حکومت سعودی در چند سال اخیر مجموعهای از اقدامات ضد ایرانی و مغایر با انسجام اسلامی را انجام داده است؛ ازدسیسه نفتی تا تهاجم و کشتار در یمن، از شارژ مالی و معنوی تروریستهای تکفیری تا ضربه به محور مقاومت؛ ارزیابی جنابعالی از این رفتار سعودیها چیست؟
برای تحلیل وضعیت موجود و نوع رفتار حکومت سعودی باید مقداری
به گذشته بازگردیم؛ عوامل زیادی در رابطه با تحولات منطقه و نوع رابطه ایران با کشورهای منطقه بویژه
عربستان وجود دارد. آنچه که مسلم است این است که رفتار عربستان وقیحانه است و از
حد و حدودش خارج شده است.این نوع رفتار عربستان برای خیلی ها قابل پیش بینی نبود؛
بخشی از رفتارهای جنون آمیز و متوهمانه عربستان به سبب دستاوردهای ایران در مسئله
هسته ای است. بعد از ماجرای 11 سپتامبر تحولات عمده ای ایجاد شد و متعاقب آن
آمریکاییها به افغانستان و عراق حمله کردند.
دگرگونی وضعیت منطقه، مطلوب ریاض نبود
دگرگونی وضعیت منطقه و تغییرات ساختاری صورت گرفته در افغانستان و
عراق، مطلوب ریاض نبود. عربستان احساس می کرد که تحولات منطقه سمت و سویی پیدا
کرده که هرروز بر نقش و قدرت ایران افزوده می شود لذا روند تغییر رفتارعربستان از همین
مقطع آغاز شد. وقوع بیداری اسلامی و موج آزادیخواهی ملل مسلمان و عرب بر شدت نگرانی
های حکومت اسلامی افزود و آنها از فراگیری این موج و سرایت آن به عربستان هراسناک
شدند. از سویی دیگر اتفاقات سوریه نیز باب میل سران سعودی نبود؛ همچنین نباید یمن
را از قلم انداخت کشوری که با عربستان مرز مشترک دارد و روند تحولات آن سعودی ها
را ناگزیر از دخالت نظامی کرد و بیش از یکسال است که عربستان در این کشور زمین گیر شده است و دورنمای روشنی برای آن وجود ندارد.
حل و فصل بحث هسته ای ایران عربستان سعودی را بیش از پیش دچار تشویش و
نگرانی کرد
حل و فصل بحث هسته ای ایران با کشورهای 1+5 و نگرش جدیدی که غرب و
بویژه اروپایی ها نسبت به ایران پیدا کردند و باز شدن دست همه کشورهای جهان بویژه
روسیه و چین برای همکاری با ایران، عربستان سعودی را بیش از پیش دچار تشویش و
نگرانی کرد. بهبود جایگاه ایران در عرصه منطقه ای و جهانی پس از برجام باعث شد تا
حکومت اسلامی سعودی با توجه به سوء تفاهمات قبلی به صورت دیوانه وار دست به
اقدامات ایذایی بزند.
وقیح تر شدن عربستان سعودی
دردوره جدید به علت روی کار آمدن دولت جدید نیست
از این مقطع به بعد سعودی ها سعی کردند در هر مکان و مقوله ای که
ایران دارای منافع است اقدامات تخریبی انجام دهند. وقیح تر شدن عربستان سعودی
دردوره جدید به علت روی کار آمدن دولت جدید نیست هر دولت دیگری هم از هر جناحی با هدف
به نتیجه رساندن مذاکرات هسته ای در ایران روی کار می آمد سعودی ها همین رویه را
در پیش می گرفتند همچنین در یکسال اخیر در مجامع حقوق بشر اروپایی بیش از گذشته
موضوع نقض حقوق بشر در عربستان سعودی مطرح می شود وسازمان های مردم نهاد اروپایی
دولتهای متبوع خود را از معامله تسلیحاتی با سعودیها برحذر می دارند. همچنین
پارلمان اروپا نیز در این رابطه مصوبه ای داشته است.
مجموعه ای از عوامل باعث نگرانی عربستان شده است
در کنگره آمریکا نیز یک بحث اساسی در رابطه با نقش مقامات و شاهزادگان سعودی در حادثه 11 سپتامبر مطرح شده است و طی روزهای گذشته این بحث در آمریکا بار دیگر مطرح شد که خانواده قربانیان 11 سپتامبر می توانند در محاکم آمریکا علیه عربستان شکایت کنند. مجموع این عوامل باعث نگرانی عربستان شده است.
