سفرنامه «پکن»

گروه ادبیات، نشر و رسانه: چین، این همسایه دورِ چشم بادامی ِخوش رو، مثل همیشه بی‌ادعا و پرکار، این بار به استقبال اهالی فرهنگ آمد. حالا اما نه از جاده ابریشم خبری هست و نه کیمونوها و چی‌پائوهای براق بلند، اما در پهنای سرزمین رازآلود چین هنوز هم می‌توان عشق و دوستی را دید، در لابه لای لبخند و شوق زردپوستانی که حکم رفیق هزارساله را دارند، وقتی که فرهنگ‌مان را با هم به اشتراک گذاشته‌ایم...

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ایران، هفته نخست شهریور 96، روزهای مهمی برای دو کشور بود؛ روزهایی که در آن بیست و چهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن برگزار شد و ایران این بار به‌عنوان میهمان ویژه، با شعار «ایران، رؤیای رنگین جاده ابریشم» در این نمایشگاه حضور داشت. سی و یکم مرداد ماه که پرواز شرکت هواپیمایی ماهان در پکن به زمین نشست، چین روزی به یاد ماندنی را تجربه کرد؛ روزی که در آن هیأتی متشکل از 80 نفر از فرهیختگان و اهالی فرهنگ و هنر ایران قدم به سرزمینشان گذارده بودند و قرار بود در طول یک هفته پیش رو، راه‌های همکاری‌های مشترک فرهنگی و هنری را با آنها در میان گذاشته و به معرفی تاریخ و تمدن پرشکوه ایران به چشم بادامی‌ها بپردازند. اوج این همکاری قرار بود در غرفه ایران رقم بخورد؛ غرفه‌ای که به دلیل میهمان ویژه بودن ایران، بیش از 500 متر مربع بود و با بهره‌گیری از معماری سنتی ایرانی با استفاده از طرح‌های کاشی و آجرکاری قرار بود نقطه جوش این ارتباط دوجانبه باشد.

آغاز کار

همه چیز وقتی رسمیت پیدا کرد که دو نشست خبری یکی در پکن و دیگری در تهران برگزار شد. در پکن کنفرانس خبری بیست و چهارمین دوره نمایشگاه کتاب پکن با حضور محمد رسول الماسیه، رایزن فرهنگی ایران در چین، غلامرضا نوعی، مدیر بخش نمایشگاه‌های خارجی مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و جائو خایون، از مدیران برگزارکننده نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن برگزار شد و در تهران نشست مشابهی با حضور امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران برگزار شد. مخرج مشترک هر دو نشست ابراز امیدواری از دستاوردهای این نمایشگاه برای همکاری‌های دوجانبه و تقویت دیپلماسی فرهنگی در منطقه بود.

نویسندگان میهمان ایرانی چه کسانی بودند؟

در این سفر، 9 نویسنده نامدار ایرانی که برخی برای عموم مردم و برخی برای آنانی که در حوزه چین و مطالعات شرق آسیا دارای مطالعات تخصصی هستند، هیأت ایرانی را همراهی می‌کردند. هوشنگ مرادی کرمانی: نویسنده حوزه کودک و نوجوان و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حسین پاینده: منتقد ادبی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی و برنده جایزه جلال آل احمد، مرضیه سلیمانی: نویسنده و مترجم کتاب «تاریخ اندیشه در چین» و برنده جایزه کتاب سال، طاهره ایبد: نویسنده حوزه کودک و نوجوان، الهام السادات میرزا نیا: دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی و مترجم فرهنگ چینی به فارسی، شیوا مقانلو: نویسنده، محقق و مترجم، علی‌اصغر سیدآبادی: شاعر و نویسنده حوزه ادبیات کودک و نوجوان، جعفر شیرعلی نیا: نویسنده و پژوهشگر تاریخ دفاع مقدس و سحر ترهنده: پژوهشگر، منتقد ادبیات و تصویرگر کتاب کودک که در سال 2012 از ایران به‌عنوان داور جایزه جهانی «هانس کریستین اندرسن» انتخاب شد، 9 نویسنده‌ای بودند که هیأت ایرانی را همراهی می‌کردند.

