چالش‌های میزبانی نوروزی از گردشگران خارجی/ جشن خانوادگی یا عمومی؟

به گزارش بولتن نیوز، عید نوروز برای ایرانی‌ها مهمترین عید باستانی به شمار می‌آید و برای آن از چند روز قبل و چند روز بعد مراسم متعددی دارند و جشن و شادی برپا می‌کنند این جاذبه شادی یک نوع جاذبه گردشگری به وجود می‌آورد و بسیاری از افراد را به دیدن سنت‌های قدیمی‌برپا شده در برخی از استان‌ها که هنوز این برنامه‌ها را اجرا می‌کنند، وا می‌دارد. سنت‌هایی از جمله چهارشنبه سوری، قاشق زنی، سیزده به در و پنجاه بدر، شعرخوانی حاجی فیروز و حاجی نوروز، مراسم پخت سمنو و پهن کردن سفره هفت سین. اما نکته مهم در اجرای این مراسم آن است که بیشتر آن‌ها در میان خانواده‌ها و جمع‌های خصوصی برپا می‌شود تا در جمع عمومی.

 آنچه که در میان بیشتر استان‌ها نمود دارد، برپا کردن سفره‌های هفت سین در میادین و ساختمان‌های عمومی‌است. غیر از آن در برخی از مراکز مانند بناهای تاریخی و فرهنگی و گردشگری رقص‌های سنتی با نواختن سازهای محلی اجرا می‌شود که می‌تواند برای چند دقیقه‌ای مردم را سرگرم کند. اما سمنوپزان که یکی از مهمترین مراسم پیش از نوروز است بیشتر در میان خانواده‌ها نمود دارد و اهالی هر خانواده‌ای که پختن سمنو را هر سال جزو رسوم خود می‌دانند و در این کار ماهرتر شده‌اند، با مهمانی‌های خودمانی آن را اجرا می‌کنند. پس نوروز در میان ایرانی‌ها بیشتر یک جشن خانوادگی و درونی است تا جنبه برونی داشته باشد.

در کشورهای دیگر اما شرایط کمی متفاوت است؛ جشن‌های کریسمس و سال نو میلادی بیشتر در خیابان‌ها اجرا می‌شود و تخفیف‌های خرید و اجرای برنامه‌های ویژه در همه اماکن به خصوص اماکن گردشگری و عمومی‌گردشگران زیادی را از کشورهای مختلف به سمت کشوری جذب می‌کند که برنامه مفصل‌تری داشته باشد شاید به همین علت است که در جشن کریسمس خارجی‌ها، ایرانی‌های زیادی شرکت می‌کنند چرا که این جشن درون جمع خصوصی خانواده‌ها نیست و هر گردشگری می‌تواند در این جشن‌ها شرکت داشته باشد.

اما زمانی که یک گردشگر خارجی به ایران می‌آید در فضاهای عمومی‌و گردشگری کمتر شاهد برپایی جشنی به بزرگی نام «نوروز» آن هم در حد وسیع و متناست با تعطیلات دو هفته‌ای آن خواهد بود. به عبارت دیگر می‌توان به این پرسش پاسخ داد که اگر در ایام نوروز گردشگر خارجی به ایران بیاید و بخواهد مراسم نوروز ایرانی‌ها را ببیند و در آن شرکت کند چه خواهد دید و چطور اطلاعاتش را درباره این جشن باستانی زیاد می‌کند؟

نوروزگاه‌هایی برای عمومی‌کردن جشن‌های نوروزی

اکنون مدتی است که سازمان میراث فرهنگی در ایام عید نوروز اقدام به پربایی نوروزگاه‌های متعدد کرده است. در سال گذشته، سمیع‌الله حسینی مکارم که مسئولیت این نوروزگاه‌ها را بر عهده دارد اعلام کرده بود در ۱۲ استان کشور و در مناطق تاریخی و گردشگری این نوروزگاه‌ها برپا می‌شود و امسال نیز در یک نشست خبری از ایجاد ۳۱ نوروزگاه در ۳۱ استان کشور خبر داد و گفت: نوروزگاه‌ها به اجرای مراسم شعرخوانی، حافظ خانی، مراسم رقص و... می‌پردازند و فضایی مفرح و شادی را برای مردم هر منطقه ایجاد کرده و به نوعی مراسم سنتی آن شهر و استان را معرفی می‌کنند.