پیرامون شب کودتا در ترکیه و حال وهوای وزارت امور خارجه در آن شب مباحث زیادی مطرح شده است، آیا در آن شب پیشنهاد خاصی از تهران به سوی آنکارا مخابره شد؟
هیچ کشوری نسبت به اتفاقات همسایگان خود بی توجه نیست وکشورها
با توجه به منافع و امنیت ملی خود نسبت به تحولات کشورهای همسایه و هم مرز حساس
هستند. اتفاقاتی که در شب 15 جولای در ترکیه افتاد و اخبار آن به سرعت در ایران
مخابره شد موجب گردید ما با دقت ویژه ای به رصد اتفاقات بپردازیم و این طبیعی بود
که ما حتی در آن شب به نیروهای نظامی و مرزی خود اعلام آمادگی بدهیم.
زودتر از دیگران دریافتیم که روند
اتفاقات به نفع نیروهای کودتا گر نیست
ما توانستیم با اتکا به توانمندی های سیاسی و امنیتی خود به سرعت
تماسهای لازم را برقرار کنیم و نهایتاَ شاید زودتر از دیگران دریابیم که روند
اتفاقات به نفع نیروهای کودتا گر نیست. طبق اصول اساسی جمهوری اسلامی توسل به خشونت و زور برای قدرت گیری بویژه
در نظامهای مردم سالار مذموم است و ما پیرامون اتفاقات ترکیه نخستین اطلاعیه خود
را حدود ساعت یک بامداد شب کودتا صادر کردیم و هر گونه توسل به خشونت و زور برای
سرنگونی یک دولت قانونی را مردود اعلام کردیم.
ظریف در شب کودتا چندین تماس را با فاصله های کوتاه
با مقامات ترکیه داشت
ما در شب کودتا تماس های متعددی را با مقامات ترکیه در سطوح مختلف داشتیم؛ ظریف در شب کودتا نافرجام ترکیه تا صبح چندین تماس با فاصله های کوتاه با مقامات ترکیه برقرار کرد و این امر با توجه به اهمیتی که کشور ترکیه برای ما دارد اجتناب ناپذیر بود.
در باب رایزنیهایی که در شب کودتا ترکیه میان آقایان ظریف، سلیمانی و شمخانی صورت گرفت مباحث زیادی مطرح می شود؛ در این رابطه توضیح بفرمایید؟
ترکیه و بطور کلی همه همسایگان برای ما از اهمیت ویژه ای برخوردارند، این اهمیت تنها به مباحث سیاسی و سیاست خارجی منحصر نمی شود بلکه به لحاظ مرزهای مشترک، مباحث نظامی، امنیتی و مرزی نیز دخیل هستند؛ بنابراین اگر در شب کودتا در ترکیه، سردار سلیمانی یا سایر مقامات نظامی طرف مشورت قرار گرفتند به این سبب بود که دیدگاه بخش نظامی و دفاعی کشور در رابطه با تحولات و اتفاقات کشورهای همسایه به سبب آشنایی آنها به مباحث مرزی حائز اهمیت است. بنابراین در چنین مواردی همه رصدها و پیگیری ها به وزارت خارجه منحصر نمی شود بلکه نیروهای امنیتی و نظامی نیز ذی ربط هستند.
پس از اظهارات نماینده مردم مشهد مبنی بر دستگیری
عضو کمیته بانکی ستاد برجام در شرایطی که در مشایعت ظریف در سفر به ترکیه بود،
جنابعالی به سرعت به تکذیب این اظهارات پرداختید اما اظهارات بعدی مسئولان ذی ربط
حکایت از دستگیری یک فرد عضو تیم مذاکره کننده به اتهام جاسوسی داشت، آیا ارتباطی
میان ادعای نماینده مجلس و اظهارات بعدی مسئولان ذی ربط وجود دارد؟
ما در این رابطه به مباحث
حقوقی، قضایی و امنیتی ورود پیدا نکردیم؛ نماینده مرم مشهد در اظهاراتی که داشتند
مدعی شده بودند "فردی که متهم به جاسوسی شده بود در هواپیمایی بوده که ظریف
با آن به ترکیه سفر کرده و حکم دستگیری وی درآن هواپیما و در آن سفر ابلاغ می شود
واجازه پیاده شدن به وی را نمی دهند"؛ ما این موضوع را تکذیب کردیم و اعلام
کردیم که ادعای صورت گرفته یک دروغ محض است؛ وی ( فرد متهم به جاسوسی) در هواپیمای
ظریف نبود؛ ظریف با تعداد اندک و مشخصی در یک هواپیمای اختصاصی برای مذاکرات پس
از کودتای نافرجام به ترکیه سفر کرد واین مذاکرات کاملاَ سیاسی و پیرامون روابط دو
جانبه و روابط منطقه ای ایران و ترکیه بود که تعداد همراهان وزیر امور
خارجه ایران محدود بود و ما در آن مقطع ادعای همراهی فرد مزبور با آقای ظریف را
شدیداَ تکذیب کردیم.