کدام ناشران در پکن حاضر بودند؟

در نمایشگاه کتاب پکن 13 ناشر از ایران به‌ صورت مستقل حضور داشتند و کتاب‌های منتخب بیش از 10 ناشر هم بدون حضور مستقیم ناشر، توسط مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران نمایش داده شد. از مهم‌ترین انتشارات حاضر در این دوره از نمایشگاه می‌توان به انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انتشارات شمع و مه، انتشارات فرهنگ معاصر، انتشارات ثالث، انتشارات بین‌المللی الهدی، انتشارات نگاه، انتشارات حافظ، انتشارات ققنوس، انتشارات ایران‌شناسی، مجمع ناشران دفاع مقدس، انتشارات سمت و انتشارات جامعة المصطفی العالمیه اشاره کرد. همچنین در نمایشگاه امسال آژانس ادبی کیا، آژانس ادبی پل و آژانس ادبی تماس به نمایندگی از آژانس‌های ادبی ایران حضور داشتند.

چه هنرمندانی نماینده هنر ایران در پکن بودند؟

از میان هنرمندان حاضر در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی پکن می‌توان به کامبیز درمبخش: طراح و کاریکاتوریست، محسن ابراهیمی: خوشنویس معلی، مینا ساداتی: بازیگر سینما، مهدی امیری ماربینی: خاتم‌کار و قلم‌زن، محسن رزاقی: تصویرگر، رامینا سالمی: صنایع‌دستی کار، مریم محمودی مقدم: تصویرگر و فریبا اصلی: تصویرگر اشاره کرد.
همچنین در نمایشگاه امسال گروه موسیقی «لیان» از بوشهر به سرپرستی محسن شریفیان، گروه موسیقی «پگاه» با حضور سید نوید افقه و بهداد بابایی، گروه سفیران صلح و دوستی به سرپرستی طیبه محمد و گروه نقالی «پازیریک» به سرپرستی پریسا علم‌دار به‌عنوان گروه‌های هنری، فرهنگ و هنر ایران را نمایندگی می‌کردند.

در غرفه ایران چه خبر بود؟

در نمایشگاه کتاب پکن، در کنار برنامه‌های مختلف از سخنرانی و میزگرد گرفته تا اجرای موسیقی زنده و نقالی، غرفه ایران میزبان کتاب‌های فارسی ترجمه‌شده به زبان چینی بود؛ کتاب‌هایی که یگانه راه شناخت مردمان چین از فرهنگ و فکر ایرانی بود. همچنین نمایش کتاب‌های جدیدالانتشار حوزه کودک و نوجوان، نمایش معرفی کتاب ایران‌شناسان چینی، نمایش معرفی گزیده آثار کتابشناسی ایران و چین، معرفی صنعت نشر ایران در قالب کاتالوگ، تصاویر ایران ما، معرفی میراث ثبت‌شده ایران در فهرست جهانی یونسکو، معرفی پیشکسوتان معاصر اهل‌قلم ایران و نمایش پرتره 24 پیشکسوت اهل‌قلم ایران از دیگر برنامه‌های تدارک دیده شده ایران برای شناخت مخاطبان چینی از میهمان ویژه نمایشگاه کتاب امسال پکن بود.

روز اول؛ مراسم افتتاحیه، کنگره خلق چین

مراسم افتتاح رسمی نمایشگاه کتاب پکن روز سه‌شنبه 31 مردادماه در محل کنگره خلق چین با حضور گسترده میهمانان ایرانی شرکت‌کننده در این دوره از نمایشگاه برگزار شد. ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، امیرمسعود شهرام نیا مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، ابراهیم خاجی سفیر ایران در پکن، محمد رسول الماسیه رایزن فرهنگی ایران، معاون نخست‌وزیر چین، وزیر فیلم رادیوتلویزیون و مطبوعات، معاون وزیر فیلم و رادیوتلویزیون و مطبوعات، معاون وزیر دپارتمان تبلیغات، معاون شهردار پکن و معاون رئیس شورای شهر از مقامات رسمی کشور چین بودند که در مراسم کتاب سال چین که همزمان با مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب پکن برگزار شد، حضور داشتند. در این مراسم ابوذر ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از جاده ابریشم به‌عنوان احیای هویت آسیایی برای مقابله با خشونت یاد کرد. در این مراسم همچنین از برگزیدگان کتاب سال چین نیز قدردانی به عمل آمد.

