۹۵، سال مذاکره در صنعت قطعه

گروه اقتصادی: بر اين اساس، وزارت صنعت، معدن و تجارت در سياست‌ جديد خود براي همکاري با شرکاي خارجي، ۴۰درصد داخلي‌سازي را يکي از اولويت‌هاي همکاري قرار داده که اين ميزان بايد ظرف مدت مشخصي به ۸۰درصد افزايش يابد. اگرچه براي برخي مدل‌ها اين پيش‌بيني به دليل سرعت بخشيدن به کارها محقق نشد و کار با درصد پايين‌تري آغاز شد، ‌اما به طور قطع اين سياست در ادامه کار محقق خواهد شد.

به گزارش بولتن نیوز،در اين شرايط به سرانجام رسيدن برجام و باز شدن فضاي سياسي کشور، ارتباطات بين‌المللي را رونق بخشيد و فرصتي شد تا خودروسازان با همکاران قديمي خود وارد مذاکره شوند و مشارکت در امر توليد خودروهاي جديد را با يکديگر آغاز کنند. بر اين اساس يکي از ضرورت‌هاي نشست‌ خودروسازان با همتايان خارجي، حضور قطعه‌سازان بود اگرچه اين مهم کامل انجام نشد اما قطعه‌سازان را واداشت تا براي عقب نماندن از چرخه توليد‌ نيز با همتايان خارجي خود وارد سرمايه‌گذاري و همکاري مشترک شوند. در اين گزارش نگاهي به قراردادهاي منعقد شده در صنعت قطعه در سال 95 داشته‌ايم.

تجديد پيمان‌ها پس از برجام

اواخر سال 94 فرصتي بود تا پس از شکل‎گیری ارتباطات و دیپلماسی جدید ایران در فضاي سیاسی، بخش اقتصاد و صنعت ایران نیز فعالیت‌های پیشینی خود را با همکاران بین‌المللی خود از سر بگیرند. یکی از این تجديد پيمان‌ها مربوط به انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌هاي خودرو بود که توانستند با انجمن قطعه‌سازان ترکيه و هند همکاري‌هاي خود را در فصل جديدي آغاز کنند. اين 3 انجمن سابقه همکاري 10 ساله دارند اما فشار تحريم‌ها باعث شد تا براي مدت‌زمان کوتاهي اين همکاري قطع شود اما خوشبختانه در فضاي جديد اين همکاري از سر گرفته شد.

مذاکرات با صنعت خودرو و قطعه ايتاليا

فروردين ۱۳۹۵ نهمين هيات ايتاليايي با ۱۳۰ بنگاهدار اين کشور براي پاره‌اي از سخنان و مذاکرات به ايران سفر کرده‌اند که يکي از صنايع مورد مذاکره طرف‌هاي ايراني و ايتاليايي صنعت خودرو و صنعت قطعه‌سازي کشور بود اما از آنجا که کارشناسان زيادي در بخش خودرو همراه اين هيات ايتاليايي نبودند و محور گفت‌وگو بيشتر در حوزه‌هاي اقتصادي بود، درنتيجه مذاکره جدي بين اين هيات و صنعت قطعه‌ کشور انجام نشد.

شرکت پژو و همتايان قطعه‌ساز آنها

همکاري شرکت پژو و گروه صنعتي ايران‌خودرو يکي از فرصت‌هايي بود که در صنعت کشور براي قطعه‌سازان فراهم شد. در اين همکاري هدف دستيابي به ۸۵درصد داخلي‌سازي در محصولات پژو ۲۰۸، ۲۰۰۸ و ۳۰۱ است تا هزينه نهايي خودروها کاهش‌يافته و قيمت‌ها رقابتي‌تر شو‌د اما براي ساخت قطعات انواع پژو تنها چند شرکت آذين‌خودرو، پارت‌لاستيک، کروز و اورند توانستند با طرف‌هاي فرانسوي قرارداد منعقد کنند. البته آذين‌خودرو سابقه همکاري بيش از ۱۰ ساله با شرکت فورشياي فرانسه دارد و در اين مرحله توانست همکاري‌هاي مشارکتي خود را با اين قطعه‌سازان بين‌المللي تمديد کند و براي دهه دوم، همکاري‌هاي خود را در امر ساخت قطعات تزئيني داخل خودرو (آفتاب‌گير و ديگر قطعات تريم داخلي خودرو) براي مدل‌هاي جديد پژو با اين شرکت توسعه دهد.

