بلای فضای مجازی بر سر هنر ملی ایرانیان

گسترش شعرهای کاذب و دروغین، افت کیفیت شعر، رواج نقدهای مجازی و سطحی، زرد شدن شعر امروز و پیدا کردن مخاطب گسترده اما توریستی از جمله آسیب هایی است که کارشناسان و شاعران درباره این فضا بیان می کنند.

شعر کاذب، شاعران دروغین

برای ردیابی آسیب اول به سراغ لیلا کردبچه می رویم از شاعران نام آشنای جوان که با به پایان رساندن دوره دکتری در رشته زبان و ادبیات فارسی مشغول تدریس در دانشگاه است و به حوزه ادبیات کلاسیک هم احاطه مناسبی دارد.

او با بیان این که هر هنری چه شعر باشد چه یک تابلوی نقاشی و یا فیلم سینمایی بدون مخاطب معنا ندارد، می گوید: شاعران هم به طور طبیعی اگر بهترین شعر را بگویند ولی مخاطب نداشته باشد و آن شعر خوانده و شنیده نشود، کارکرد خودش را از دست می دهد، پس درست به همین دلیل برخی شاعران که به دلایلی در فضای واقعی نشر و کتاب نمی توانند مخاطب خود را پیدا کنند به سراغ فضای مجازی می روند.

خالق دفترهای شعری از جمله کلاغمرگی، حرفی بزرگتر از دهان پنجره و .... معتقد است مخاطب پیدا کردن در فضای مجازی برای برخی شاعران به نخستین دغدغه تبدیل شده است و از اصل جوهره شعر فاصله گرفته اند و جالب است که اکثر افرادی که قطعات به اصطلاح شعری را در فضای مجازی مورد تأیید و لایک و ... قرار می دهند اصلا در فضای واقعی تمایلی به خرید کتاب و مطالعه شعر ندارند.

به گفته این پژوهشگر آفت دیگر نادیده گرفته شدن حق مولف است ، او می گوید: این حق مولف بیشتر وجه معنوی را در بر می گیرد، بسیاری از شعرها متاسفانه بدون نام شاعر منتشر می شود و گاه حتی شاهد هستیم که براحتی شعری که توسط شاعر سروده شده در وبلاگ ها و کانال ها و صفحه های شخصی به نام دیگران بازنشر می شود و چندان کار خاصی هم برای مقابله با آن نمی توان انجام داد.

تنزل کیفی شعر

اما مساله دوم افت کیفی شعر در فضای مجازی است، کبری موسوی قهفرخی از جمله شاعرانی است که تا کنون در جشنواره و جایزه های فراوانی درخشیده است و کتاب هایش هم پرفروش بوده و هم توسط اهل نقد و کارشناسان تحسین شده است، او معتقد است فضای مجازی این روزها در تنزل کیفی شعر نقش بسزایی داشته است، موسوی می گوید: در سال‌های اخیر دو عامل باعث شده است که غزل فارسی که حوزه اصلی کار من است دچار رکود شود که بی تردید فضای مجازی نخستین عامل است، جایی که شما نمی توانید سره را از ناسره تمیز دهید، کافی ست در فیس بوک، اینستاگرام و این روزها کانال ها و گروه های متعدد تلگرامی نگاه کنید با حجم زیادی از متونی رو به رو می شوید که به نام شعر آن هم از نوع غزل و موزون و ... منتشر می شوند که اغلب در بدیهیات دچار مشکل هستند و از طرفی توده مردم هم که در جریان قالب و فرم و وزن و عروض و ... نیستند و فکر می کنند همین که می خوانند شعر است و به این شکل شعر امروز به یک حدیث نفس ساده تنزل یافته است.

این نکته را سعید بیابانکی، شاعر و مجری برنامه نقد شعر شبکه چهار سیما هم به گونه دیگری با ما در میان می گذارد و می گوید: در زمانی که ما جوان تر بودیم و در ابتدای راه، انجمن ها و جلسات ادبی رونق فراوان داشت و بزرگان و پیشکسوتان با حضور در راس این جلسات شاعران جوان را راهنمایی می کردند و تشویق به مطالعه می کردند، اما امروزه آن جلسات دیگر رونق گذشته را ندارد که یکی از دلایلش همین فضای مجازی است وقتی یک شاعر جوان و تازه کار با گذاشتن یک شعر چند هزار لایک جمع می کند دیگر فکر می کند بهترین شعر دنیا را گفته است دیگر برایش مهم نیست فلان استاد چه نظری دارد و در فلان کتاب چه چیزی گفته و نوشته شده است.