شاید از این طریق سازمان میراث فرهنگی می‌خواهد در عمومی‌کردن جشن نوروز تلاش کند اما در صورتی این جشن‌ها با اقبال عمومی‌ رو به رو خواهد شد که مردم از مکان نوروزگاه‌ها مطلع شده و زمان اجرای هر برنامه‌ای در این نوروزگاه‌ها به اطلاع شان رسیده باشد. البته این اطلاع رسانی می‌تواند هم برای گردشگران خارجی باشد و هم برای گردشگران داخلی.

از سوی دیگر برخی از مسئولان در سال‌های گذشته از ارائه تسهیلات به گردشگران خارجی برای دیدن عید نوروز به ایران خبر داده بودند. یکی از این خبرها مربوط به صدور روادید فرودگاهی بود. زهرا احمدی‌پور رئیس سازمان میراث فرهنگی پیش از عید امسال گفته بود: صدور روادید فرودگاه در نوروز ۹۶ به جز شهروندان ۱۰ کشور که شرایط صدور ویزا برای آنان در ایران وجود ندارد، با هدف ارایه خدمات سفرهای نوروزی به مسافران خارجی که قصد عزیمت به نقاط مختلف کشور را دارند انجام می‌شود.

علی اصغر مونسان مدیرعامل منطقه آزاد کیش نیز گفته از امکان افزایش پروازهای خارجی و حضور گردشگران خارجی به کیش خبر داده و افزوده: با افزودن ۴ فروند ایرباس امکان پروازهای خارجی نیز فراهم شده و در این خصوص برای حضور گردشگران خارجی  برنامه‌ریزی شده که به زودی اعلام می‌شود.

ناصر میلانی مردم‌شناس و از فعالان گردشگری می‌گوید: یک گردشگر خارجی توقع دارد در مدت دو هفته‌ای که برای جشن‌های نوروزی همه کشور تعطیل رسمی‌ است، شاهد برنامه‌های مختلفی باشد اما ما چقدر توانسته‌ایم با نوروز خود برای جذب گردشگران خارجی جذابیت ایجاد کنیم آنچنان که آن‌ها برای ایرانی‌ها جذابیت ایجاد کرده و در جشن کریسمس ایرانی‌ها را به سمت خود می‌کشانند.

وی ادامه می‌دهد: گردشگران خارجی معمولا چند شهر دیدنی را انتخاب کرده و درست به همان مقاصدی می‌روند که گردشگران ایرانی در ایام نوروز رفتن به آنجا را جزو برنامه‌های خود قرار داده اند به عنوان مثال اگر در ایام نوروز شهرهای پر گردشگری مانند یزد، اصفهان و رشت و گلستان و خراسان رضوی بیشترین بازدید کننده داخلی را دارد و هتل‌ها و مراکز گردشگری و تاریخی آن‌ها بسیار شلوغ است، طبق عادت، گردشگران خارجی نیز در تلاشند اگر به ایران سفری می‌کنند به شهرهایی بروند که تبلیغات بیشتری روی جاذبه‌های آن‌ها شده است به همین دلیل حضور گردشگران خارجی در شهرهای پر مسافر مصادف با حضور گردشگران ایرانی در این شهرها می‌شود.

شلوغی مراکز گردشگری خوشایند نیست

میلانی می‌گوید: در این صورت اتفاقی متوجه گردشگران می‌شود که شاید چندان خوشایند نباشد مانند ازدحام در مراکز گردشگری و تاریخی که موجب می‌شود گردشگر خارجی نتواند از آن فضا به نحو مطلوب دیدن کند همانطور که گردشگران ایرانی در ایام نوروز نمی‌توانند لذت دیدن مراکز گردشگری در شهرهای مهم و پر مسافر را به دلیل شلوغی بیش از حد درک کنند.

 این فعال گردشگری ادامه می‌دهد: اتفاق دیگر اینکه در بیشتر اوقات گردشگران خارجی نمی‌توانند هتل دلخواه و مطلوبی پیدا کنند چرا که قبلا این هتلها توسط ایرانی‌ها پر شده است. در هر کجایی که آن‌ها قدم می‌گذارند با ازدحام جمعیت مواجه می‌شوند ازدحامی‌که خوشایند آن‌ها هم نیست.