همچنين گروه صنعتي پارت‌لاستيک، در زمينه توليد نوارهاي آب‌بندي، انواع شلنگ‌ها و کانال مايعات و هوا، ضربه‌گيرهاي خودرو و قطعات حساس پليمري با شرکت فرانسوي هاچينسون قرارداد منعقد کرد تا دومين شرکتي باشد که همکاري‌هاي بين‌المللي خود را در صنعت قطعه رقم بزند. البته در بخش توليد انواع عايق‌هاي صدا و حرارتي خودروی اين گروه صنعتي با شرکتي سوئیسي به نام اوتونيوم ‌‌وارد همکاري مشارکتي و سرمايه‌گذاري مشترک شده است که رهاورد مطلوبي در صنعت قطعه داخل به شمار مي‌رود.

حميدرضا صمدي، مديرعامل شرکت آورند يکي ديگر قطعه‌سازان است که موفق شد تابستان سال 95 با شرکت فورشياي فرانسه قرارداد ببندد، در اين‌باره معتقد است: براي داخلي‌سازي و همکاري‌هاي مشارکتي بايد از فروردين يا ارديبهشت سال ۱۳۹۶ منتظر تحولات بود. به نظر مي‌رسد سال ۹۵ بيشتر سال مذاکره و رايزني است تا دو طرف قرارداد به ارزيابي موقعيت‌ها و امتيازات يکديگر بپردازند و سود و منفعت خود را بسنجند.

همچنين از ديگر شرکت‌هاي قطعه‌سازي که توانستند با اين قطعه‌ساز مطرح دنيا (فورشيا) قرارداد منعقد کنند شرکت کروز است. اين خوش‌شانس فرانسوي به اين ترتيب با 3 شرکت ايراني قطعه‌ساز، وارد همکاري مشارکتي شده است.

خروج صنعت قطعه‌ از مسير تک‌بعدي

اوايل خرداد ۹۵ ماسايوکي، نماينده بخش قطعه‌سازي خودروی سازمان تجارت خارجي ژاپن (جترو) به‌منظور همکاري و مشاوره براي ارتقاي سطح کيفي توليد قطعه‌سازي خودرو و ناکامورا، نماينده دائم اين سازمان در ايران با محمدرضا رضوي، رييس موسسه مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني ديدار و گفت‌وگو کرد. در اين ديدار دوطرف بر زمينه‌ همکاري‌هاي آينده و چگونگي اين همکاري‌ها در بخش قطعه‌سازي خودرو، جذب کمک‌هاي کارشناسي و فني جترو اعم از آموزش و گسترش ارتباطات کارشناسان فني در بخش قطعه‌سازي تاکيد شد و پيشنهادهايي براي آموزش و اجراي روش‌هاي مدرن بهبود هزينه‌ها، کيفيت، تحويل و توسعه(QCDD)، مديريت JIT و روش کايزن (بهبود مستمر فرآيند توليد) در سطح بنگاه‌هاي منتخب قطعه‌سازي مطرح کردند.

ماسايوکي، نماينده بخش قطعه‌سازي خودروی سازمان تجارت خارجي ژاپن در اين ديدار از همکاري کارشناسان و مهندسان ژاپني به ‌صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت با دست‌اندرکاران صنعت قطعه‌سازي ايران خبر داد.

