فهیم:« فروشنده» نسبت به یک جریان نقد دارد/ حاج‌کرمی: «فروشنده» نقد منصفانه به اتفاقات دولت یازدهم

گروه سینما و تلویزیون: شامگاه یکشنبه دهم اردیبهشت ماه، یکصدو دهمین برنامه «سینماروایت» در حالی به نمایش فیلم مستند «فروشنده» اختصاص یافت که این مستند با نگاه نقادانه و افشاگرانه، ناگفته هایی از پشت صحنه تحولات سیاسی و اقتصادی ایران بویژه بحث تحریم ها و برجام در دولت یازدهم را کانون توجه خود قرار داده بود. مستند «فروشنده» با حضور محسن حاج کرمی (تهیه کننده)، محمد تقی فهیم (منتقد) و رسول شادمانی (مجری) در مجموعه اسوه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

به گزارش بولتن نیوز، در ابتدای نشست رسول شادمانی از عدم وجود تیتراژ در این فیلم پرسید و به قید نشدن و مشخص نبودن نام کارگردان اشاره کرد که محسن حاج کرمی پاسخ داد: این مستند محصول مجموعه مستندسازان فانوس فردا است. معمولا این نوع مستندها به صورت گروهی تولید می شود و به همین دلیل نام کارگردان در این اثر قید نشده است.

حاج کرمی در مورد انتخاب نام «فروشنده» و تشابه اسمی با فیلم فروشنده اصغر فرهادی گفت: به هیچ عنوان قصد و غرضی از این انتخاب با فیلم آقای فرهادی نبوده و دلیل انتخاب این اسم به لحاظ مفهومی است که به موضوع فیلم نزدیکتر است.

وی افزود: نسخه نهایی مستند فروشنده از میان بیش از 10 ورژن متفاوت رونمایی شده است تا هم برای مخاطب قابل فهم باشد و هم اینکه بتوانیم نتایج تحقیقات مفصل شش ماهه خودمان را در این مستند ارائه دهیم.

حاج کرمی با بیان اینکه موضوع این مستند، ابعاد پیچیده ای داشت به گونه ای که هم سعی کردیم به مسائل روز بپردازیم و هم اینکه خیلی تحلیل ارائه ندهیم اضافه کرد: در این مستند تلاش شد بیشتر «خبر» ارائه شود و از چیدمان اخبار در کنار یکدیگر، مخاطب خودش به نتیجه نهایی دسترسی پیدا کند.

به گفته این تهیه کننده جوان، در این مستند سعی شده ناگفته هایی از اتفاقات برجام، شرایط روز و درگیری مردم با اوضاع اقتصادی به گونه ای بیان شود تا مردم متوجه باشند که تصمیم گیری های آنان در انتخابات می تواند به شدت در جامعه تاثیرگذار باشد.

تهیه کننده مستند «فروشنده» تصریح کرد: در تولید این مستند تلاش کردیم تا هیچ قضاوتی نسبت به موضوع نداشته باشیم و تنها نگاهمان را به صورت منصفانه به اتفاقات دولت یازدهم ارائه کنیم.

 حاج کرمی تاکید کرد: امروز زمانی که صحبت از بی اعتمادی نسبت به امریکا می شود باید به شیوه مستند و به صورت قانع کننده ای، این سخن را ادا کرد. این درحالی است که یک جریان فکری در کشور وجود دارد که موافق مذاکره با امریکا است و ما در مستند «فروشنده» سعی کردیم نشان دهیم که چقدر این حرف ها می تواند قابل قبول است.

وی خاطرنشان کرد: امیدواریم این مستند، تلنگری در جهت روشنگری مردم و همچنین برای جریانی که ناخواسته در مسیر ارتباط با امریکا قرار گرفتند باشد.