آغاز رسمی فعالیت‌های غرفه ایران

یک روز پس از مراسم افتتاح رسمی نمایشگاه در کنگره خلق چین، غرفه ایران به‌عنوان میهمان ویژه این نمایشگاه با حضور هوشانگ جه، معاون وزیر صداوسیمای چین، ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، امیر مسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، الماسیه رایزن فرهنگی ایران در پکن و شرکت‌کنندگان و میهمانان حاضر در نمایشگاه کتاب پکن افتتاح شد. امیر مسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در این مراسم ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: خوشحالیم که این اتفاق مبارک و حضور ایران به‌عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب پکن عملی شد و این حضور فرصت مناسبی برای گفت‌وگوهای فرهنگی است. هوشانگ جه، معاون وزیر صداوسیمای چین نیز در این مراسم گفت: حضور ایران به‌عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب پکن باعث آشنایی دو کشور با یکدیگر می‌شود و از اهمیت فراوانی برخوردار است. این مراسم البته حال و هوای ویژه‌ای داشت چرا که پایان بخش آن اجرای زنده موسیقی گروه «لیان» بود که با استقبال گسترده چینی‌ها مواجه شد و آنها با تشویق‌های پی در پی خود از اجرای این گروه نامدار ایرانی استقبال کردند.

هفته فیلم ایران در موزه ملی چین

یکی از برنامه‌های جانبی اما مورد استقبال قرار گرفته از سوی شهروندان ایرانی و چینی، هفته فیلم ایران بود که همزمان با افتتاح غرفه ایران در نمایشگاه کتاب پکن با همکاری سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رایزنی فرهنگی ایران در پکن با حضور مقامات عالی‌رتبه فرهنگی و هنرمندان دو کشور در موزه ملی چین برگزار شد. در این هفته 6 فیلم از سینمای ایران با عنوان‌های فروشنده، شیرین، هاری، من، شیار 143 و جامه‌دران اکران شد و در آیین افتتاحیه نیز مینا ساداتی بازیگر سینمای ایران درباره سینمای ایران و جایگاه آن در منطقه و جهان برای حاضران سخنانی را ایراد کرد.

«ایرنا» و «شینهوا» نمایشگاه عکس مشترک برگزار کردند

یکی از اقدامات جالب توجه ایران در نمایشگاه کتاب پکن، نمایش عکس مشترک سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) و خبرگزاری رسمی چین (شینهوا) بود که در حاشیه نمایشگاه کتاب پکن برگزار شد. این نمایشگاه که با هدف افزایش روابط بین رسانه‌های رسمی دو کشور و همچنین توسعه همکاری‌های دوجانبه و نیز ارتقای سطح روابط دوجانبه برپا شد، با استقبال چند روزه مخاطبان نمایشگاه روبه‌رو بود به‌طوری که از روز اول تا ساعات پایانی این نمایشگاه، می‌شد مخاطبانی را دید که جلوی این عکس‌ها ایستاده‌اند و با دقت تصویر «ایران» را در آنها جست‌و‌جو می‌کنند. در آیین گشایش این نمایشگاه «لیو یون شان» عضو کادر رهبری حزب کمونیست چین، علی اصغر خاجی سفیر جمهوری اسلامی ایران، «سای مینگ ژاو» رئیس خبرگزاری شینهوا و تنی چند از مقامات فرهنگی چین حضور داشتند. توافق برگزاری نمایشگاه مشترک عکس دو خبرگزاری رسمی ایران و چین در پایتخت‌های دو کشور در جریان سفر تیر ماه سال‌جاری محمد خدادی مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران به چین و دیدار وی با «سای مینگ ژاو» رئیس خبرگزاری شینهوا حاصل شد.

اقبال گسترده به تصویرگران ایرانی

در غرفه ایران بیش از 70 تابلو از تصویرگران ایرانی به نمایش گذاشته شد. تابلوهایی که ضمن معرفی فرهنگ و تمدن ایران به مخاطبان چینی، توانستند هنر تصویرگری ایرانی را بخوبی نمایندگی کنند. مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با همکاری انجمن تصویرگران ایران به‌منظور معرفی هنر ایران و تصویرگران ایرانی، 70 تابلو از تصویرگران ایرانی را با عنوان نمایشگاه تصویرگری در محل غرفه به نمایش گذاشت.

