پیامدهای چرخش به راست در انتخابات اتریش

به گزارش بولتن نیوز، چرخش به راست در عرصه سیاسی اتریش با تقویت گرایشهای ملی گرایانه در پی انتخابات پارلمانی روز یکشنبه این کشور، می تواند در موضوع مهاجرت و همگرایی اروپایی، با اتحادیه اروپا و محور برلین - پاریس اصطکاک هایی ایجاد کند و همچنین در عرصه داخلی مرزبندی با مسلمانان در جامعه اتریش را پررنگ تر سازد اما در موضوعات مهم بین المللی از جمله برجام و رابطه با ایران، سیاست دولت اتریش همنوا با سیاست کلی اتحادیه اروپا خواهد بود.

** احیای حزب 'مردم' با تاکید بر موضوع مهاجرت
با ورود صدها هزار پناهجو به اروپا در سالهای 2015 و 2016 ، شاید بتوان موضوع امنیت مرزها و کنترل ورود مهاجران را مهمترین موضوع انتخابات در اتریش دانست که در واقع یکی از موضوعات مورد تاکید 'سباستین کورتز' رهبر حزب 'مردم' (OVP) نیز بود که بر توقف مهاجرت غیرقانونی و کاهش مزایای مهاجران تاکید داشت. وی در یکی از گردهمایی ها گفت: می خواهم امنیت و نظم را برقرار کنم زیرا مردم اتریش سزاوار آن هستند.
حزب راست میانه و محافظه کار مردم اتریش که کورتز 31 ساله از ماه مه (اردیبهشت) گذشته ریاست آن را بر عهده گرفت، در انتخابات روز یکشنبه موفق شد حدود 31.4 درصد آرا را کسب کند و در جایگاه اول قرار گیرد. این حزب 61 کرسی از مجموع 183 کرسی در مجلس را کسب می کند. این موفقیت تا حد زیادی مرهون رهبری کورتز جوان بود که طی مدت 6 ماه توانست ضمن حفظ ساختارهای حزب، با ارائه برنامه ای مطابق با خواست جامعه به سرعت محبوبیت حزب را بالا ببرد. کورتز با تاکید بر سختگیری در مورد ورود مهاجران و همچنین دفاع از کاهش مالیات شرکتها برای ایجاد اشتغال موفق شد این حزب را به سرعت از رده سوم در نظرسنجی ها به رده اول برساند. کورتز در 24 ساعت قبل از انتخابات نیز بارها از تریبونهای مختلف پیام اصلی کارزار انتخاباتی خود را مبنی بر 'توقف مهاجرت غیرقانونی' تکرار کرد. او همچنین خواستار بازگرداندن پناهجویان نجات یافته در مدیترانه به آفریقا شده است.
کورتز در بحبوحه مبارزات انتخاباتی همچنین توجهات را به موضوع اسلام در اتریش معطوف کرد. او در گفتگو با یکی از رسانه های دست راستی (Wochenblick) وعده داد که اگر به مقام صدر اعظمی برسد با 'جامعه موازی' در اتریش - که اشاره ای به جامعه مسلمانان است - برخورد می کند. وی سه هفته پیش نیز نتایج تحقیقی را با عنوان 'نقش مساجد در فرایند هم آمیزی (ادغام)' اعلام کرد و خواستار افزایش شمار کارکنان بخش نظارت بر مساجد شد. او همچنین گفت مساجدی که قوانین را نقض می کنند باید تعطیل شوند. این تحقیق نشان داد که مشکلاتی در زمینه ادغام مسلمانان در جامعه اتریش در مساجد وجود دارد طوری که تنها در 2 مسجد از مساجد مورد بررسی، ادغام مسلمانان در جامعه اتریش تشویق می شود و بیش از یک سوم مساجد مورد بررسی (38 درصد) در زمینه ممانعت از ادغام مسلمانان در جامعه فعال هستند. اجرایی شدن قانون ممنوعیت 'برقع' یا پوشش کامل صورت از اول اکتبر (نهم مهر ماه) نیز در بحبوحه مبارزات انتخاباتی امسال توجهات را به مساله مهاجران مسلمان در اتریش معطوف کرد. کورتز همچنین خواستار ممنوعیت کودکستانهای اسلامی شده و برای تصویب قانون ممنوعیت برقع که اکنون اجرایی شده است تلاش کرد. وی همچنین با کمک مالی خارجی به مساجد مخالفت کرده است.
