«تام بوی» ها اختلال ندارند

به گزارش بولتن نیوز، هویت های آشفته هم در دختران و هم در پسران وجود دارد و شاید رفتارهای پسرانه ای که دخترها انجام می دهند؛ متناسب با شرایط فرهنگی بیشتر به چشم می آید اما این طور به نظر می رسد که دخترها بیشتر به رفتارهای پسرانه تمایل دارند.
شعرهایی چون «پسرا شیرن، مثل شمشیرن دخترا موشن مثل خرگوشن» و پیام های دیگری مانند «چون مردان شجاع باش»، یا « من از هر مردی مرد ترم» در جامعه ما رایج است و همین فرهنگ است که گاهی برخی دختران را به رفتارهایی شبیه پسران ترغیب می کند، در مورد پسرانی که رفتارهای دخترانه دارند، البته متفاوت است.
علی نوجوان 16 ساله درباره دخترانی که رفتارهای پسرانه دارند، می گوید: لباس پوشیدن های پسرانه، استفاده از کلمات و اصطلاحات پسران، گوش دادن به آهنگ های راک و گوشخراش، وجه تمایز رفتاری این دخترها است که از نظر پسرها خیلی پذیرفته شده و جالب نیست.
او می گوید: در محیط مدرسه همکلاسی هایی دارد که رفتارهای دخترانه دارند به طور مثال عروسک دارند، برای عروسکشان اسم انتخاب می کنند، لباس های دخترانه دوست دارند یا به تماشای کارتون های دخترانه علاقه مند هستند.
او درباره آرایش کردن یا برداشتن ابرو در بین پسران می گوید: ابرو برداشتن که هیچ! این کار در آرایشگاه های مردانه عادی است و معمولا از سوی آرایشگرها پیشنهاد داده می شود و اگر چه این مساله از نظر اجتماعی و عرفی پذیرفته شده نیست اما بسیاری از آرایشگاه ها این خدمات را انجام می دهند.
از نظر این نوجوان، دخترانی که رفتارهای پسرانه دارند اغلب برای جلب توجه و پر کردن خلاء های عاطفی این رفتارها را انجام می دهند و در مورد پسرهایی که رفتارهای دخترانه دارند، معتقد است که این نوع رفتارها بیشتر به اختلال های رفتاری و روانی نزدیک است.

* پسرها با رفتارهای قلدرانه بر دخترها چیره شده اند
ملیحه دختری 14 ساله است؛ موهای کوتاهش از زیر شال شل و ول روی سرش خودنمایی می کند؛ مانند پسرها دست ها را عقب و جلو می برد و به اصطلاح خودش «داش مشتی» راه می رود؛ می گوید از بچگی دوچرخه بازی و فوتبال بازی در کوچه با پسرهای همسایه را دوست داشته است.
این دختر اما رفتارهایش دخترانه نیست و لطافت و ظرافت زنانه ندارد و البته این مساله انتخاب خودش است و از این کار لذت می برد.
مانتویی که پوشیده بیشتر شبیه به پیراهن مردانه ای است که آستین های آن را هم بالا زده است؛ شلوار جین و کفش های ورزشی اسپرت به پا دارد و می گوید دختر و پسر بودن خیلی فرق دارد.
او می گوید فرزند سوم خانواده است و دو برادر بزرگتر از خود دارد و چون از کودکی با دو برادرش بزرگ شده است، الگوهای رفتاری اش آنها بودند.
ملیحه رفتارهای دخترانه را دوست ندارد و فکر می کند که حق دخترها ضایع شده است و همیشه پسرها با رفتارهای قلدرانه بر دخترها چیره شده اند.

* پدر و مادرم دوست داشتند، بچه اولشان پسر باشد
مینو فرزند اول خانواده است و 18 سال دارد. می گوید: پدر و مادرم همیشه دوست داشتند که بچه اولشان پسر باشد اما نشد؛ شاید به این دلیل پدرم می خواست من پسر باشم تا در کارهای مغازه به او کمک کنم. او تا کلاس اول ابتدایی اجازه نداده بود گوش هایم را سوراخ کنند و گوشواره داشته باشم.

*جلب توجه یا برخورداری از آزادی های پسرانه
سارا دختری است که می گوید در دوران ابتدایی موهایش را پسرانه کوتاه می کرد و با لباس پسرانه به خرید می رفت. مادرش هم او را به این رفتار تشویق می کرد و همه همسایه ها و فامیل هم او را در مدت کوتاهی شهاب صدا می زدند.
سارا فکر می کند علت این رفتار او در دوران کودکی شاید کمی جلب توجه یا برخورداری از آزادی های پسرانه بوده و این مساله مقطعی در همان دوران حل شده است.