تعامل و همکاري با صنعت خودرو و قطعه‌ ژاپن، به‌طورقطع باعث خروج از فضاي تک‌بعدي، افزايش بهره‌وري و ارتقاي کيفي صنعت خودرو و قطعه‌ کشور شده و به گفته کارشناسان همکاري با شرکت‌هاي قطعه‌سازي ژاپني به روش‌هاي مختلف سرمايه‌گذاري در ايران زماني براي قطعه‌سازان داخلي معنا خواهد داشت که بدانند مابه‌ازا و حاصل اين سرمايه‌گذاري، دستيابي به بازارهاي بين‌المللي صادراتي ازجمله‌‌ صادرات قطعه به ژاپن خواهد بود ‌مانند همکاري مکزيک و ژاپن که به حضور موفق صنعت خودرو و قطعه مکزيک در بازار امريکا منجر شد.

نادر روان،‌ کارشناس صنعت قطعه معتقد است که ژاپن در تمام علوم پايه به‌طور تقريبي جزو ترازهاي اول دنيا به‌شمار مي‌رود درنتيجه در بخش توليد، فناوري و روزآمد کردن دانش مي‌تواند کمک‌هاي زيادي کند زيرا از لحاظ فناوري به‌طور نمونه در بحث الکترونيک سيستم‌هاي خودرويي‌ در دنيا رتبه‌دار است.

عنوان مي‌شود بهترين کيفيت بلبرينگ در بازار، مربوط به قطعات ژاپني است چراکه در کلاس‌هاي مختلف معمولي، لاکچري و ساير سطوح حرف بسياري براي گفتن دارند. بدين ترتيب رضايت جهاني را با محصولات و فناوري خود به‌دست آورده‌اند و اين همکاري در امر سرمايه‌گذاري مشترک مي‌تواند به روزآمد شدن دانش فني و تجهيزات سخت‌افزاري به کشور کمک بسياري کند.

اشتياق کشورهاي مختلف براي همکاري دوجانبه

خبرهاي داغي از اشتياق خارجي‌ها براي حضور در بازار ايران براي همکاري و سرمايه‌گذاري شنيده مي‌شود. تمايل کشورهاي تونس، اسپانيا، آلمان، اتريش، ترکيه و... براي همکاري با صنعت قطعه کشور حاکي از روزهاي پرکار صنعتگران ايراني است. برگزاري نشست‌هاي تخصصي، همايش‌ها و نمايشگاه‌ها هر يک مي‌تواند بسترهاي لازم براي فعاليت‌هاي دوجانبه را فراهم کند.

برگزاري نمايشگاه بين‌المللي اتومکانيکا فرانکفورت در اواخر شهريور فرصتي بود تا فعالان صنعت خودرو و قطعه خارجي از نزديک دستاورهاي قطعه‌سازان ايراني را به نظاره بنشينند و به توانمندي قطعه‌سازان ايراني اعتراف و براي همکاري‌ها اعلام آمادگي کنند. نشست‌هاي قطعه‌سازان ايراني و قطعه‌سازان خارجي در اين نمايشگاه نشان از اشتياق خارجي‌ها براي حضور در بازار ايران است به‌ويژه آلمان که عنوان مي‌شود براي اين امر بسيار راغب است.

در اوايل دهه 80 يکي از کشورهاي هدف براي صادرات محصولات خودرويي ايران تونس بود که سالانه چندين دستگاه پژو ۲۰۶ به اين کشور صادر مي‌کرد و امروز اين کشور با وجود فعاليت نداشتن در امر توليد خودرو و قطعه، به همکاري براي تامين قطعات موردنياز خود تمايل دارد؛ بستري که سبب صادرات قطعات ايراني می‌شود.

البته هند نيز يکي ديگر از کشورهاي آسيايي است که در امر همکاري در حال سنجش شرايط ايران است.

به گفته فعالان صنعت قطعه کشور، اظهار تمايل اسپانيا، تونس و آلمان برنامه‌اي براي فروش قطعه به ايران نخواهد بود و بيشتر به همکاري‌هاي مشارکتي (جوينت ونچر) تمايل دارند که در صورت تحقق قطعه‌سازان مي‌توانند از دانش فني روز دنيا بهره‌مند شوند .