کورتز در واقع با ارائه این قبیل برنامه ها و شعارها توانست تا حدی حزب راستگرا و پوپولیست 'آزادی' (FPO) که مشکلات موجود را نتیجه ضعف دولت، مهاجران و اتحادیه اروپا می دانست خلع سلاح کند و آرای رفته را بازگرداند.
در واقع سلاح اصلی حزب آزادی، مقابله با موج پناهجویان و مهاجران بود که کورتز با مانور روی این موضوع در دو سال گذشته از جمله با میزبانی نشست کشورهای غرب بالکان در وین در ژانویه 2016 در مقام وزیر امور خارجه اتریش، توانسته بود از قبل سابقه خوبی برای خود در این موضوع فراهم کند.
رهبر جوان حزب مردم با بیان این برنامه ها گرایش بیشتری به سیاستهای راست افراطی نشان داد بطوری که 'هانس کریستین اشتراخه' رهبر حزب راست افراطی آزادی او را متهم به سرقت برنامه های حزب آزادی کرد اما کورتز با اشاره به احیای حزب مردم بیان دیدگاههای جدید را لازمه تغییر در حزب خود دانست.
حزب آزادی که همواره ارتباطات تاریخی آن با نازی ها موجب دردسر برای آن بوده است، در دوره ریاست هانس کریستین اشتراخه از سال 2005 به این سو تلاش کرده تا هرگونه ارتباط این حزب با تفکرات نژادی و یهودی ستیزی را قطع و در عوض تمرکز خود را بر مقابله با اسلامی شدن جامعه قرار داده و حتی مدعی شده که 'اسلام در اتریش جایی ندارد'.
'آنتون پلینکا' استاد مطالعات سیاسی در دانشگاه مرکزی اروپا در یک گفتگوی مطبوعاتی گفته است: کورتز به نسخه سبکتر و ملایم تر حزب آزادی تبدیل شده است.
حزب آزادی با کسب 27.4 درصد فعلا در رده دوم است و 53 کرسی به دست می آورد هر چند ممکن است با شمارش آرای پستی به رده سوم برود چون هم اکنون حزب سوسیال دموکرات (SPO) با کسب 26.8 درصد آرا و 52 کرسی در رده سوم قرار دارد.
در واکنش به نتایج انتخابات اتریش، آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان قدرت حزب آزادی در اتریش را 'یک چالش بزرگ' برای سایر احزاب دانست و برای همکاری نزدیک با کورتز در سطح اروپا ابراز امیدواری کرد.
'الکساندر لامبزدورف' از اعضای ارشد حزب لیبرال 'دموکراتهای آزاد' آلمان نیز نتایج انتخابات اتریش را 'یک زنگ بیدارباش درباره سیاست مهاجرتی اروپا' دانست و گفت ما سرانجام باید این سیاست را با هم سامان دهیم.
وی افزود: یک سیاست مهاجرتی منظم چیزی است که مردم در اتریش، آلمان و کشورهای دیگر می خواهند.
همچنین انتظار می رود که دولت آینده اتریش حمایت بیشتری از بخشهای اقتصادی از طریق کاهش مالیات شرکتها و کاهش هزینه های رفاه عمومی داشته باشد.

