برداشت آب های زیرزمینی، خط قرمز کشور

به گزارش بولتن نیوز، سالیان متمادی است که با روند کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی و تبعات آن مواجه هستیم. براساس بررسی‌های صورت گرفته در زمینه آب‌های زیرزمینی به صورت جمعی رقمی در حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد مترمکعب از ظرفیت مخازن دشت‌ها برداشته شده است بنابراین برای تعادل بخشی به آن باید فرصت مناسبی به آن داد تا به مرور زمان با تغذیه درست این رقم به سفره‌ها بازگردد.

براساس برنامه ریزی صورت گرفته باید در برنامه ششم توسعه ۱۱ میلیارد مترمکعب از برداشت سفره‌ها کاسته شده و به منابع آبخوان اضافه شود. براین اساس برنامه‌های متعددی در قالب اجرای طرح احیا و تعادل بخشی برای دستیابی به این مهم در دستورکار وزارت نیزو قرار گرفته است.

در همین راستا ستار محمودی، سرپرست وزارت نیرو چندی پیش با اشاره به انسداد ۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور همزمان با اجرای طرح احیا و تعادل بخشی، گفت: بازنگری پرونده چاه‌های دارای اضافه برداشت و تجهیز چاه‌های موجود به کنتورهای سنجش دقیق بخش دیگری از برنامه‌های وزارت نیرو به منظور بهبود وضعیت سفره‌ها بوده است.

همچنین به گفته حاج رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب کشور، با نصب ابزارهای اندازه‌گیری روی چاه‌ها و جلوگیری از برداشت چاه‌های غیرمجاز آب‌های زیرزمینی با جدیت تمام تحت کنترل قرار خواهند گرفت و این بزرگترین اقدامی است که در سال ۹۶ به طور کامل عملیاتی می‌شود و با اجرای این کار می‌توان اقدام موثری را جهت توسعه پایدار منابع آب کشور انجام داد.

وی تصریح کرد: به‌جز چاه‌های غیرمجاز، برخی چاه‌های مجاز کشور نیز بیش از پروانه و مجوز خود از منابع زیرزمینی برداشت می‌کنند ضمن بازنگری پروانه‌ها، برداشت این چاه‌ها نیز کنترل خواهد شد.

حاج‌رسولی‌ها با بیان‌اینکه نگاه ما به اجرای پروژه مدیریت مشارکت منابع آب نگاه پروژه‌ای است، اظهار کرد: وضعیت دشت‌ها از نظر منابع آب زیرمینی، تعداد چاه‌های مجاز و غیرمجاز و اضافه برداشت‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد و با مشارکت کشاورزان برنامه تعادل‌بخشی اجرا می‌شود.

برای حل مشکل آب های زیرزمینی شورای عالی آب ۱۵ پروژه تعادل‌بخشی ارایه کرده که ۱۱ پروژه از آن بر عهده وزارت نیرو، ۳ پروژه بر عهده  وزارت جهادکشاورزی و یک پروژه نیز به مرکز تحقیقات زمین‌شناسی واگذار شده است.

براساس این طرح، سال گذشته ۴۷۵ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی کنترل شد. در چهار سال آینده نیز باید ۱۱ میلیارد مترمکعب و پس از ۲۰ سال ۱۱۰ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی کنترل شود.

در این طرح دولت در مجموع ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای حفاظت از آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی متصل به آنها پیش بینی کرده و طرح هایی همچون نصب کنتورهای حجمی و هوشمند، نظارت بر دستگاه‌های حفاری، شناسایی چاه‌های غیرمجاز و... در نظر گرفته است.

همچنین برای کاهش یک میلیارد مترمکعبی از حجم برداشت کنونی آبهای زیرزمینی امسال ۵۷ هزار کنتور هوشمند و ۷۰۰۰ کنتور حجمی در حال نصب بوده و بیش از ۱۰۰۰ نقطه از آبهای سطحی کشور به سیستم‌های اندازه گیری تجهیز شده است.

از پایان برنامه ششم توسعه در یک برنامه ۲۰ ساله قرار است افت پنج میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعبی سالیانه آب های زیرزمینی کشور به صفر برسد؛ البته مشروط به آنکه در مدت برنامه ششم توسعه برداشت از این آبها ۱۱ میلیارد مترمکعب کاهش یابد.

همچنین قرار است که امسال در قالب سیاست اقتصاد مقاومتی یک میلیارد مترمکعب از حجم برداشت کنونی آبهای زیرزمینی کاهش یابد و این در شرایطی است که سالیانه تا ۹ میلیارد مترمکعب بیش از ظرفیت اکولوژیکی از منابع آب زیرزمینی کشور استفاده و برداشت می شود به طوری که در سه دهه گذشته ۱۵۰ میلیارد مترمکعب از منابع راهبردی آبهای زیرزمینی بیش از توان اکولوژیک مصرف شد که بخشی از آن ناشی از بروز خشکسالی ها، توسعه فعالیت های کشاورزی، شهرنشینی و توسعه ساخت و سازها بود.