عبدالله رضایی از اعضای جامعه تورگردانان و یکی از فعالان در حوزه تورهای ورودی نیز درباره وضعیت تورهای گردشگری خارجی در ایام نوروز می‌گوید: ایام نوروز برای ما ایام پیک سفر محسوب نمی‌شود چرا که در این روزها شهرهای پر گردشگر که مقصد خارجی‌ها آنقدر با شلوغی و سیل جمعیت رو به رو می‌شود که حاضر نیستیم تورهای گردشگری خارجی مان را در این دو هفته برگزار کنیم. اما پس از آن یعنی درست از روز ۱۴ فروردین اقدام به برگزاری تورهای خارجی خواهیم کرد چرا که هم هتل‌ها خالی می‌شود و هم مراکز گردشگری. حتی در این روزها با افت قیمت رو به رو خواهیم شد.

رضایی ادامه می‌دهد: اگر شهرهایی که جزو مقاصد گردشگری ایرانی‌ها در عید نیستند، برنامه‌های خاص و متنوع و جذابی  می‌داشتند باز می‌توانستیم در این روزها گردشگران خارجی را برای آن مقاصد جذب کرد و تور برگزار کنیم اما این شهرها نیز برنامه‌ای ندارند. از سوی دیگر در این روزها با اتفاقات ناخوشایند زیادی نیز روبه‌رو می‌شویم به عنوان مثال حوادث در جاده‌ها بسیار زیاد خواهد بود بنابراین اجرای تور خارجی در نوروز یک ریسک بزرگ برای بازارهای هدف ماست.

جاذبه دیدن جشن نوروز در تاجیکستان

با این وجود برخی از گردشگران هنوز ترجیح می‌دهند که نوروز را در کنار ایرانی‌ها باشند به خصوص که به تازگی ایران با ۱۱ کشور دیگر نیز پرونده مشترکی برای ثبت جهانی نوروز تشکیل داده است. حتی اگر مانند تاجیکستان مراسم نوروز را در فضاهای عمومی‌برگزار نکند.

اقبال گردشگران خارجی از سفر به ایران در این روزها نیز کم نبوده است. تصاویر و گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد که آن‌ها با لباس‌های محلی و سفره‌های هفت سین متعددی عکس‌های یادگاری انداخته‌اند و در میان مردم ایران حضور پررنگی داشته‌اند.

زهرا احمدی‌پور رئیس سازمان میراث فرهنگی نیز در کانال تلگرامی‌خود تصاویری از گردشگران خارجی ورودی به ایران در ایام نوروز منتشر کرد. یکی از این تصاویر مربوط به زنان گردشگر کره‌ای در حمام تاریخی زنجان بود. گزارش‌های دیگری نیز از شهر تاریخی یزد وجود دارد که گردشگران ایرانی و خارجی را در کنار سفره‌های هفت سین پهن شده در میادین شهر نشان می‌دهد و یا در کنار بزرگترین سفره هفت سین کشور و در کنار بناهای تاریخی یا حتی در حال هم زدن دیگر سمنو.

مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری کشور هنوز آماری از حضور گردشگران خارجی در ایران و ایام نوروز ۹۶ در اختیار ندارد اما می‌گوید تا بیستم فروردین ماه هم می‌تواند این آمار را از پلیس مهاجرت بگیرد و هم آمار گردشگران خارجی سفر کرده به ایران در طول سال ۹۵ را ارائه خواهد کرد.

با همه این‌ها می‌توان گفت که گردشگران خارجی برای دیدن ایران در ایام تعطیلات نوروز راغب هستند ولی برنامه‌ریزی برای سفر آن‌ها در این روزها به دلیل شلوغی شهرهای گردشگری مشکل است به همین علت تورگردانان این روزها را برای اجرای تور خارجی مناسب نمی‌دانند اما شاید اگر تعطیلات دو هفته‌ای نوروز به یک هفته کاهش و یک هفته دیگر در سال تعطیل شود از حجم سفرهای داخلی کمتر و یا در شهرهای دیگر تقسیم شود در این صورت لذت سفر برای ایرانی‌ها نیز بیشتر خواهد شد و برنامه‌ریزی سفر برای گردشگران داخلی و خارجی بهتر. از طرف دیگر می‌توان برنامه‌ریزی کرد که جشن باستانی نوروز در شهرهای ایران از فضای درونی خانواده‌ها به شهرها و خیابان‌ها نیز کشیده شود تا جاذبه بیشتری برای خارجی‌ها داشته باشد.