سفر دوطرفه قطعه‌سازان ايراني و آلماني

يکي از تفاهمنامه‌هاي منعقد‌شده براي همکاري صنعت قطعه کشور که در بهمن ۹۴ اتفاق افتاد مربوط به همکاري شرکت‌هاي ايالت باواريا آلمان و ايران در زمينه ساخت خودرو و قطعات، سرمايه‌گذاري مشترک شرکت‌هاي ايالت باواريا و همتايان ايراني در هر دو کشور، اعزام هيات‌هاي تجاري در صنعت خودرو و قطعات و نيز برگزاري همايش‌هاي مشترک در دو کشور به‌منظور اطلاع‌رساني از وضعيت پيشرفت و فناوري به کار گرفته‌شده در اين صنعت بود. در اين راستا براساس برنامه‌ريزي انجام‌شده از سوي اتاق تهران در پاسخ به دعوت فعالان اقتصادي ايالت باوارياي آلمان سفر هيات تجاري ايراني انجام شد. انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌هاي خودرو با دعوت از اين هيات آلماني مذاکرات را در ايران ادامه دادند تا زمينه همکاري‌هاي مشارکتي فراهم شود. رييس انجمن قطعه‌سازان آلمان، دو تن از اعضاي هيات مديره اين انجمن، شرکت فولکس‌واگن، شرکت «زد اف» و ۱۲ شرکت قطعه‌ساز ديگر اين هيات را همراهي مي‌کردند.

رييس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌هاي خودرويي از همکاري بين انجمن قطعه‌سازي کشور با قطعه‌سازان کشورهاي آلمان، کره، ترکيه، چين و... خبر داد تا با هماهنگي آنها تعاملات بين‌المللي شکل گيرد.

اين مذاکرات همچنان به ثمر ننشسته و بايد منتظر بود و ديد اين گفت‌وگوها براي سال ۹۶ صنعت قطعه چه دستاوردهايي را به ارمغان مي‌آورد.

همچنين رضا رضايي از پيشرفت ۹۹درصدي گروه مذاکره‌کننده با شرکت فولکس‌واگن خبر داد و نتايج نشست قطعه‌سازان ايراني با هيات آلماني را مثبت ارزيابي کرد اما براي سال ۹۵ تنها تعداد انگشت‌شماري از قطعه‌سازان به‌وسيله اين شرکت آديت شدند. در قرارداد شرکت صنعتي ماموت و فولکس‌واگن بعد از ارزيابي و مطالعات طرف خارجي تنها ۳ قطعه‌ساز زنجيره تامين ماموت به‌عنوان تامين‌کننده قطعات خودروهاي جديد پذيرفته شدند اگرچه به اعتقاد کارشناسان صنعت قطعه اين تعداد محدود از بررسي‌هاي محدود به‌دست آمده زيرا فراخوان عمومي در سطح کل قطعه‌سازان داخلي اعلام نشد و چنانچه قراردادها قطعي شود بايد فراخوان همچون شرکت رنو داده شود و سپس تمام توليدکنندگان قطعات که تمايل به همکاري دارند آديت شوند.

