حکم استفاده از آلات موسیقی در عزاداری مطابق با فتاوای رهبرانقلاب

به گزارش بولتن نیوز،چندی پیش وقتی وارد هیئت اهل بیت(علیهم السلام) شدم دیدم خیلی چیزها تغییر کرده است. مجلس عزاداری اهل بیت(علیهم السلام) بود، اما دست کمی از کنسرت برخی از موسیقی‏دان‏ها نداشت.

وقتی یک مقدار از مجلس گذشت و مداح اصلی هیئت، بلندگو را گرفت و شروع به شور خواندن کرد، چند نفر که آگاه به آهنگ‏های این طرفی و آن طرفی بودند، با تعجب گفتند إإإإ، این آهنگ فلان خواننده رپ است، دلم خیلی گرفت و یک لحظه یاد خاطراتی از جنگ و نوع عزاداری رزمنده ها، که از بچگی پدر و مادرم برایم تعریف می کردند، افتادم. دوست داشتم زمان جنگ تو جبهه ها می بودم و آن خلوص نیت نوای ملکوتی مادحین اهل بیت(علیهم السلام) و مناجات های بی ریای رزمنده های اسلام در شبهای عملیات را می دیدم، که با یک یا زهرا (علیهاالسلام) چطور گونه های خاکیشان غرق اشک می شد، و همراه با آنها به عزاداری می پرداختم.

با سخن گفتن با مسئولین بعضی از هیئت های بزرگ می بینید که آمارهای آن چنانی از شرکت کنندگان هیئتشان ارائه می‌دهند و می گویند که هدف ما جذب مخاطب جوان از اقشار مختلف است! در اینجا این سۆال مطرح است که آیا در اسلام کمیت اهمیت دارد یا کیفیت؟ نهایتاً خواهید دانست که با توجه به روایات متعدد کیفیت اهمیت بیشتری دارد گرچه جذب افراد هم در درجه بعد می باشد.

جا دارد حکایتی تند ولی آموزنده را بیان کنیم: وقتی به ماجرای آن مرد دباغ که چون کارش فاضلاب بود، به بوی تعفن عادت داشت و در بازار عطرفروشها غش کرد و برای به هوش آوردنش کمی نجاست آوردند تا زیر بینی اش بگیرند، دقت کنیم، می‌بینیم گرچه حکایت تندی است ولی بی جا نیست. چرا که در بازار سرشار از عطر و بوی سیب و یاس محرم، برای اینکه به مذاق برخی خوش آید، چه نجاستی را به این عطر زیبا آغشته می کنیم.

این موضوع انگیزه ای شد تا احکام عزاداری را از دید مراجع عظام بررسی کرده و خدمت آن دسته از افرادی که اعتقاد دارند باید دست به هر کاری زد تا دین را به جوانان شناخت، ارائه دهیم.

بیانات مقام معظم رهبری دام ظله:

این همان موضوعی است که مقام معظم رهبری در مراسم سالگرد امام خمینی (ره) در سال 89 بدان اشاره فرمودند و کسانی را که به خاطر خوش آمد افراد تغییراتی در دین می دهند و آن شکل ناب اسلام را ارائه نمی دهند، نکوهش کردند.

پس شعر خوب، آهنگ خوب و صوت خوب مهم است. البته آهنگ خوب به معناى تقلید از آهنگ موسیقى‌هاى لهوى مضلّ عن سبیل اللَّه نیست؛ این را توجه داشته باشید. بعضى از آهنگ ها، آهنگ هاى بدى است، آهنگ هاى غلطى است، آهنگ هاى لهوى است؛ این را نباید به وادى حرفه‌ى مداحى و خواندن مداحى کشاند. عیبى ندارد که شکل هاى جدیدى را در خواندن و قرائت اشعار و آهنگ‌سازى‌هاى گوناگون ابتکار کنید؛ اما از این تشابه و تداخل بپرهیزید. البته آهنگ هاى لهوى مضلّ عن سبیل اللَّه را می گویم، نه حالا هر آهنگى که یک وقتى در یک مضمون دیگرى خوانده شده، آن را بخواهیم منع کنیم؛ نه، آهنگ هائى که لهوى است و مضلّ عن سبیل اللَّه است؛ اینها را نیاورید.(1)