**حمایت از برجام همنوا با اتحادیه اروپا
صرفنظر از اینکه کدام احزاب تشکیل دهنده دولت آینده اتریش باشند، سیاست دولت آینده در حمایت از برجام و تعامل با جمهوری اسلامی ایران قطعی است. اتریش مطابق با سیاست خارجی بی طرفانه خود همواره تلاش کرده تا به دور از جنجالهای سیاسی به روابط خوب و سازنده با ایران ادامه دهد. در این حال، صدر اعظم و وزیر امور خارجه فعلی اتریش در آستانه برگزاری انتخابات روز یکشنبه، با حمایت از برجام موضع خود را در باره این مساله مهم بین المللی اعلام کردند.
'کریستین کرن' صدر اعظم اتریش از حزب سوسیال دموکرات همزمان با مخالفتهای دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با توافق هسته ای (برجام)، شنبه شب در یک گفت و گوی مطبوعاتی تاکید کرد 'توافق هسته ای با ایران یکی از پایه های مهم ثبات در خاورمیانه است'. کرن تاکید کرد: تا کنون این توافق مثمر ثمر بوده و تعهدات انجام شده است و به گمان من لازم است که به تعامل مسالمت آمیز بر اساس این توافق ادامه دهیم. صدر اعظم اتریش خاطرنشان کرد که با سایر روسای دولتهای اروپایی در این زمینه گفت وگو و رایزنی کرده است.
به نوشته روزنامه 'دی پرسه'، سباستین کورتز نیز تاکید کرد 'توافق هسته ای که اینجا (در وین) به دست آمد، توافق خوبی است و اگر آن را مورد تردید قرار دهیم روابط با ایران و کل منطقه دچار بی ثباتی می شود و من اعتقادی به این کار ندارم.
اعلام موضع دو مقام ارشد اتریش و دو رقیب اصلی انتخابات پارلمانی این کشور در حالی است که پیش از این، سایت خبری صدای آلمان (دویچه وله) از حضور سباستین کورتز در حاشیه مذاکرات برجام در وین به عنوان یکی از سوابق خوب او یاد کرده بود.
کورتز در مقام وزیر امور خارجه اتریش اوایل اردیبهشت ماه سال 1393 در بحبوحه مذاکرات هسته ای در سفر دو روزه خود به تهران با رئیس جمهوری، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود، دیدار و در خصوص مسائل مورد علاقه دو جانبه و منطقه ای گفت و گو کرد. وی همچنین در وین نیز در حاشیه مذاکرات هسته ای با ظریف دیدار و گفت وگو کرده بود.
همچنین با توجه به قرارداد خط اعتباری بانکی امضا شده در 30 شهریور ماه امسال بین 14 بانک ایرانی با 'اوبر بانک' اتریش و با توجه به سیاستهای اعلامی نامزدهای هر دو حزب مردم و آزادی برای بهبود شرایط کاری شرکتها و اقتصاد صادرات محور اتریش، انتظار می رود که در دولت آینده شرایط برای کار شرکتهای اتریشی با ایران بهبود یابد. در همین ارتباط، مدیر بخش بازارهای مالی جهانی در اوبربانک اتریش با تاکید بر علاقه شرکت های کوچک و متوسط اتریش (SMEs) برای کار با ایران، قرارداد خط اعتباری اوبربانک با 14 بانک ایرانی را در این زمینه حائز اهمیت دانست.

** سختگیری با ترکیه ، دوستی با روسیه و اختلافات احتمالی با اتحادیه اروپا
سختگیری در روابط با ترکیه، مخالفت با تحریم های روسیه و بروز برخی اختلافات با اتحادیه اروپا و حساسیتهایی در روابط با رژیم صهیونیستی بخصوص در صورت پیوستن حزب آزادی به دولت، از نتایج محتمل در دولت آینده اتریش است. کورتز در مقام وزیر امور خارجه اتریش از مخالفان سرسخت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا بوده و بارها با مقامات ترکیه وارد جدال لفظی شد.
در صورت پیوستن حزب آزادی به دولت اتریش ممکن است این کشور مواضع روشنتری در حمایت از روسیه اتخاذ کند. حزب آزادی اتریش در سال 2016 یک توافق همکاری با حزب 'روسیه متحد' ولادیمیر پوتین امضا کرد و حضور این حزب در دولت اتریش ممکن است به تلاش برای پایان دادن به تحریمهای روسیه منجر شود.
