موضع داور جشنواره فجر سال 92
راعی: اهدای دو سیمرغ در یک رشته غلط است، در جشنواره سی و دوم هم نباید رخ می‌داد
یکی از موضوعات خبرساز جشنواره فجر امسال، اهدای دو سیمرغ بهترین بازیگری زن به مریلا زارعی و لیلا حاتمی به طور همزمان بود؛ مسئله‌ای که بحث درباره قانونی بودن یا سابقه داشتن چنین اتفاقی را میان اهالی رسانه و سینمایی‌ها به راه انداخت.
به گزارش بولتن نیوز، یکی از موضوعات خبرساز جشنواره فجر امسال، اهدای دو سیمرغ بهترین بازیگری زن به مریلا زارعی و لیلا حاتمی به طور همزمان بود؛ مسئله‌ای که بحث درباره قانونی بودن یا سابقه داشتن چنین اتفاقی را میان اهالی رسانه و سینمایی‌ها به راه انداخت. البته این اتفاق همان‌طور که مدیر روابط عمومی جشنواره سی‌وپنجم اشاره کرده پیش از این هم اتفاق افتاده است، در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین فیلم به دو فیلم «رستاخیز» و «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» تعلق گرفت. مجتبی راعی یکی از اعضای آن دوره از جشنواره توضیحات جالبی در این‌باره به آی سینما داده است.
شاید بازیگر بودن دو چهره‌ای که امسال دو جایزه هم ارزش را به خانه بردند، باعث شده این اتفاق بیشتر به چشم سینماگران و اهالی رسانه بیاید و شاید هم پرحاشیه بودن این دوره از جشنواره توجه بیشتری را به اتفاقات آن جلب کرده است؛ اما در هر صورت نمی‌توان گفت این اتفاق غیر قانونی یا بی‌سابقه بوده، اول این‌که در بند 12 فراخوان امسال آمده تصمیم نهایی در موارد پیش‌بینی نشده با دبیر جشنواره است و دوم این‌که پیش از این هم دو جایزه هم‌ارزش در اختتامیه جشنواره فجر اهدا شده است. یکی از نمونه‌های چنین اتفاقی به یکی از دوره‌های نزدیک جشنواره یعنی سال 92 و سی‌ودومین دوره جشنواره فیلم فجر باز می‌گردد که دو سیمرغ بهترین فیلم همزمان به فیلم‌های «رستاخیز» و «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» تعلق گرفت. البته آن زمان این اتفاق این‌قدر که امسال سیمرغ بازیگری مریلا زارعی و لیلا حاتمی بحث برانگیز شده برای سینمایی‌ها و اهالی مطبوعات جای سوال نشده بود.
یکی از اعضای هیات داوران جشنواره سی‌ودوم مجتبی راعی بوده که اتفاقا سال گذشته هم در هیات داوران جشنواره حضور داشت. راعی درباره اتفاقی که در آن دوره افتاد و امسال نیز به شکل دیگری تکرار شد می‌گوید: «این کار از اساس غلط است. اگر بخواهم دلیل این موضوع را توضیح دهم باید به جشنواره‌هایی مثل کن یا رقابت در آکادمی اسکار اشاره کنم، در چنین رقابت‌هایی 10 فیلم اولی که مورد توجه قرار می‌گیرند در همه رشته‌ها قوی هستند، یعنی بازیگران زن و مردشان خوبند و فیلم‌برداری و کارگردانی و دیگر رشته‌ها همه مستحق توجه هستند، اما اصولا ارزش جایزه به این است که به یک نفر برسد. در ایران یک مسئله‌ای که وجود دارد این است که وقتی فیلمی خوب باشد انتظار جایزه دارد، اگر یک سال بیست فیلم خوب به جشنواره بیاید ما نمی‌توانیم بیست سیمرغ در هر رشته به فیلم‌ها بدهیم با این استدلال که این فیلم‌ها خوب بوده‌اند و باید سیمرغ بگیرند.»
راعی در ادامه درباره اتفاقاتی که در نهایت در داوری جشنواره تاثیرگذار است می‌گوید: «در داوری جشنواره اول بحث کارشناسی مطرح است و مهم‌تر از آن سلیقه داوران است که نقش دارد و متاسفانه بعد از آن گروه‌بازی‌ها و باندبازی‌هایی است که همه می‌دانیم در سینما وجود دارد. ارزش یک جایزه این است که با همه این مسائل به یک نفر تعلق بگیرد.»
از نظر راعی نمی‌توان با آوردن این دلیل که همه فیلم‌ها خوب بوده‌اند دو سیمرغ در یک رشته داد و این اتفاق را توجیه کرد و ادامه می‌دهد: «آن سال هم این اتفاق غلط افتاد. در واقع گاهی اوقات برخی داوران روی این موضوع می‌ایستند که فیلمی خیلی خوب است و در نتیجه راحت به توافق نمی‌رسند. البته دلایل این موضوع خارج از سینماست، متاسفانه ما هنوز آن‌قدر بالغ نشده‌ایم که فقط سینما برای‌مان مهم باشد و تمام آن باندها و گروه‌هایی که به آن‌ها تعلق خاطر داریم را پشت در بگذاریم و سعی کنیم فقط یک معیار داشته باشیم که آن‌هم شرافت است و سلیقه‌مان را با شرافت اعمال کنیم. در هرصورت این کار و چنین اتفاقی غلط است. مثل مسابقه دو می‌ماند، نفرات اولی که به خط پایان می‌رسند با اختلاف‌های صدم ثانیه به خط پایان رسیده‌اند اما نمی‌توانیم جایزه را به همه آن‌ها بدهیم.»
