«رؤیاهای شرقی-غربی» در نمایشگاه کتاب

به گزارش بولتن نیوز، این کتاب از یک پیشگفتار با عنوان «رؤیایِ نگارش کتابی درباره پدیده رؤیا» و ۲۲ بخش گوناگون تشکیل شده است. از جمله می‌توان به این بخش‌ها اشاره کرد: «از رؤیاهای گیل‌گَمِش تا خواب‌های ازوپ»، «کابوس افراسیاب و خواب سیاوُش»، «کابوس جادویی بهرام چوبینه»، «همزادی رؤیاها و افسانه‌ها»، «خلاقیت هنری و ضمیر ناخودآگاه»، «جهان رؤیاهای هنرمندان و نویسندگان»، «اثرپذیری هدایت از تعبیر رؤیا فروید»، «از رؤیاهای سقراط تا کابوس‌های نیچه»، « کانت از رؤیا می‌گوید و ویتگنشتاین از تعبیر رؤیا» و « گستره پهناور خیال مولانا».

در مقدمه کتاب «رؤیاهای شرقی-غربی» عنوان شده است: این کتاب تألیفی در واقع تحقیق فشرده‌ای است درباره سیر تاریخی پدیده رؤیا در شرق و غرب و نقش آن در گستره فرهنگ و فلسفه و تأثیراتی که بر هنر و ادبیات و سرزمین‌های گوناگون گذاشته است، همراه با اشاراتی کوتاه به پاره‌ای از نکاتی پیرامون خواب و خوابگزاری در متون مختلف.

کتاب به‌گونه‌ای تدوین و تنظیم شده است که هم عامه کتاب‌خوان بتواند از آن بهره ببرد و هم تا حدّی خواسته‌های خواص برآورده شود. برای پژوهشگران و به‌طور کلی برای آنانی که به هر منظور، علاقه‌مند به پیگیری و کندوکاو بیش‌تر در این زمینه‌اند، در پانویس‌ها، در کنار توضیحاتی چند، نام و نشان برخی از آثاری نیز به دست داده شده که می‌توان از آن‌ها برای شناخت بیش‌تر و دریافت بهتر از پدیده رؤیا در شرق و غرب بهره گرفت.

در بخش‌هایی از کتاب هم می خوانیم: خواب دیدن و پا نهادن به عالم رؤیا بی‏گمان تنها "حق" از حقوق بشر است که هیچ قدرتی و هیچ قدرتمندی در جهان قادر به سلب آن نیست. پهنه خیال و گستره اندیشه تنها پناهگاه انسان و شاید تنها پایندانِ آینده بشر و بشریت باشد؛ چرا که خیال را حدّی و اندیشه را مرزی نیست و جباران و زورگویانِ روزگار نیز تنها با دست آویختن به خشونت می‌‏توانند خواب‌های انسان‌ها را به کابوس تبدیل کنند، ولی قادر نیستند رؤیایِ انسان‌ها را برای دستیابی به زندگیِ بهتر از میان بردارند. و کیست که نداند، کابوس‌ها همواره با نورِ زلال خورشید صبحگاهی پایانی خوش می‌یابند و با آغازِ روزی نو، رؤیایی تازه جان می‌گیرد و کوششی دگرباره برای رسیدن به فردایی بهتر از سر گرفته می‌شود.

افسانه‌ها را می‌توان حاصل رؤیاهای افسانه‌سرایان و رؤیاها را افسانه‌هایی پنداشت که در عالم خواب شکل می‌گیرند. تصویرسازی‌های ناخودآگاه در عالم خواب، رؤیا را بلافاصله به دنیای افسانه‌ها و دوران کودکی می‌کشانند. رؤیا و افسانه برای کودکان واقعیت‌هایی انکارناپذیرند که با بیداری و زندگی روزمره مرزهایی درهم و نامشخص دارند. کودکان واقعیتِ دنیایی را که در آن اعجاب و افسانه برایشان واقعیتی زنده و قابل رؤیت است، بی‌چون و چرا می‌پذیرند؛ در حالی که بزرگسالان اغلب تنها در عالم خواب قادرند در دنیای افسانه‌های رؤیایی یا کابوس‌های هول‌انگیز غوطه‌ور شوند.

ادبیات الگویِ ساختارِ روایی رؤیا را به خدمت می‌گیرد تا پیوستگی انواع ادبی را در گستره‌ای پهناور طرح کند؛ گستره‌ای که از ادبیات نمایشی و اشعار عاشقانه تا ادبیات داستانی و زندگینامه‌نویسی امتداد دارد. رؤیا از دوران باستان تا عصر رُمانتیسم بن‌مایه خلق آثار ادبی و هنری بوده و از اهمیت و نقشی برجسته در آفرینش شعر و داستان و رُمان برخوردار بوده است.

جهان رؤیاهای هنرمندان و نویسندگان به گستردگی دنیای خیال‌پردازی آنان است. اثرگذاری رؤیاها و کابوس‌ها بر هنرمندان و نویسندگان از آن‌رو بیش از دیگر مردمان است که اینان به خیال‌پردازی عادت دارند و به آن محتاج و معتاداند. رُمان و ادبیات داستانی جایگزین و جُبران این واقعیت است که ما هرگز نه امکان درک آگاهانه تولد خود را داریم و نه از چگونگی مرگ خود آگاهیم.

رؤیا معمایی است که با قدرت تمام و به‌گونه‌ای تأثرگذار توانسته است نگاه ادبیات و علوم انسانی را به سوی خود جلب و جذب کند. تلاش در رمزگشایی از اسرار رؤیا دیرزمانی است که عرصه‌های گوناگون هنر و ادب و اندیشه را درنوردیده است. ادبیات مدرن همواره کوشیده است تا با سبک و زبانی نو، با بهره‌گیری از نمادها و نشانه‌های رؤیا، به حیات شبانه و ناخودآگاه آدمیان نفوذ کند و رویدادهای آن را به تصویر کشد. تاریخ فرهنگ آثار ادبی، تاریخ تأثیر متقابلِ ساختارهای نظام‌مند دانش است و الگوی ساختاری نیروی تخیل شاعرانه. تا زمانی که تو خواب می‌بینی، می‌توانی مطمئن باشی که همچنان در کسوت شاعر باقی و برقرار می‌مانی.

کتاب «رؤیاهای شرقی-غربی» با عنوان فرعی «از رؤیاهای گیل‌گَمِش تا کابوس‌های نیچه» را انتشارات فرهنگ معاصر با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه در ۲۴۲ صفحه با جلد گالینگور و به قیمت ۲۰ هزار تومان منتشر کرده است.

سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۲۳ اردیبهشت در شهر آفتاب برپاست