فرد متهم به جاسوسی عضو ستاد برجام نبود
بنابراین ما در رابطه با فرد مزبور به مباحث امنیتی و قضایی نپرداختیم بلکه ادعای حضور آن فرد در هواپیمای ظریف را به شدت تکذیب کرده و آن را افتراء دانستیم. البته بعداَ موضع گیری دیگری در رابطه با این فرد انجام دادیم مبنی بر اینکه وی عضو ستاد برجام نبود و در دوران آخر قبل از تفاهم در نشست های بانکی مذاکرات حضور داشت و به عنوان مشاور در رابطه با مسائل بانکی، فعالیت می کرد. طبق آخرین اطلاعی که من کسب کردم این فرد با قید وثیقه آزاد است و دستگاههای امنیتی و قضایی باید در این زمینه روشنگری کنند و قطعاَ هر رأیی که در رابطه با فرد مزبور از سوی دستگاه قضا صادر شود مورد قبول همگان است.
پس از مباحثی که در باب دستگیری یک جاسوس در تیم مذاکرات مطرح شد، آقای بعیدی نژاد طی پیامی اشاره کردند که وزارت امور خارجه و مسئولین تیم مذاکرات هسته ای، مسئولیتی در قبال گزینش نمایندگان ندارند؛ لطفا ساز و کار تعیین افراد در ستاد برجام را تشریح بفرمایید؟ آیا موردی بوده که وزارت خارجه فردی را برای عضویت در ستاد برجام معرفی کند اما دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی مانع شوند؟
وزارت خارجه مسئولیت امنیتی و گزینش نمایندگان دستگاه های
مختلف را بر عهده ندارد. برای هر رویداد بین المللی که شرایط اقتضاء کند هر دستگاهی
نماینده خود را در معیت وزارت خارجه اعزام می کند. بنابراین وقتی یک دستگاه قانونی و رسمی کشور نماینده خود را برای
حضور در یک سفر خارجی یا شرکت در یک اجلاسیه بین المللی به وزارت امور خارجه معرفی
می کند برای وزارتخانه ما حجت است. پس از نزدیک شدن به حصول تفاهمات سیاسی در قضیه
هسته ای در دوره اخیر به تدریج مذاکره کنندگان فنی ) هسته
ای) و اقتصادی به ترکیب مذاکره کنندگان ایرانی اضافه شدند و افرادی از سوی دستگاه
هایی همچون سازمان انرژی اتمی، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سایر
دستگاه ها به وزارت خارجه معرفی شدند تا در کمیته های تخصصی مرتبط با حوزه فعالیت
خود امور مربوط به تفاهم هسته ای را پیش ببرند.
بنابراین وزارت امورخارجه هیچ تشکیلات و سازمانی برای گزینش افرادی
که از سوی این سازمانها معرفی شده اند ندارد البته بدون تردید سازمان های مزبور
ساز و کارهای مشخصی برای گزینش و معرفی افراد به وزارت امور خارجه جهت شرکت در نشست
ها و اجلاسیههای خارجی دارند.
