آب زیرزمینی گفت: کمبود بارش موجب شده از سال های گذشته منطقه هومند آبسرد جزو مناطق ممنوعه در شهرستان دماوند باشد بدین معنی که خروجی آب با ورودی همخوانی ندارد و برداشت از تغذیه زیادتر بوده است.
وی با بیان اینکه ذخایر محدود است و سال گذشته 500 میلیون تومان برای بستن چاه های غیرمجاز هزینه شد افزود: اگر این روال درست انجام شود هر روز چاه یا چاه هایی بسته خواهد شد.
حسینی با بیان اینکه تاکنون در منطقه دماوند نشست زمین رخ نداده و امید که در آینده نیز اتفاق نیافتد، گفت: روش های نوین آبیاری در بخش کشاورزی می تواند عمده مشکلات این حوزه را مرتفع سازد و یکی از اقدامات مهم در حوزه کشاورزی جلوگیری از افزایش سطح زیر کشت است.
این کارشناس بیان کرد: نصب کنتورهای هوشمند نیز در کاهش چاه ها و مدیریت مصرف آب چاه ها موثر خواهد بود؛ اکنون حدود 220 حلقه چاه به کنتورهای هوشمند تجهیز شده اند و در برنامه زمان بندی شده مابقی چاه ها نیز ساماندهی می شوند.

*** به عمل کار برآید
گرچه عمده مسئولان تاکید دارند که برای مقابله با این بحران و کاهش آسیب ها و اثرات آن لازم است مصرف چاه های مجاز و غیرمجاز مدیریت و برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی کاهش یابد اما به جد می توان گفت که در سال های گذشته اقدام جهادی در این زمینه انجام نگرفته و اگر هم اقدامی بوده بیشتر به سمت ساخت و سازها گرایش داشته که حال و روز فعلی را رقم زده است.
رئیس امور منابع آب شهرستان دماوند در خصوص چاه های مجاز و غیرمجاز شهرستان گفت: حوزه عملکرد امور منابع آب دماوند یکهزار و 821 کیلومترمربع و تعداد چاه های مجاز در این حوزه 960 حلقه است که عمده آنها در مناطق هومند آبسرد، دماوند و گرمسار وجود دارد.
منصور مردانی افزود: 75 درصد چاه های شهرستان مربوط به بخش کشاورزی است و شامل صنایع وابسته به کشاورزی و پرورش ماهی می شود.
وی به چاه های غیرمجاز اشاره و بیان کرد: طبق آمارهای بررسی شده حدود چهار هزار حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان وجود دارد که در برنامه عملیاتی امسال 270 حلقه را باید «مسلوب المنفعه» کنیم که از ابتدای سال تاکنون 30 چاه بسته شده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه علاوه بر مقابله با چاه های غیرمجاز مدیریت مصرف چاه های مجاز نیز باید در دستور کار باشد، گفت: نظارت بر مصرف چاه های مجاز در کنار چاه های غیرمجاز در اولویت کاری این نهاد است زیرا این چاه ها بیشترین آسیب را به دشت ها می زنند و لازم است تمام آنها به کنتورهای هوشمند آب و برق تجهیز شوند.
رئیس امور منابع آب شهرستان دماوند گفت: در بخش آب های زیرزمینی میزبان برداشت بیش از 112 میلیون متر مکعب است که این میزان در چاه های غیرمجاز کمتر از 3 میلیون متر مکعب و دلیل آن نیمه عمیق بودن چاه هاست ولی افزایش آن برای آینده خطرآفرین خواهد بود.
مردانی با بیان اینکه بستن چاه های غیرمجاز کافی نیست زیرا باید مانع ادامه حفر آنها شویم، افزود: آنچه برای مقابله جدی با چاه های غیرمجاز وجود دارد جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز است.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی می تواند هنگام عرضه نهاده های کشاورزی به کشاورزان آنها را ملزم به تجهیز کنتورهای هوشمند آب و برق کند زیرا حدود 84.2 میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی استفاده می شود.
مردانی با اشاره به اینکه 16 درصد مصرف آب شهرستان مربوط به مصارف خانگی است، گفت: 16 میلیون مترمکعب بخش شرب روستایی و شهری، 7.8 دهم میلیون مترمکعب مربوط به خدمات تجاری و آموزشی و خدمات عمومی و یک درصد مصرف شهرستان به صنعت اختصاص می یابد.
رئیس امور منابع آب دماوند ادامه داد: با توجه به بی نظمی که در بهره برداری از منابع وجود دارد و تغییر کاربری زمین های زراعی نیازمند مدیریت صحیح هستیم و اگر این مهم محقق نشود در آینده با مشکل جدی مواجه خواهیم بود زیرا کم آبی در منطقه شرایطی ناگوار را به وجود می آورد.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه رویکرد مناسب برای ساماندهی منابع آب وجود ندارد، گفت: وجود چاه های غیرمجاز بویژه در بخش آب های سطحی مشکل آفرین خواهد شد که باید این مهم نیز در اولویت قرار گیرد؛ مصرف را بهینه کنیم و میزان هدر رفت آب را به صفر رسانیم که این مهم مجموعه همکاری بیشتر دستگاه ها را می طلبد.