*تفاوت مفهوم جنس و جنسیت
اندیشمندان علوم اجتماعی میان دو واژه «جنس» و «جنسیت» تفاوت قائل می شوند. از نظر صاحبنظران اجتماعی، جنس به تفاوت های بیولوژیکی زن و مرد اطلاق می شود و مربوط به آرایش بیولوژیکی بدن و شامل اندام های جنسی و تولید مثل فرد است و جنسیت، شامل نقش‌های اجتماعی و رفتارهایی است که فرهنگ و جامعه برای جنس ها قائل می شود و این نقش‌ها دامنه انتظارات رفتاری از جنس‌های (مرد و زن) را مشخص می کند و همه تفاوت های زیستی این دو جنس در جامعه را در برمی گیرد.

* تام بوی ها در هویت جنسی مشکل دارند
فاطمه آذرتاش، روانشناس و درمانگر جنسی درباره تام بوی ها گفت: این دختران گرایش به نقش های مردانه دارند و در پوشش یا فعالیت‌هایی که در اغلب فرهنگ‌ها مردانه محسوب می شود، در جامعه دیده می شوند. این افراد در شکل گیری نقش و هویت جنسی خود دچار مشکل هستند.
آذرتاش به عوامل مختلف گرایش دختران به رفتارهای پسرانه اشاره کرد و افزود: تحقیقات نشان می دهد عوامل فیزیولوژیکی در بروز این رفتارها در دختران تاثیر دارد؛ به طوری که اگر سطح تستسترون در دوران جنینی زیاد باشد، این دختران در آینده بر رفتارها و نقش‌های مردانه گرایش بیشتری دارند و حتی رفتارهای تهاجمی در آنان بیشتر دیده می‌شود.
وی به عوامل رشد در گرایش دختران به رفتارهای پسرانه تاکید کرد و اظهار داشت: اگر کودک در مراحل رشدی که نیاز به همانندسازی با والد همجنس خود دارد به دلایل مختلف از وجود آن محروم باشد، این همانندسازی و ایجاد نقش های جنسی در او با مشکل رو به رو می شود.
این روانشناس با تاکید بر عوامل فرهنگی و اجتماعی گفت: دخترهای تام بوی شاید در کودکی با شعرهایی چون «پسرا شیرن،مثل شمشیرن دخترا موشن مثل خرگوشن» و پیام های دیگری مانند «چون مردان شجاع باش» بزرگ شده باشند و همین مساله موجب می شود که جامعه مردان را قوی و بالادست بدانند و زنان را ضعیف تر و پایین دست حساب کنند.
آذرتاش اضافه کرد: دخترانی که همواره شاهد ارج و قرب و آزادی بیشتر فرزند پسر در خانواده بوده اند در این شرایط سعی می‌کنند از هر آنچه که آنان را به یاد چنین اوضاعی می‌اندازد، فرار کنند و به لباس و پوشش جنس مقابل دربیایند.
این درمانگر جنسی خاطرنشان کرد: تام بوی رابطه تنگاتنگی با احساس شایستگی دارد و عکس العمل دختران تام بوی را می توان نوعی اعتراض علیه جنسیت خود عنوان کرد. اعتراض به تبعیض جنسیتی و نابرابری که از خانواده شروع و در جامعه پرورش می یابد.
آذرتاش به تاثیر گروه همسالان تاکید کرد و گفت: گاهی در مدارس راهنمایی و دبیرستان شاهد موج های مختلفی می شویم. این رفتارها نیز می تواند حرکت هایی را بین دانش‌آموزان ایجاد کند و نوجوان ها به تقلید از یکدیگر یا همرنگ شدن با همسالان خود چنین نقش‌هایی را ادا می‌کنند.