نکته‌ى آخر هم آهنگ است. من شنیده‌ام در مواردى از آهنگ‌هاى نامناسب استفاده مى‌شود. مثلاً فلان خواننده‌ى طاغوتى یا غیرطاغوتى شعر عشقى چرندى را با آهنگى خوانده؛ حالا ما بیاییم در مجلس امام حسین (علیه‏السلام) و براى عشاق امام حسین علیه السلام، آیات والاى معرفت را در این آهنگ بریزیم و بنا کنیم آن را خواندن؛ این خیلى بد است. خودتان آهنگ بسازید. این همه ذوق و این همه هنر وجود دارد. یقیناً در جمع علاقه‌مندان به این جریان کسانى هستند که مى‌توانند آهنگ‌هاى خوب مخصوص مداحى بسازند؛ آهنگ عزا، آهنگ شادى.

این را هم عرض بکنم که آهنگ شادى از آهنگ عزا جداست. الان معمول شده که براى روزهاى عید جلساتى تشکیل مى‌دهند. بنده مخالف این کار نیستم؛ بد هم نیست که دست مى‌زنند. البته اگر از رادیو بشنویم که بنده خودم گاهى از رادیو شنیده‌ام و شعر را درست گوش نکنیم، خیال مى‌کنیم دارند سینه مى‌زنند! هم لحن، سینه‌زنى است؛ هم آن دستى که مى‌زنند، مثل زدن روى سینه است. این چه شادى‌یى شد؟! اگر براى روزهاى شادى، آهنگ‌هاى مناسب نه آهنگ‌هاى مبتذل، نه آهنگ‌هاى طاغوتى، نه آهنگ‌هاى حرام و شیوه‌هاى خوب انتخاب کنند، مۆثرتر و بهتر است. این‌طور نباشد که چون به روضه‌خوانى عادت کرده‌ایم، روز شادى هم که مى‌خواهیم حرف بزنیم، لحنمان بشود لحن روضه‌خوانى. قدیم‌ها مى‌گفتند: فلانى هرچه مى‌خواند، مثنوى درمى‌آید؛ هر آهنگى را که شروع کند، مثنوى مى‌شود! این‌طورى نباشد.

به ‌هر حال میدان شما، میدان وسیعى است؛ میدان کار و اثرگذارى است. امروز مداحان جوان بحمداللَّه خیلى هستند؛ اقبال جوان ها هم خیلى زیاد است. این مزرع، بسیار مستعد و قابل بذرافشانى است. اگر خوب بذرافشانى شود، تأثیرات و محصولش فوق‌العاده با ارزش خواهد بود. از این فرصت استفاده کنید، استفاده کنیم، نظام اسلامى استفاده کند. شعر خوب، آهنگ خوب، مضمون خوب، اجراى خوب، صداى خوب. این یک چیز استثنایى و فوق‌العاده خواهد بود.(2)

 

نظرات مراجع عظام

 

استفاده از طبل و سنج و زنجیر

1.       آیة الله صافی گلپایگانی دام ظله: استفاده از این دسته آلات موسیقی اشکال دارد و حرام است.(3)

2.       اجماع برخی از مراجع: اگر به نحو متعارف و غیر لهوی نواخته شود، اشکال ندارد.(4)

3.       آیة الله بهجت (ره) فرمودند: استفاده از طبل و سنج به احتیاط واجب استفاده نشود. ولی زنجیر زدن اشکال ندارد.(5)

4.       آیة الله خامنه ای (دام ظله): اگر استفاده از زنجیرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد، جایز نیست ولى استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.(6)

5.       آیة الله خامنه ای (دام ظله): استفاده از آلات موسیقى، مناسب با عزادارى سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزادارى به همان صورت متعارفى که از قدیم متداول بوده برگزار شود.(7)