پرهيز از تبليغات پرخرج

محمد صفري در یادداشت پیش رو که پیرامون تبليغات در انتخابات رياست‌جمهوري 96 نگاشته، معتقد است: قطعاً هزينه تبليغات هر نامزدي ميلياردها تومان خواهد بود که حتي بخشي از آن از سوي هر يک از نامزدهاي مطرح مي‌تواند حجم قابل توجهي از نيازهاي اقشار آسيب‌پذير را برآورده کند.

 

سال‌ها پيش يعني سال ۱۳۷۶ هنگام انتخابات رياست‌جمهوري که رقابت ميان دو طيف چپ و راست آن زمان و اصلاح‌طلبان و اصول‌گرايان اين‌زمان برگزار شد، به دست‌اندرکاران ستاد انتخاباتي دوستان راست سنتي توصيه‌اي کردم.

شايد برخي از نامزدهاي انتخابات به‌ويژه انتخابات رياست‌جمهوري تصور مي‌کنند که اگر هرچه تبليعات پر خرج و چشم پُر کن داشته باشند، مي‌توانند از اقبال بيشتري برخوردار شوند.

چنين تبليغاتي شايد در کشورهاي غربي و سرمايه‌داري به خوبي جواب بدهد و مردم را براي رأي دادن به نامزدي که تبليغات پرهزينه‌اي انجام داده ترغيب کنند اما در کشوري همچون ايران نمي‌تواند ملاک مردم‌پسندي براي جمع‌آوري رأي باشد.

نامزدهايي که خود را براي برگزيده شدن وارد عرصه رقابت انتخاباتي مي‌کنند، سعي و تلاش زيادي را به خرج مي‌دهند تا بتوانند در ميان مردم محبوبيت به دست آورند.

محبوبيت براي آنها رأي به همراه خواهد داشت، اما آيا تبليغات پر خرج و بي‌حساب و کتاب در شرايط اقتصادي کنوني مي‌تواند مردم‌پسند باشد؟

شايد برخي از نامزدها تصور کنند که عقل مردم به چشمشان است، اگر ببينند که يک نامزد براي تبليغات خود خوب پول خرج مي‌کند، به اين معنا است که اگر رئيس‌جمهور شود همين راه و روش را در دولت خود ادامه خواهد داد.

اما اين تصور غلط و اشتباهي است، چرا که شرايط اقتصادي موجود که بخش زيادي از آن به خاطر مديريت اقتصادي گذشته و حال کشور است و بخشي ديگر مربوط به تحريم‌هاي اقتصادي آمريکا و برخي ديگر از کشورهاي غربي است که علي‌رغم توافق هسته‌اي همچنان ادامه دارد.

نامزدهاي کنوني انتخابات رياست جمهوري بايد باور داشته باشند که روش‌هاي تبليغاتي پرهزينه و پر زرق و برق نمي‌تواند همه اقشار جامعه را به اين نتيجه برساند که هر کدام تبليغات بيشتري دارند پس بهترين هستند.

اتفاقاً اگر افکار عمومي ببيند کانديدايي از نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري تبليغات پرخرجي دارد، از خود مي‌پرسد «هزينه اين تبليغات از کجا آمده است؟»

اگر تبليغات انتخاباتي در ايران هر چه کم‌هزينه‌تر و سنتي‌تر باشد، درصد موفقيت آن هم بيشتر خواهد شد، البته مي‌توان از ظرفيت‌هاي تبليغات در شبکه‌هاي مجازي که هزينه زيادي هم ندارد بهره برد.

مردم اکنون در شرايط اقتصادي مناسبي قرار ندارند، در چنين شرايطي قطعاً در ميان افکار عمومي جامعه جايز نيست که نامزدي براي تبليغات خود هزينه‌هاي ميلياردي داشته باشد که شايد بتواند رئيس جمهور شود.

آيا مي‌توان پذيرفت که هدف وسيله را توجيه مي‌کند؟ شايد برخي باشند که با اين نظريه موافق باشند، اما بايد پذيرفت براي رسيدن به يک هدف متعالي که در آن خدمت به کشور و جامعه نهفته است، وسيله مشروع، قانوني و مردم‌پسند نياز است.

پس دستيابي به هر هدفي اگر هم مشروع باشد، براي رسيدن به آن نبايد با ابزار نامشروع به آن رسيد. ارزش يک هدف هيچ‌گاه نمي‌تواند ابزار دستيابي به آن هدف را توجيه کند. وسيله و ابزار خود بايد مشروع و معقول باشد تا بتواند ابزار صحيح رسيدن به هدف مشروع باشد، نتيجه آن مي‌شود که براي رسيدن به هدف هر وسيله‌اي مجاز نيست.

اکنون به آن توصيه‌اي که در آغاز نوشتار به آن اشاره کردم مي‌پردازم.

انتخابات رياست جمهوري در سال ۱۳۷۶ همانگونه که گفته شد ميان دو جريان سياسي چپ و راست برگزار شد، در آن زمان جناح راست سنتي حجت‌الاسلام والمسلمين ناطق نوري را براي انتخابات نامزد کرده بود، از همان آغاز تبليغات به دست‌اندرکاران توصيه شد که هر چه مي‌توانند هزينه تبليغات انتخاباتي رقيب آقاي خاتمي را پايين بياوريد.

حتي پيشنهاد شد که اگر هم بودجه‌اي از سوي هواداران و تيم تبليغاتي ستاد انتخاباتي براي اين منظور اختصاص يافته است، براي کارهاي خير در همان زمان تبليغات انتخاباتي اختصاص يابد.

به عنوان مثال پيشنهاد شد که براي اين منظور مناطق مرحوم و فقير نشين شناسايي شده و براي آنها يا مبلغي به عنوان هديه، يا به اندازه قابل توجه ارزاق در نظر گرفته شود و ميان آنها آبرومندانه توزيع گردد.

يا اين که هزينه‌هاي تبليغاتي براي ساخت مدرسه، درمانگاه و يا هر آنچه که يک منطقه محروم نيازمند آن است صرف شود.

اکنون هم نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري که در آغازين روزهاي تبليغات انتخاباتي خود هستند، زمان براي چنين کار خيري همچنان باقي است و مي‌توان در اين راه گام برداشت.

قطعاً هزينه تبليغات هر نامزدي ميلياردها تومان خواهد بود که حتي بخشي از آن از سوي هر يک از نامزدهاي مطرح مي‌تواند حجم قابل توجهي از نيازهاي اقشار آسيب‌پذير را برآورده کند.

نکته‌اي هم بايد به آن اشاره کرد اين است که از تبعات آن هم واهمه‌اي نداشته باشند، چرا که شايد برخي با تبليغات منفي سعي داشته باشند که چنين اقدامي را يک نوع عوام‌فريبي جلوه دهند، اما اگر نيت فرد خير باشد، نتيجه آن را خواهد ديد.