با توجه به این توضیحات می‌پرسیم در واقع چنین اتفاقی در هر دوره از جشنواره نشان‌دهنده اختلاف نظر داوران و به توافق نرسیدن آن‌هاست که پاسخ می‌دهد: «نه، من این‌را نمی‌گویم، اختلاف نظر همیشه وجود دارد. اگر همه فیلم‌ها بد باشند و یک فیلم خوب وجود داشته باشد که باعث اختلاف نظری نشود حتما جشنواره بدی داشته‌ایم، اگر همه فیلم‌ها خوب باشند و یکی از فیلم‌ها نبوغ‌آمیز باشد هم که تکلیف روشن است. مثلا در مورد «شیار 143» هیچ مساله خاصی وجود نداشت و همه می‌گفتند تکلیف در مورد خانم زارعی روشن است و رقیبی ندارد. می‌خواهم بگویم اختلاف نظر باید وجود داشته باشد این شکل درست جشنواره است؛ اما مسئله این‌جاست که گروه بازی‌ها و سلایق سیاسی و این‌طور موارد در داوری‌ها دخالت دارد و این‌هم چیزی نیست که از بیرون به کسی گفته شده باشد، آدم‌ها این مسائل را با خودشان دارند و نمی‌توانند آن‌ها را کنار بگذارند. این می‌شود که در نهایت برای راضی کردن هم تصمیم می‌گیرند اتفاقی مثل دو سیمرغ برای یک رشته را بپذیرند. اگر این رویه در اسکار نیز اعمال شود برای هر رشته هر سال باید سه-چهار جایزه داشته باشیم. باز هم می‌گویم این کار غلط است و راستش را بخواهید کمی جهان‌سومی است.»
به این ترتیب به نظر ترکیبی که برای داوران جشنواره در نظر گرفته می‌شود بیش از هرچیز تعیین‌کننده نتایج است که راعی درباره این نکته نیز این‌طور توضیح می‌دهد: «همه جای دنیا همین‌طور است. مثلا یک دوره‌ای تارانتینو رئیس داوران جشنواره فیلم کن شد و اعلام کرد امسال من رئیس هستم و معیار اهدای جایز‌ها حرفه‌ای خواهد بود و حتی به طعنه گفت امسال سینمای ایران جایزه نخواهد گرفت و کنایه‌اش به این معنی بود که فیلم‌هایی که حرفه‌ای نیستند جایزه نخواهند گرفت.»
راعی توضیحاتش در این‌باره را این‌طور تکمیل می‌کند: «برای مثال اگر یک سال داوران جشنواره همه افراد حرفه‌ای باشند می‌دانیم حتما معیارهای حرفه‌ای را در نظر خواهند گرفت و احتمالا آن افکار درخشان و استعدادهای جوان جایزه‌ای نخواهند گرفت. در مقابل اگر یک سال هم داورانی حضور داشته باشند که به اصالت هنری اهمیت بدهند احتمالا به فیلم‌هایی با ویژگی‌های هنری جایزه خواهند داد و آنقدرها حرفه‌ای بودن آثار را مد نظر قرار نمی‌دهند. در نهایت بله ترکیب هیات داوران بسیار تعیین‌کننده است.»
با توجه به اتفاقی که در سال 92 برای سیمرغ بهترین فیلم افتاد یعنی «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» ساخته بهروز افخمی و «رستاخیز» احمدرضا درویش دو جایزه هم‌ارزش را به خانه بردند، می‌پرسیم آن زمان چه اتفاقی در هیات داوران افتاد که منجر به این خروجی شد؟ که راعی نیز در پاسخ می‌گوید: «نمی‌خواهم چیزی بگویم که برخی مسائل را زنده کنم، اما یقین بدانید که روشن بود کدام فیلم حرفه‌ای تر است. وقتی پلان به پلان یک فیلم حرفه‌ای ساخته شده است اصلا نمی‌توان آن‌را با فیلمی که یک عده دور هم مثل یک مهمانی ساخته‌اند، مقایسه کرد. به هر حال آن فیلم طرفدارانی داشت و به نظر من این اتفاقی که در این موارد می‌افتد یک اتفاق جهان سومی است.»
او صحبت‌هایش را با این اظهار نظر به پایان می‌رساند: «خیلی بد است که ما نمی‌توانیم از میان پنج نفر یک نفر را انتخاب کنیم و به یک نتیجه درست برسیم و دست آخر سیمرغ به دو نفر تعلق می‌گیرد. اگر ما به اسکار برویم حتما همه جایزه‌ها را پنج‌تا پنج‌تا می‌دهیم، چون همه فیلم‌ها در همه رشته‌ها خوب هستند اما آن‌جا این‌کار را نمی‌کنند!»
منبع: آی سینما
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