پایگاه خبری دویچه وله آلمان در واکنش به نتایج انتخابات اتریش در گزارشی نوشت که 'دوستان پوتین' به موفقیت بزرگی در انتخابات اتریش رسیدند. هر چند حزب آزادی تلاش کرده که روابطش با مسکو را کم اهمیت جلوه دهد اما در مرامنامه 29 صفحه ای این حزب برای انتخابات امسال بطور غیرمستقیم خواستار پایان دادن تحریمهای اتحادیه اروپا علیه روسیه شده است.
همچنین انتظار می رود دولت دست راستی متشکل از دو حزب مردم و آزادی اتریش برای کنترل شدیدتر مرزهای خارجی اتحادیه اروپا و مقابله جدی تر با ورود پناهجویان از طریق تقویت اداره کنترل مرزی اروپایی (Frontex) تلاش کند و با تاکید بر بیانیه بی طرفی سال 1955 این کشور، روند همگرایی دفاعی در سطح اتحادیه اروپا را با موانعی رو به رو سازد هر چند به علت نیاز اقتصاد صادرات محور اتریش به روابط با اتحادیه اروپا و همچنین تبعات سیاسی و اقتصادی برگزیت، بحث خروج اتریش از اتحادیه اروپا به هیچ وجه مطرح نخواهد شد و حزب آزادی نیز که در مقطعی پس از برگزیت بحث همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا را مطرح کرده بود، بعدا با افکار عمومی تطبیق یافت و این بحث را متوقف کرد.
حزب آزادی تاسیس شده در سال 1956 آخرین بار در سال 2000 وارد دولت اتریش شد و در آن زمان، اسراییل سفیر خود را از وین فراخواند اما از آن زمان تا کنون حزب آزادی در زمان ریاست اشتراخه از سال 2005 تلاش کرده سابقه این حزب در زمینه ارتباط با نازی ها و یهودی ستیزی را پاک کند. اشتراخه سال گذشته به عنوان مهمان حزب 'لیکود' از فلسطین اشغالی دیدن کرد.

**اتحاد اتریش - مجارستان جبهه جدید در اتحادیه اروپا
انتظار می رود که دولت راستگرا در اتریش بخصوص در موضوع مهاجرت، با دولتهای شرق اروپا و بخصوص مجارستان همسویی بیشتری داشته باشد.
'پیتز ژیارتو' (Peter Szijjarto) وزیر امور خارجه مجارستان که دولتش روابط خوبی با اتحادیه اروپا ندارد و به عنوان دولتی طرفدار ترامپ و پوتین روسای جمهوری آمریکا و روسیه شناخته می شود، روز دوشنبه در لوکزامبورگ از پیروزی حزب 'مردم' در انتخابات اتریش استقبال کرد و به کورتز تبریک گفت و برای او آرزوی موفقیت بیشتر کرد.
وزیر امور خارجه مجارستان با بیان اینکه 'سباستین کورتز همواره با وضوح و روشنی صحبت کرده و هیچگاه اسیر نفاق سیاسی نبوده است' افزود: از اینکه این حزب و نامزد صدراعظمی اتریش با مجارستان در خصوص مساله مهاجران و موضوعات مهم دیگر همکاری داشته اند، خوشحالم.
وی افزود: به سیاستمداران بیشتری که با وضوح و صداقت درباره دغدغه های مردم صحبت کنند، نیاز است.
وزیر امور خارجه مجارستان همچنین گفت که گروه کشورهای موسوم به 'ویزگراد' شامل لهستان، اسلواکی، مجارستان و جمهوری چک روابط نزدیک خود را با اتریش حفظ می کنند اما گفت گمان نمی کند که نیازی به گسترش (افزایش تعداد کشورهای عضو) این گروه باشد.