* تبعیض و نابرابری های جنسیتی علت رفتارهای متناقض جنسیتی
محمد علی الستی، جامعه شناس و مدرس دانشگاه از منظر اجتماعی به موضوع تام بوی ها پرداخت.
الستی معتقد است: مساله دخترانی که می خواهند رفتارهای پسرانه داشته باشند یا پسرانی که در دوران نوجوانی به رفتارهای دخترانه تمایل دارند، حاد و جدی نیست و بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان از این رفتارها به عنوان مشخصه دوران بلوغ یاد می کنند.
وی اضافه کرد: این افراد در جست و جوی هویت خود هستند و حول و حوش هویت اجتماعی خود دچار نوسان رفتاری می شوند و از این جهت درصدد برآورد و امتحان نقش های جنس مقابل برمی آیند.
وی خاطرنشان کرد: در نظام اجتماعی از جنس های شناخت شده (زن و مرد) مجموعه ای از رفتارهای مختص آن جنس انتظار می رود و اگر رفتار افراد با انتظارات جامعه همخوانی نداشته باشد نوعی تعارض اجتماعی به وجود می آید.
الستی گفت: جوامعی که نظام «مرکز- پیرامون» دارند، افراد از خویشتن خویش خود بیگانه می شوند یا خود را بیگانه می کنند بدین معنا که در این جوامع برخی افراد یا گروه های اجتماعی دارای مزیت ها و برتری هایی هستند و همه آحاد جامعه سعی می کنند به آنها نزدیک یا خود را شبیه آنان کنند به عنوان نمونه در جوامع دارای تفاوت های نژادی، سیاه پوستان برای بهره مندی از امتیازات سفیدپوستان سعی بر تغییر هویت نژادی خود دارند زیرا می خواهند از امتیازات آنها بهره مند شوند.
این جامعه شناس علت اصلی گرایش دختران به رفتارهای پسران را تبعیض و نابرابری های جنسیتی دانست و افزود: در یک جامعه مردسالار که زنان از حقوق برابر با مردان برخوردار نیستند و از نظر فرهنگی، تحقیر و به حاشیه رانده می شوند، به نظام ارزشی مردان تمایل پیدا می کنند.
وی اضافه کرد: گاهی که در حق یک زن اجحاف می شود این عبارت را به کار می برد که «من از هر مردی مردتر هستم و حق خودم را می گیرم» این مساله نشانگر این است که مردانگی را برتر می داند و سعی دارد با نمادهای مردانه به حقوق اجتماعی برابر دست یابد مثلا لباس مردانه می پوشد یا مانند مردان رفتار یا صحبت می کند.

* هویت آشفته
حسن عماری، روانشناس خانواده از زاویه دیگری به بررسی این رفتارها پرداخت.
از نظر عماری مساله اصلی این افراد، هویت یابی است و بسیاری از این رفتارها ویژگی طبیعی دوران نوجوانی است.
وی درباره مدل ها و الگوهای رفتاری نوجوانان گفت: دختران و پسران نوجوان در این سنین سعی بر هویت یابی دارند و دچار آشفتگی هویتی می شوند.
این روانشناس با تاکید بر اینکه هویت آشفته، ویژگی معمول و طبیعی دوران نوجوانی است، افزود: هویت آشفته اختلال نیست بلکه مرحله ای از زندگی و بخشی از هویت افراد است که می تواند به یک هویت تثبیت شده یا هویت ناهنجار منجر شود.
عماری توضیح داد: افراد در دوره هایی از زندگی با چالش ها، بحران ها و عدم تطابق هایی مواجه می شوند و از راه های مختلف سعی بر سازگاری با شرایط دارند که البته این موضوع اختلال به حساب نمی آید.
این روانشناس خانواده و نوجوان افزود: هویت های آشفته هم در دختران و هم در پسران وجود دارد و شاید رفتارهای پسرانه ای که دخترها انجام می دهند؛ متناسب با شرایط فرهنگی بیشتر به چشم می آید اما این طور به نظر می رسد که دخترها بیشتر به رفتارهای پسرانه تمایل دارند.
وی با بیان اینکه آشفتگی های هویتی دختران نوجوان بیشتر نمایان می شود، گفت: تغییرات فرهنگی، نابرابری های جنسیتی، فقر فرهنگی، آسیب ها و ناکامی های دختران باعث شده است تا آنان ناکامی های بیشتری را تجربه کنند و برای پر کردن خلاء ها به رفتارهای پسرانه روی آورند.
عماری ادامه داد: این دختران در ضمیر ناخودآگاه خود، آگاه هستند که نمی توانند مرد باشند و با این رفتارها تمام امتیازات جنس مخالف را به دست آورند و علت این کارها اغلب راهی است برای دستیابی به یک هویت مستقل که بتوانند بخشی از ناکامی ها را تامین کند و البته این اتفاق نمی افتد.
وی خاطرنشان کرد: هویت تاریخی جامعه ما در مورد دختران حساسیت بیشتری دارد و از این نظر رفتارهای دخترها بیشتر به چشم می آید و مورد توجه قرار می گیرد.
عماری در مورد سن هویت یابی گفت: نمی توان سن مشخص و دقیقی برای هویت یابی دختران و پسران تعیین کرد اما به طور تقریبی دختران از 11 سالگی و پسران از 13 سالگی دچار آشفتگی هویتی می شوند و برای هویت یابی تلاش می کنند که این مساله دو تا سه سال بعد از آن نمود پیدا می کند و جدی تر نمایان می شود.
این روانشناس تربیتی مقوله هویت یابی برای نوجوانان به ویژه دختران را مرحله حساس و مهمی در شکل گیری شخصیت آنان دانست و افزود: ناکامی ها، دسترسی ها و دستیابی های دختران معمولا در مقایسه با پسران محدودتر است اما اکنون حاکمیت درصدد بازتر کردن عرصه های اجتماعی برای حضور پررنگ تر زنان است که می تواند زمینه و فرصتی برای بروز توانمندی های آنان باشد و این موضوع در سیاستگذاری های اجتماعی و مدیریتی مورد توجه قرار گرفته است.

