«سایبتلون» رقابتی تازه برای معلولان

روزنامه ایران اینگونه نوشت: توجه به معلولان جسمی و حرکتی و کمک به آنها برای داشتن یک زندگی معمولی و کم دردسر یکی از اولویت‌های برخی از کمپانی‌های فناوری در گوشه و کنار جهان است و در این میان سوئیس را شاید بتوان یکی از پرکارترین کشورها در این زمینه دانست. هرچند تاکنون گوش مردم فقط با نام بازی‌های المپیک و رقابت‌های پارالمپیک آشنا بوده ولی به همت فعالان عرصه فناوری، امسال قرار است برای نخستین بار زوریخ کشور سوئیس، میزبان رقابت‌های بین‌المللی«سایبتلون» (Cybathlon) شود؛ رقابتی که در آن تنها ورزشکارانی شرکت دارند که از نظر جسمی با مشکلاتی مواجه هستند و البته آن را با کمک فناوری رفع کرده‌اند و درواقع می‌توان گفت که پا، دست، مفاصل و... آنها مصنوعی و بیونیک است.
یک المپیک سایبورگ
بسیاری، رقابت‌های سایبتلون که قرار است 10 اکتبر(19مهر) در زوریخ برگزار شود را المپیک سایبورگ (دارای اجزای ارگانیک و مکانیکی به‌طور همزمان) می‌نامند زیرا هرچند انسان‌ها نقش اصلی در این میدان رقابت دارند ولی نمی‌توان حضور پررنگ تکنولوژی و علم روباتیک را نادیده گرفت. «رابرت رینر» بنیانگذار «سایبتلون»، این رویداد فناورانه را نخستین مسابقه بین‌المللی ویژه معلولان جسمی می‌داند که از تجهیزات جانبی ویژه و روباتیک استفاده می‌کنند و اعتقاد دارد بیش از آنکه میدانی برای مسابقات ورزشی باشد درواقع محلی است برای محک زدن مهارت و توانمندی این افراد به‌منظور استفاده مناسب از تجهیزات فناوری که در اختیار دارند. بنیانگذار این مسابقات، تلاش برای راحت‌تر زندگی کردن و غلبه بر مشکلات و موانعی که در زندگی با آن مواجه می‌شوند را نیز بخش دیگری از دستاوردهای این مسابقه نوپا می‌داند که بیشتر درباره بیونیک و اعضای مصنوعی و نیز سایر وسایل کمکی معلولان است. وی می‌افزاید: درحالی که در میادین بین‌المللی ورزشی، استفاده از تکنولوژی‌هایی که عملکرد ورزشکار را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد ممنوع است در این رویداد ما به تکنولوژی‌های برتر اجازه حضور می‌دهیم چرا که معتقدیم این افراد باید از آخرین دستاوردهای فناورانه بهره بگیرند.«رینر» ادامه می‌دهد: در این رویداد با مورد آزمایش قرار گرفتن این تجهیزات جانبی و روباتیک از نظر سرعت، راحتی استفاده برای کاربر، میزان دقت و...، می‌توانیم از نقاط ضعف یا قوت تکنولوژی‌های کمکی برای این قشر آگاه شویم.
از نگاه وی، فعالان عرصه فناوری کشورهای مختلف قرار است امسال در قالب این مسابقه نوپا در زوریخ گرد هم جمع شوند تا به افراد ناتوان و معلول جسمی و حرکتی کمک شود که بتوانند زندگی خود را اداره کنند. بحث و تبادل نظر بین گروه‌های شرکت‌کننده طراحان و مهندسان و... یکی دیگر از دستاوردهای این رویداد فناورانه خواهد بود تا تجهیزات جدید برای رفع نیازهای این قشر تولید شود. بنیانگذار این رویداد فناورانه گفت: به هرحال موضوع مهم این است که ساخت چنین وسایلی متوقف نمی‌شود همان طور که علم توقف ندارد در واقع ما این حرکت را کلید زده‌ایم و جرقه توجه ویژه به نیازهای معلولان جسمی و حرکتی زده شده است، باید منتظر ماند و دید در دوره‌های بعدی این مسابقه شاهد چه برنامه‌هایی خواهیم بود.
آنچه مسلم است اینکه این افراد باید یاد بگیرند کارهای روزمره خود را به تنهایی و بدون نیاز به کمک دیگران انجام دهند. ما اعتقاد داریم بیان نیازهای این قشر بسیار ضروری است چرا که سبب می‌شود در ساخت خانه‌ها موارد جزئی تری مورد توجه قرار بگیرد و حتی برخی در قوانین استاندارد هم وارد شود. که البته برای رسیدن به این مهم، نیازمند همکاری صادقانه مهندسان پزشکی، مکانیک و الکترونیک با رویداد «سایبتلون» هستیم.
به گفته «راینر»، در نخستین سال برگزاری رویداد 5میلیون یورویی «سایبتلون»، محققان 80 گروه تحقیقاتی از 25 کشور جهان ازجمله ایسلند و آلمان حضور دارند و درنهایت 74تیم از گوشه و کنار جهان با یکدیگر در رشته‌های مختلف به رقابت می‌پردازند. گفتنی است تنها حدود یک چهارم از تکنولوژی‌هایی که در این رویداد به نمایش درخواهد آمد محصولات کمپانی‌های مختلف فناوری است این درحالی است که بیشتر این تجهیزات از سوی بخش‌های پژوهشی و تحقیقاتی مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی ارائه شده و برای نشان دادن توانمندی این محصولات، ورزشکارانی که با ناتوانی‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند در طول مسابقه از آنها بهره خواهند گرفت. در این دوره قرار است هم وسایل کمکی توسعه یافته و هم الگوهای اولیه برخی از گجت‌های کاربردی به نمایش درآید.