از رونمایی شاهکارهای ادب فارسی به زبان چینی تا تفاهمنامه همکاری‌های استراتژیک

همزمان با آغاز به کار بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب چین، علاوه بر رونمایی مجموعه 23 جلدی شاهکار ادب فارسی به زبان چینی تفاهمنامه همکاری استراتژیک بین انتشارات دولتی «شان ووی» و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی امضا شد. در خلق مجموعه شاهکارهای ادب فارسی که حاصل تلاش چند ساله ایرانشناسان چینی است و از آن به‌عنوان یک اثر برجسته نام برده می‌شود، سازمان انتشارات «شان ووی» چین، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین، مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همکاری داشته‌اند. در این اثر برجسته ادبی منتخبی از شاهنامه، مثنوی، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی، فردوسی، خیام، رودکی، مولوی و دیگر بزرگان ادب ایران‌زمین ترجمه شده است.

شورای رهبری چین در غرفه ایران

در روزهای ابتدایی نمایشگاه امسال، لیو یون شانگ، یکی از اعضای ارشد شورای 7 نفره رهبری چین از غرفه ایران در نمایشگاه کتاب پکن بازدید کرد. امیر مسعود شهرام نیا، مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در این بازدید ضمن توضیحاتی در خصوص نحوه حضور ایران در این دوره از نمایشگاه گفت: ایران و چین دو ملت دارای سابقه و تمدن تاریخی کهن هستند که روابط خوبی باهم دارند. ما با تیم 80 نفره متشکل از نویسندگان، هنرمندان و ناشران ایرانی به همراه برنامه‌های مختلف در این نمایشگاه حضور داریم. گفتنی است در این بازدید یک تابلوی خوشنویسی با شعار صلح و دوستی برگرفته از شعر سعدی به ایشان تقدیم شد.

نشست مشترک آژانس‌های ادبی

در ایام برگزاری نمایشگاه همچنین نشست مشترک آژانس‌های چین با آژانس‌های ادبی کشورهای مختلف به‌‌منظور ایجاد فضایی برای ارتباط‌ گیری آژانس‌های ادبی کشورهای مختلف با یکدیگر برگزار شد. در نشست امسال آژانس‌های ادبی کشورهای اندونزی، اسپانیا، استرالیا، مالزی، ایران، اوکراین و ایتالیا حضور داشتند. در این نشست که با برگزاری ضیافت شام همراه بود، سعی شد تا آژانس‌های ادبی کشورهای مختلف در یک محیط دوستانه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

ضیافت شام هیأت ایرانی در ساختمان سفارت ایران در پکن؛ یک اتفاق، یک حسرت

از زمانی که شنیدم هیأت ایرانی به ضیافت شامی در سفارت ایران دعوت شده‌اند، لحظات را شمارش می‌کردم برای رسیدن این شب؛ نه البته برای شام بلکه برای بازدید از ساختمانی که طراح و معمارش «حسین امانت» طراح و معمار بزرگ ایرانی بود. طراحی که برج آزادی، دانشگاه صنعتی شریف و بسیاری از سازه‌های دیگر در ایران و جهان از یادگارهای اوست. ساختمان سفارت ایران در پکن هم چون میدان آزادی که در تهران می‌درخشد، چون نگینی در پکن می‌درخشید. بیشتر زمان این دیدار به بازدید هیأت ایرانی از این ساختمان گذشت و ضیافت شام بخش کوچکی از آن را در بر گرفت.

استقبال از خوشنویسی در غرفه ایران

یکی از اتفاق‌های بدیع نمایشگاه پکن، حضور محسن ابراهیمی خوشنویس خط معلی و حسین شیرکوند خوشنویس نستعلیق در غرفه ایران بود. رویدادی کم سابقه که تعجب مخاطبان چینی را ظرافت این دو خط به‌دنبال داشت و آنها خوشنویسی نام خود را به زبان فارسی از این خوشنویسان درخواست می‌کردند. قدمت خوشنویسی در چین و جایگاه ویژه‌ای که خوشنویسی در فرهنگ چینی دارد، علت اصلی توجه آنها...