وزیر امور خارجه مجارستان اخیرا در یک گفتگوی مطبوعاتی گفت: اگر دولت ائتلافی به ریاست حزب مردم در اتریش شکل بگیرد، روابط مجارستان - اتریش آسان تر خواهد شد. وی خاطرنشان کرد که با دولت تحت رهبری سوسیال دموکراتها در اتریش، روابط این کشور با مجارستان پیچیده شده و این مساله عجیبی است زیرا اتریش دومین شریک تجاری بزرگ و فعالترین سرمایه گذار خارجی در مجارستان است.
'کریستوف شوینیکه' سردبیر مجله آلمانی 'سیسرو' در ماه سپتامبر در مصاحبه با یک روزنامه مجارستانی گفت :' برخی اوقات این احساس را دارم که اگر در کنار ویکتور اوربان در مجارستان، سباستین کورتز هم در اتریش به قدرت برسد، امپراطوری اتریش-مجارستان به عنوان مرکز قدرت می تواند بازگردد. '
'توماس هوفر' کارشناس سیاسی اتریشی در مصاحبه با یک رسانه خارجی گفته است که حزب آزادی تمایل دارد روابط تجاری اتریش را از سمت آلمان به سمت کشورهای ویزگارد سوق دهد.
اما برخی از کارشناسان بر این باورند که این کار در حرف آسان و در عمل دشوار است و دولت راستگرای اتریش ممکن است در حرف و لفاظی بخصوص در موضوع مهاجرت به مجارستان نزدیک شود اما اتریش از نزدیکی به کشورهای ویزگارد نفع زیادی نخواهد برد.

** پوپولیسم عقلانی در اتریش و دورنمای اصلاحات اروپایی
به هر روی به نظر می رسد که سباستین کورتز با درک شرایط سیاسی و اجتماعی توانسته حزب خود را با شرایط روز تطبیق دهد. حدود سه هفته پیش بود که در انتخابات آلمان دو حزب بزرگ این کشور یعنی احزاب دمکرات مسیحی و سوسیال دمکرات بخش زیادی از آرای خود را تقدیم حزب راست افراطی 'آلترناتیو برای آلمان' کردند. تا همین 6 ماه پیش حزب آزادی اتریش در رده اول نظرسنجی ها بود و حزب مردم که از احزاب دمکرات مسیحی اروپایی است، در جایگاه سوم قرار داشت و اگر ابتکار سیاسی کورتز نبود الان حزب آزادی اتریش جایگاه اول را داشت و اشتراخه در مسیر صدراعظم شدن اتریش قرار داشت چنانکه 'نوربرت هوفر' نامزد حزب آزادی برای ریاست جمهوری در انتخابات سال گذشته با اختلاف اندکی در دور دوم شکست خورد.
به نوشته نشریه 'فارن افرز'، کاری که کورتز کرد این بود که 'عقلانیت' و 'آبرومندی' را به یک برنامه کاری پوپولیستی تزریق کرد. اتریش همواره در تاریخ اروپا به علت ساختارهای ضعیف داخلی و جغرافیای خاص خود ناگزیر بوده که سریعتر از دیگران خود را با شرایط متغیر سیاسی تطبیق دهد. در چنین شرایطی به نظر می رسد 'پوپولیسم محافظه کار و حامی نظام سیاسی' کورتز نسخه ای برای مقابله با اشکال مخرب تر پوپولیسم باشد. چنانکه تجربه آمریکا با دولت دونالد ترامپ نشان می دهد، یک جنبش راستگرای افراطی ملی گرا و ضد نظام سیاسی، با یک دولت راست میانه دارای گرایشهای پوپولیستی تفاوت زیادی دارد.
برآیند جنبش سیاسی ملی گرایانه معتدل در اتریش که می تواند کشورهای شرق اروپا را حول خود متحد کند، با جنبش همگرایی اصلاح طلبانه در اتحادیه اروپا با محوریت فرانسه و آلمان در سالهای آینده می تواند تعیین کننده خط مشی این اروپا باشد.