رقابت در 6 بخش
در رقابت‌های «سایبتلون»، افرادی که از معلولیت‌های جسمی رنج می‌برند به طور مشخص از بازوها و پاهای روباتیک و بیونیک، اسکلت‌های خارجی(exoeskleton)، کاشت تراشه در بدن و... استفاده می‌کنند و مهارت‌های خود در زندگی و میادین مختلف را نشان می‌دهند. هر چند برخی رشته‌ها همچون دوچرخه سواری و دوومیدانی شما را به یاد مسابقات ورزشی معمول می‌اندازد ولی بخش عمده‌ای از این مسابقه به توانایی شرکت‌کنندگان در انجام کارهای روزمره مربوط می‌شود که البته هر یک از این امور می‌تواند چالشی بزرگ برای این قشر باشد.
 رقابت بین‌المللی«سایبتلون» دارای 6 رشته مختلف از جمله بخش مغزی(BCI)، دوچرخه سواری(FES)، دست مصنوعی و روباتیک، پای مصنوعی و روباتیک، اسکلت خارجی و مسابقات فناورانه ویلچر است که افراد با توجه به مشکل جسمی خود در این مسابقات شرکت خواهند کرد. در بخش (BCI)، ورزشکارانی که از ناحیه گردن به پایین فلج هستند، کلاهی مجهز به الکترودهای متعدد را روی سر خود قرار می‌دهند و باید تنها با کمک نیروی مغز خود بازی رایانه‌ای انجام داده و در مدت 4دقیقه آواتار را از موانع مجازی عبور دهند، هرچه ذهن آرام‌تر باشد، سرعت آواتار نیز بیشتر خواهد شد و ورزشکار می‌تواند برنده شود. در این رویداد همچنین مسابقه دوومیدانی و دوچرخه سواری البته از نوع ویژه و خوابیده روی زمین ویژه معلولان دارای ضایعات نخاعی(FES) برگزار و تلاش می‌شود مهارت این افراد برای جنبه‌ها و یخش‌های مختلف زندگی افزایش یابد. البته باید گفت در نخستین سال برگزاری این رویداد، افراد به صورت آزمایشی انتخاب شده و نماینده گروه بزرگی از معلولان جسمی و حرکتی و قطع عضو هستند تا نشان دهند با کمک فناوری، نه تنها در محیط استریل و کنترل شده آزمایشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بلکه در محیط معمولی خانه و جامعه هم براحتی می‌توانند از پس مشکلات خود بربیایند چرا که این تجهیزات جانبی به آنها کمک می‌کند در هر شرایط و محیطی براحتی زندگی کنند و موانع را از میان بردارند.
مسابقات ورزشی این رویداد بیشتر بر مهارت‌های زندگی تأکید دارد و به همین دلیل هم یکی از بخش‌های آن، پله‌هایی است که به محیطی صاف ولی سرشار از موانعی همچون الوار منتهی می‌شود. ورزشکاران دارای اسکلت خارجی پس از بالا رفتن از این پله‌ها باید از این موانع نیز عبور کنند. درواقع به این ترتیب تاحدودی محیط جنگل شبیه‌سازی شده است و فرض کنید کسی که هر دو پایش از زانو قطع شده است بتواند این موانع را براحتی پشت سر بگذارد که خود می‌تواند یکی از نقاط قوت فعالان این عرصه محسوب شود.اگر هم به هر دلیل ورزشکاران در چنین مسابقه‌ای نتوانند نتیجه مناسبی به دست آورند باز هم فعالان این عرصه عقب نشینی نمی‌کنند چرا که درواقع هر شکست این افراد درس بزرگی برای مراکز دانشگاهی و کمپانی‌های فناوری است تا مشکلات تجهیزات خود را برطرف کنند و مسابقه سال بعد با  شکست‌های کمتری برگزار شود.
برگزارکنندگان این رویداد، بهترین بخش آن را موفقیت معلولان در زندگی معمولی می‌دانند چرا که در چنین موقعیتی بالا رفتن از پله‌ها، باز کردن در ورودی با کلید، تهیه شام و... می‌تواند برای فرد معمولاً به مثابه کوهی بزرگ باشد ولی تجهیزات فناورانه به وی کمک می‌کند تا با کمترین دردسر بیشترین بازده را ببیند. باز کردن در شیشه مربا با دست بیونیک، بریدن یک قرص نان و مالیدن مربا روی نان، پایین رفتن از پله‌های زیرزمین با اسکلت خارجی و حمل یک جعبه بطری نوشابه و بالا رفتن از پله‌ها، هر یک می‌تواند یک موفقیت و گام بزرگ برای زندگی بهتر این ورزشکاران محسوب شود.
به اعتقاد بنیانگذار این مسابقات، به منظور توانمندسازی معلولان، در دسترس بودن چنین تجهیزات و گجت‌های کمکی یکی از ملزومات است و «سایبتلون» درواقع می‌خواهد این فرصت را به همه معلولان در جهان بدهد که بتوانند حتی قدم به نقاطی بگذارند که هیچ فرد معمولی به آن پا نگذاشته است.