حضور قطعه‌سازان ترک براي همکاري با صنعتگران ايراني

۱۲ مهر ۹۵ نخستين نشست تخصصي تجاري قطعه‌سازان خودروی ايران و ترکيه با حضور ۱۲ شرکت ترک و حدود ۷۰ شرکت ايراني در نمايشگاه بين‌المللي تهران برگزار شد. اين نشست تخصصي در دو بخش همايش نيم‌روزه و مذاکرات «بي‌تو‌بي» ‌بود که بدين ترتيب زمينه مشارکت‌هاي بين‌المللي و جذب سرمايه خارجي را براي کشور به ارمغان آورد. در اين نشست عبدالله بايراک، عضو هيات مديره منطقه صنعتي بورسا‌ از سفرهاي خود به ايران گفت و يکي از موانع اصلي براي همکاري تجاري - بازرگاني اين دو کشور را تحريم‌ها دانست. او انرژي ارزان‌قيمت کشور در امر توليد را يکي از مهم‌ترين فرصت‌هاي ايران براي جذب سرمايه‌گذاري خارجي عنوان کرد. اين فعال صنعت خودروی ترکيه از کمک‌هاي مقامات ارشد منطقه بورسا براي فعاليت‌هاي مشارکتي با همتايان ايراني در آينده‌اي نزديک خبر داد. همچنين در اين همايش نيم‌روزه محمدعلي ارکان، نماينده وزارت اقتصاد ترکيه بزرگترين مانع فعاليت‌هاي مشترک دو کشور را وجود تحريم‌ها دانست و از نياز به فناوري‌هاي جديد ايران گفت تا به‌اين‌ترتيب بهره‌وري سرمايه‌گذاري‌ها افزايش پيدا کند. همچنين به تعرفه‌هاي بالاي داخلي اشاره کرد و آن را يکي از ديگر موانع حضور قطعه‌سازان خارجي دانست.

قرارداد همکاري قطعه‌سازان ايراني و اسپانيايي

طبيعي است تامين منافع در انعقاد قراردادهاي بين‌المللي يکي از اهداف شرکاي تجاري باشد. اين روزها قراردادهاي بسياري با کشورهاي مختلف در حال مذاکره براي انعقاد است و يکي از اين قراردادها همکاري قطعه‌سازان ايراني و اسپانيايي است. در خبرها آمد در ديدار «ولي‌ا.. افخمي‌راد» رييس پيشين سازمان توسعه تجارت و معاون وزير صنعت، معدن و تجارت ايران با «جيم گارسيا لگاز پونس» وزير تجارت اسپانيا قرار شد شرکت‌هاي اسپانيايي در طراحي و توليد به‌ويژه در صنايع قطعات خودرو در ايران سرمايه‌گذاري کنند.

کشور ما امکانات مناسبي در اختيار دارد که مي‌تواند به نفع توسعه ‌استفاده شود اما بايد مشخص باشد که چه برنامه‌اي در اين همکاري‌ها قرار است دنبال شود، مهم‌ترين مسئله در اين قراردادها توسعه فناوري براي ورود به بازارهاي جهاني و امر صادرات است.

در گذشته بيشتر هيات‌هاي تجاري که وارد ايران شدند، فروشنده بودند که نوعي بدبيني را در بين صنعتگران داخلي به‌وجود آورد اما با درس گرفتن از تجربه‌ها مي‌توان اجازه تکرار شرايط گذشته را نداد.

اسپانيا توليدکننده خودرويي به نام سئات (se. at) است که زيرمجموعه فولکس‌واگن به شمار مي‌رود و همکاري با اين شرکت در توليد قطعاتي مانند بلبرينگ، صفحه کلاچ، ترمز و... ضمن ارتقاي دانش فني فعالان اين قطعات در ايران بازارهاي بين‌المللي آنها را نیز توسعه می‌دهد.

فرانسوي‌ها و جذب سرمايه‌گذاري خارجي

همان‌گونه که در ابتداي گزارش آمد آذين‌خودرو يکي از شرکت‌هاي قطعه‌سازي داخلي است که موفق شد در امر سرمايه‌گذاري مشترک قراردادهاي پيشين خود را اوايل آذر ۹۵ تمديد کند. گروه صنعتي آذين‌خودرو و شرکت بين‌المللي فورشيا به مناسبت آغاز دومين سرمايه‌گذاري مشترک خود در ايران همايشي با هدف معرفي توانمندي‌ها و نوآوري‌هاي قطعات خودرو برگزار کردند. در اين همايش رضا رضايي‌ رييس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌هاي خودرو، ديويد ويل، قائم‌مقام توسعه تجاري و بازاريابي فورشيا، دنيس برتنوکس‌، مدير توسعه تجاري و صندلي در خاورميانه فورشيا، ديسموند اُ ريگان مدير ارشد نوآوري جنوب اروپا فورشيا و بنيوت تايلندير، مدير ارشد نوآوري جنوب اروپا فورشيا به بيان ديدگاه‌هاي خود پرداختند.