*** یکه تازی میهمان ناخوانده
حسن ابراهیمی بسابی دادستان شهرستان دماوند نیز در خصوص وجود چاه های غیرمجاز، گفت: برخوردهای قانونی و قضایی با توجه به تعداد بالای چاه های غیر مجاز در دستور کار این نهاد است زیرا آثار مخرب آن موجب کم شدن ذخایر آب زیر زمینی می شود.
وی افزود: در کمتر از دوسال گذشته بیش از سه هزار حلقه چاه غیرمجاز شناسایی شد و بعد از آن نیز حفاری ها به طور مداوم در حال انجام است که البته طبق گزارش ها جمع آوری ادوات حفاری نیز انجام می شود.
دادستان شهرستان دماوند با بیان اینکه اگر متخلف، خود به مسدود کردن چاه اقدام کند تخفیف هایی در مجازات وی لحاظ خواهد شد، بیان کرد: تاکنون حدود 10 درصد چاه های غیرمجاز مسدود شده و مابقی در حال رعایت تشریفات قانونی است.
ابراهیمی بسایی شناسایی و انسداد دیگر چاه های غیرمجاز را منوط به زمان لازم، اعتبار و تشریفات خاص قضایی دانست و گفت: در سال جاری این موضوع بجد پیگیری خواهد شد زیرا بحران آب در دماوند همانند سایر نقاط کشور جدی است و بدون شک وجود چاه های غیرمجاز موجب کم آبی می شود.
وی گفت: به دنبال ساخت و ساز غیرمجاز حفر چاه نیز صورت می گیرد زیرا هر باغچه‌ ای که تعبیه می شود نیازمند آب است و این امر باعث مشکلاتی برای گروه های نظارتی خواهد بود.
ابراهیمی بسابی تاکید کرد: هر ساخت و ساز، زیرساختی دارد و وجود 10 هزار ساخت و ساز غیرمجاز صدمه هایی به زیرساخت ها می زند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه تعداد گروه های نظارتی امور منابع آب محدود است و قصد داریم فراتر از آن حرکت و از ظرفیت های موجود استفاده کنیم، گفت: ضمن افزایش تعداد اکیپ های گشت، استفاده از نیروهای بومی، محلی و بسیج محلات برای شناسایی این امر ضروری است.

**97 سال اصلاح الگوی مصرف
مجید صفری فرماندار شهرستان دماوند نیز با اشاره به اینکه امسال اقدامات مهمی در حوزه مدیریت آب و منابع آبی در شهرستان صورت می گیرد، اظهارداشت: شناسایی چاه های غیرمجاز و مسدود کردن آنها، نصب کنترهای هوشمند بر روی چاه های مجاز با هدف مصرف صحیح، اصلاح شبکه آب و اتمام شبکه آبرسانی در روستاها و مدیریت مصرف انرژی بویژه آب تا 20 درصد در ادارات از جمله برنامه های سال جاری است.
این مقام مسئول شناسایی مشترکان پرمصرف را از دیگر اولویت ها دانست و گفت: با وجود مشکلات کم آبی در کشور و حتی استان، شرایط دماوند بحرانی نیست و حداقل کمبود آب را در منطقه داریم و این مهم منوط به مدیریت مصرف شهروندان و کشاورزان در مصرف آب است.
صفری در پاسخ به خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه برای آب کشاورزی چه برنامه ریزی صورت گرفته است؟ اظهار داشت: تمام تلاشمان تبدیل آبیاری سنتی به صنعتی و قطره ای است که این مهم علاوه بر مدیریت جهاد کشاورزی، استقبال کشاورزان و باغداران را می خواهد که با برگزاری جلسات و نشست های صورت گرفته این مهم نیز محقق می شود.
شهرستان دماوند در شمال شرق تهران واقع شده است.