 «محمدتقی فهیم» منتقد سینمایی کشورمان نیز در این برنامه با بیان اینکه یکی از ویژگی مستند «فروشنده» تلاش زیاد برای تولید اثری متفاوت به لحاظ کیفیت است به طوری که این مستند از رده کیفی برنامه های تلویزیونی بالاتر باشد ادامه داد: این  مستند از ریتم بسیار خوبی برخوردار است که معمولا در کمتر فیلم مستندی شاهد هستیم و سازندگان این اثر، بسیار هوشمندانه از نماهای کوتاه استفاده کرده اند. ضمن اینکه در استفاده از نریتور، دست به ساختار شکنی زده اند و از صدای ناآشنا استفاده کرده اند و با همین کار، این مستند را خلاقانه و دراماتیزه کردند. این درحالی است که نریتور توانسته است به وسیله صدا، خلاقیت و جذابیت ایجاد کند و مخاطب را به دنبال خود بکشاند.

به گفته وی، این اثر تلاش کرده است از اتهام پوپولیستی که همه چیز را آماده به مخاطب ارائه می دهد  به خوبی عبور کند و مستند را به درام نزدیکتر سازد.

فهیم درحالی که این مستند را طولانی دانست (105 دقیقه) اما تاکید کرد: البته طولانی بودن موجب نمی شود مخاطب از فیلم دلزده شود و سالن را ترک کند.

این کارشناس سینما اظهار داشت: در میان مستندهای سیاسی کشور ما که البته تعداد آنان هم کم هستند، مستند «فروشنده» از لحاظ گونه، متعلق به ژانر سیاسی است. ضمن اینکه باید بدانیم این اثر، کاملا اعتقادی تولید شده است و بزرگترین مستند سازان نیز معتقدند مستند ساز اگر اعتقادی نسبت به اثرش نداشته باشد، بی شک فیلمش ارزش پیدا نخواهد کرد. این درحالی است که معمولا در کارهای داستانی، لزوما «اعتقاد» به موضوع می تواند وجود نداشته باشد اما در مستند سازی، اعتقاد بسیار مهم است چرا که فیلمساز، تمام پژوهش هایش را از فیلتر اعتقاد عبور می دهد و اصلا هم چیز بدی نیست. لذا مستند «فروشنده» کاملا نسبت به یک جریان جامعه موضع و نقد دارد و به درستی هم نقد می کند. بی شک، مستند فروشنده یک اثر شگفتی ساز می شد.

فهیم اضافه کرد: این مستند از نظر ساختار می تواند به مستند «فارنهایت» ساخته مایکل مور، پهلو بزند اما مشکل فروشنده ، آرشیوی بودن آن است درحالی که مستند «فارنهایت» یک اثر تولیدی است.

این منتقد سینما با بیان اینکه مستند «فروشنده» دارای افشاگری های زیادی است و این افشاگری ها معمولا از نوعی است که بسیاری از مردم دسترسی به آن ندارند گفت: ما از واقعیت های جامعه نمی توانیم فرار کنیم، اگر چه این مستند، مستند تلخی است اما مگر می شود این تلخی ها را نادیده گرفت؟

وی افزود: مستندهای سیاسی از جمله نیازهای کشور هستند و ما نیاز بیشتری برای تولید این نوع مستندها داریم و معتقدم باید فیلم مستند - سینمایی که معمولا ماندگارتر است بیشتر تولید شود.

فهیم با گریز به نقد دولت یازدهم و زمان روی کار آمدن دکتر روحانی تصریح کرد: برخی از دوستان سینماگر ما، هنگامی که آقای روحانی رییس جمهور شدند شادی و بزم گرفتند و معتقد بودند که همه کارها حل شده است اما همین هنرمندان، امروزه حتی حاضر نیستند در یک میزانسن واحد در کنار نه تنها آقای روحانی بلکه همکاران ایشان قرار بگیرند. به یاد دارم چند نفر از مسئولین خانه سینما که برای آمدن آقای روحانی توپ شادی سر می دادند الان حاضر نیستند حتی با مدیرکل های آقای روحانی در یک قاب و یک میزانسن دیده شوند.

وی درعین حال خاطرنشان کرد: درست که «آزادی» برای هنر مثل اکسیژن است اما هنرمند در کنار اکسیژن، کار و نان هم می خواهد. الان از 5 هزار اعضای خانه سینما ، 4 هزار نفر بیکارند.

یکصدودهمین برنامه «سینماروایت» شامگاه یکشنبه 10 اردیبهشت در مجتمع فرهنگی – هنری اسوه برگزار شد.