شرکت بين‌المللي فورشيا جزو نخستين و بزرگترين شرکت‌ها در طراحي و توليد قطعات داخلي و خارجي خودرو است و اين همايش برای توسعه و گسترش فعاليت‌هاي اين دو شرکت داخلي و خارجي و ارتقاي فناوري به کمک همتاي فرانسوي در توليد صندلي‌هاي خودروهاي جديد برگزار شد. کوتاه‌ترين مسير‌ در طراحي و مهندسي صنعت قطعه کشور ارتباط‌گيري با يک همتاي خارجي است ازاين‌رو‌ يکي از شرايط پذيرش شرکت رنو پارس براي افزودن قطعه‌سازي به زنجيره تامين خود، همکاري با يکي از قطعه‌سازان بين‌المللي است.يکي از نکات مهم درباره شرکت فورشيا تمرکز روي رفاه خريداران است ازاين‌رو رفاه‌محوري سرلوحه کار اين شرکت قطعه‌ساز فرانسوي است به همين دليل نوآوري‌ و خلاقيت براي اين شرکت در بحث قطعات بسيار مهم است.

همکاري مشترک بلژيک و ايدرو

آخرين موفقيت صنعت قطعه در همکاري با خارجي‌ها را بايد امضاي تفاهمنامه ايدرو با پانچ بلژيک با هدف توليد گيربکس‌هاي اتومات در زنجان دانست. اين سرمايه‌گذاري با مشارکت 20درصدي سازمان گسترش و 80درصدي شريک خارجي بوده که ظرفيت توليد سالانه 160هزار دستگاه گيربکس اتوماتيک با فناوري CVT را دارد. البته طرح صادرات 30درصدي محصولات و قطعات و همچنين ايجاد مرکز تحقيق و توسعه و مهندسي کاربردي برای انطباق انواع گيربکس روي خودرو و داخلي‌سازي 40درصد قطعات و محورهاي گيربکس توليدي اين کارخانه در قرارداد پيش‌بيني شده است.

اميد است چنين قراردادهايي در واحدهاي قطعه‌سازي کشور گسترده شود اگرچه زمينه تحقق چنين امري تحول در صنعت قطعه داخلي است. بارها عنوان شده ادغام قطعه‌سازان و تشکيل مجموعه‌هاي بزرگ بستر را بیشتر فراهم‌‌ کرده و آسيب‌پذيري آنها را براي سرمايه‌گذاري کاهش مي‌دهد.

ازجمله تحولات صنعت قطعه در سال 95 بايد به افتتاح دفتر بوش در تهران اشاره کرد که پيش‌تر اين شرکت با قطعه‌سازان ايراني همکاري داشت اما فشار تحريم‌ها اين همکاري را کمرنگ کرد و خوشبختانه پس از سرانجام گرفتن برجام اين همکاري وارد فاز جدي‌تري با افتتاح دفتري در تهران شد و شرکت رنو که در توليد گيربکس با شرکت چرخشگر تبريز همکاري داشت در فضاي باز سياسي وارد فصل جديدي از همکاري‌ها شده و دفتري در تهران افتتاح کرد. به اين ترتيب با شکل‌گيري ارتباطات ديپلماسي بايد منتظر تحولات‌ اقتصادي و صنعتي در کشور بود.

همان‌گونه که اشاره شد سال 95 براي صنعت قطعه بيشتر سالي برای گفت‌وگو‌ در راستاي متقاعد کردن قطعه‌سازان بين‌المللي براي همکاري و جذب سرمايه‌گذاري مشترک بود ضمن آنکه به‌لحاظ نقدينگي واحدهاي توليدي فشارهاي زيادي را تحمل کردند زيرا با وجود کمبود نقدينگي و ديرکرد مطالبات، تيراژ توليد خودرو افزايش‌يافته و قطعه‌سازان سالي پر توليد را پشت‌سر گذاشتند. حال بايد منتظر بود و ميوه‌هاي مذاکرات را در سال 96 چيد.