آثار پخش شده به مناسبت ماه مبارک رمضان در سيما عمدتاً حول سه مضمون، قابل تقسيمبندي هستند...صداوسيما در ماه رمضان سال ۹۶ اما، خواسته يا ناخواسته آثاري با ويژگيهاي متفاوت را روي آنتن برده است.
گروه سینما و تلویزیون: آثار پخش شده به مناسبت ماه مبارک رمضان در سيما عمدتاً حول سه مضمون،
قابل تقسيمبندي هستند؛ برخي از آنها، بهخصوص در دورهاي خاص با شمايلي
ماوراءالطبيعي به نمايش درآمدند، گروهي کمدي بودند و برخي اجتماعي. وضعيت
مطلوب، تنوع ژانري و موضوعي سريالها در هر سال است، اما اتفاقي که هر سال
رخ ميدهد اين است که نوع خاصي از سريالها تورم مييابند، مثلاً در برخي
دورهها، ناگهان همه سريالها رنگ و بوي فرشته و شيطان گرفتند و در سال
بعد، بخش اعظم آثار کمدي شدند.
به گزارش
بولتن نیوز به نقل از جوان آنلاین، يکي از
عوامل رخ دادن چنين وضعيتي، معضل «دمدستيگرايي» بوده است، يعني رجوع به
سوژههاي بياهميت و سهلالوصول، تنها براي پر کردن آنتن که آن هم ناشي از
فقدان برنامهريزي راهبردي در انتخاب موضوع و توليد محتوا در گروههاي
توليد سيما بوده است. متأسفانه بسياري از سريالهاي کمدي پخش شده در ماه
رمضان سالهاي گذشته، نمونه واضح دمدستيگرايي هستند.
صداوسيما
در ماه رمضان سال ۹۶ اما، خواسته يا ناخواسته آثاري با ويژگيهاي متفاوت
را روي آنتن برده است. ناخواسته از اين منظر که دو سريال «نفس» و «زير پاي
مادر» با هدف پخش در اين ايام توليد نشدند. «نفس» قرار بود در دهه فجر سال
گذشته روي آنتن برود و «زير پاي مادر» هم براي مناسبت خاصي نبود. ضمن اينکه
هيچ يک ارتباط موضوعي مستقيمي با اين ايام ندارند. از قضا سريالهايي که
براي ماه رمضان در نظر گرفته شده بودند، به پخش نرسيدند. توليد دو سريال
«سر دلبران» و «پايتخت ۵» هر دو با هدف نمايش در اين شبها کليد خورد، اما
هنوز آماده نشدهاند.
اين مسائل توفيقي
اجباري براي سيما شدند، چون کيفيت و محتواي دو سريالي که امسال به عنوان
ويژههاي ماه رمضان در حال پخش هستند، به مراتب نسبت به آثار مناسبتي چند
سال اخير قابل قبولتر به نظر ميرسند.
«نفس» در ادامه کارهاي قبلي
جليل سامان، يک درام پرکشمکش و ملتهب درباره گروهک منافقين در روزهاي منتهي
به پيروزي انقلاب اسلامي است. اين اولين بار است که اولين سريال سيما در
لحظات افطار، مرتبط با انقلاب است؛ اتفاقي که ميتوان آن را به فال نيک
گرفت.
سريال «نفس» البته وقايع دهه ۵۰ شمسي در ايران را از مسير
گروهکهاي سياسي تعريف ميکند. «نفس» درباره دختر جواني است که به طور
ناخواسته مجبور به همکاري با يک سازمان که مشغول مبارزه مسلحانه با حاکميت
است، ميشود و براي خروج يکي از اعضايشان از کشور به آنها کمک ميکند.
اين
دختر که اتفاقاً خواستگارش با ساواک ارتباط دارد، در اين تعاملات به درک
تازهاي از جامعه و سياست دست مييابد. اين سريال با يک تير دو نشان را هدف
گرفته است؛ هم شرايط و زمانه پهلوي دوم را به چالش ميکشد و هم به تحليل
رفتارها و حرکات گروهک منافقين (سازمان مجاهدين خلق) در آن مقطع از تاريخ
ميپردازد. کارگردان تلاش کرده فضاي شهري و اجتماعي آن دوران را بازسازي
کند.
حتي با تمهيدات خاصي، تعدادي زن فاقد حجاب اسلامي را هم در
تصاوير خود قرار داده تا باورپذيري و واقعگرايي کار بالاتر برود. ميتوان
گفت که «نفس» در اين زمينه موفق است. هرچند که نميتوان توقع داشت که يک
فيلمساز به طور صددرصد همه چيز را شبيه همان دوران دربياورد، اما چيزي که
در اين سريال چندان به چشم نميخورد، عوامل و زمينههاي شکلگيري انقلاب و
سرنگوني شاه است.
مخاطب جوان وقتي سريال
«نفس» را ميبيند دچار اين پرسش ميشود که اين آدمها چرا جان خود را به
خطر مياندازند و با شاه مبارزه ميکنند؟ چرا دختر پرستار که از زندگي
نسبتاً مرفه و امکانات تحصيل و کار مطلوب برخوردار است، با مخالفين رژيم
پهلوي همکاري ميکند؟ البته شايد جواب اين سؤالها در قسمتهاي آينده داده
شود. سريال «زير پاي مادر» هم يک درام خانوادگي و اجتماعي است که به موضوع
عقوبت گناه و توبه پرداخته است. اين سريال که قبلاً «لبخند رخساره» نام
داشت با فيلمنامه سعيد نعمتالله و با کارگرداني بهرنگ توفيقي ساخته شده که
هر دو افراد صاحب سبکي در توليد سريال براي تلويزيون هستند. نتيجه همکاري
اين دو، سريالي است که سعي دارد از مسير زندگي انسانهاي شکست خورده و
پشيمان، رستگاري را نشان دهد. تراژدي جدايي مادر از فرزند در اين سريال
ميتواند استعارهاي هم از دوري انسان از معنويت باشد.
اين
سريال داستان زني است که در جواني همسر و فرزند خود را رها ميکند و پي
ظواهر و ارزشهاي کاذب ميرود، اما بعد از اينکه به پوچي مسير زندگياش پي
ميبرد، معناي عشق حقيقي، يعني مادر بودن را درک ميکند. از آن طرف، عشق
زميني پسر، وقتي با مبارزه و پاکي همراه ميشود، زمينهساز وصال او به عشق
حقيقي (مادر) ميشود. «زير پاي مادر» سريال جذاب و قابلتأملي است، اما کنش
و و اکنشهاي شخصيتها در آن بسيار با اغراق همراه است.