* والدین در جریان هویت یابی فرزندان خود را حمایت کنند
این روانشناس خانواده گفت: والدین در جریان هویت یابی، فرزندان خود را حمایت کنند و در مقابل این تغییرات میزان پذیرش خود را بالا ببرند زیرا این مراحل گذار در هر فردی باید طی شود. بهترین شکل ممکن این است که در خانواده و با نظارت والدین باشد.
عماری تصریح کرد: متاسفانه امروز ارتباط و تبادل درون خانوادگی کمتر شده است به طوری که مادران کمتر با دختران خود برنامه مشترک دارند و این مساله در مورد ارتباط پدران و پسران هم وجود دارد.
وی ادامه داد: والدین و فرزندان دو دنیای متفاوت دارند و کمتر پیش می آید که به هم نزدیک شوند؛ در واقع تدراک برنامه های مشترک برای تجربه لحظه های با هم بودن میان والدین و فرزندان کمتر برنامه ریزی می شود در حالی که اگر این فرصت ها مورد توجه قرار گیرد، هویت یابی فرزندان کمتر دچار چالش یا مشکلات بعدی می شود.
این روانشناس گفت: اعتیاد، فرار از خانه، الگوبرداری های نادرست از گروه های همسالان و کجروی های اجتماعی و تقویت جنبه ناهنجار هویت برای فرزندان خانواده ای مقاوم در برابر تغییرات و اقتضای دوران نوجوانی واقعیت تلخی است و پذیرش تغییرات فرهنگی و انعطاف بیشتر والدین در مقابل نوجوانان می تواند به درک و مفاهمه میان والدین و فرزندان و پیشگیری از فاصله شکاف نسلی منجر شود.
عماری اظهار داشت: والدینی که در مقابل رفتارهای فرزندانشان وارد مقوله تنبیه می شوند و در مواجهه با تغییرات، مقاومت می کنند، آسیب های زیادی را به وجود می آورند اما خانواده هایی که تغییرات فرهنگی و نسلی را می پذیرند و درصدد همراهی با فرزندان خود برمی آیند معمولا موفق تر هستند.
این روانشناس تصریح کرد: والدین با در نظر گرفتن تغییرات جامعه باید بخشی از آزادی ها را به بچه ها بدهند اما آگاهی والدین و توضیح دادن و گفت و گو در مورد این مسائل در سنینی که نوجوان هستند بسیار مهم است.
عماری به نقش «گروه های همیار» در شکل گیری هویت نوجوانان اشاره کرد و افزود: تدارک برنامه های جمعی گروه همسالان همجنس نوجوان و برگزاری اردوهای جمعی برای تقویت و نهادینه سازی ارزش های دخترانه یا پسرانه در هویت یابی فرزندان تاثیر شایانی دارد.
وی گفت: نوجوانان در برنامه های جمعی گروه های مرجع پیدا می کنند و بسیاری از الگوهای رفتاری را از آن اقتباس می کنند پس چه بهتر که این گروه ها با نظارت و حمایت خانواده ها تشکیل و حمایت شود.
عماری اضافه کرد: گروه های خیریه ای، انجمن ها یا سازمان های مردم نهاد می تواند در هویت یابی دوران نوجوانی برای دختران و پسران بسیار موثر باشد.