در هفته های اخیر بحث دوتابعیتی ها در محافل سیاسی و رسانه ای مطرح شده است و حتی یکی از نمایندگان مجلس مدعی شده که در وزارت امور خارجه 500 هزار دو تابعیتی مشغول به فعالیت است؛ آیا این آمار عجیب را تأیید می کنید؟
جمع پرسنل وزارت امور خارجه کمتر از 4 هزار نفر است، بنابر
این آمار ارائه شده قطعا غلط است. اما در خصوص بحث دوتابعیتی ها باید متذکر شوم که
از سالیان دور این موضوع در وزارت خارجه دنبال شده که اعضای وزارت خارجه نمی
توانند دوتابعیتی باشند. بنابر این به ضرس قاطع می توانیم بگوییم که هیچ فرد دوتابعیتی
در وزارت خارجه به فعالیت نمی پردازد. اگر هم کسی تخلف کرده
باشد و آشکار نشده باشد، روزی که دو تابعیتی بودنش مشخص شود، قطعا برخورد صورت
می گیرد.
طبق اساسنامه وزارت
امور خارجه، دو تابعیتی بودن کارکنان و دیپلمات ها خلاف مقررات است
طبق اساسنامه وزارت امور خارجه، دو تابعیتی بودن کارکنان و دیپلمات ها خلاف مقررات است ؛ همچنین دیپلمات های ما نمی توانند همسر خارجی داشته باشند، کما اینکه متاهل بودن نیز یکی از شرایط اساسی استخدام در وزارت خارجه بود.
در ماههای اخیر اخبار
تایید نشده زیادی در باب زنده بودن حاج احمد متوسلیان و احتمال تبادل وی با زندانیان
صهیونیستی مطرح شده است؛ بفرمایید که در وزارت امور خارجه آیا اقداماتی از
قبیل تشکیل کمیته پیگیری و یا رایزنی های مشخصی برای تعیین تکلیف این موضوع انجام
شده است؟ برخی از رسانه ها از مذاکره بین ایران و رژیم صهیونیستی در این زمینه خبر دادند این موضوع را تایید می کنید؟
تحت هیچ شرایطی با رژیم صهیونیستی مذاکره نداشته و نخواهیم داشت
اینکه گفته می شود در این رابطه مذاکراتی میان ایران، حزب الله ورژیم صهیونیستی صورت گرفته است کاملا غلط است ما تحت هیچ شرایطی با رژیم صهیونیستی مذاکره نداشته و نخواهیم داشت. بحث پیگیری سرنوشت دیپلمات های ربوده شده ایرانی یکی از دستور کارهای وزارت امور خارجه است و حزب الله هم در مورد پیگیری وضعیت این دوستان، می تواند همکار ما باشد.
قرائن زیادی دال بر زنده بودن دیپلمات های ربوده شده ایرانی در دست
است
در مورد اینکه این پیگیری ها آیا به نتایج قطعی رسیده است باید بگویم خیر؛ اما آنچه مسلم است آن است که این پیگیری ها ادامه دارد و قرائن زیادی هم دال بر زنده بودن این عزیزان در دست است؛ همچنین رژیم اشغالگر قدس باید پاسخگوی سرنوشت این دیپلمات های ایرانی باشد و ما این موضوع را از آن ها طلب می کنیم و پیگیر قضایا مرتبط با آن هستیم.
پس از سفر یک فرد خاص به ایران اعتراضاتی مبنی بر اهمال و قصور دستگاه های مختلف از جمله وزارت امور خارجه در این ماجرا مطرح شد مسئولان وزارت خارجه در واکنش به این اعتراضات اعلام کردند که آن فرد با نام دیگری ویزای ایران را دریافت کرده بود آیا سازوکاری تعبیه نشده که ارائه ویزا به عناصر مسئله دار کنترل شود؟
ما برای صدور ویزا در سفارتخانه های خود مطابق دستورالعمل های قانونی عمل می کنیم و مراحل صدور ویزا برای یک تبعه خارجی جهت سفر به ایران مطابق دستور العمل های قانونی انجام می پذیرد.
همچنین اتباع خارجی که با عناوین و اهداف مختلف متقاضی سفر به ایران هستند تحت ارزیابی های وزارت امور خارجه ودستگاه های مختلف از جمله دستگاه های امنیتی قرار می گیرند. همچنین در مواردی که ممکن است افراد برای اخذ ویزا به اعمال متقلبانه روی آورند نیز سازوکاری تعبیه شده که شناسایی های لازم صورت گیرد.
خبرگزاری میزان: در بیانیه هایی که از سوی وزارت امور خارجه در باب حوادث و اتفاقات منطقه ای و جهانی تنظیم ومنتشر می شود آیا دستگاه ها ونهادهای دیگری دخیل هستند یا اینکه وزارت خارجه مستقلا به واکنش در مواجهه با این حوادث می پردازد؟
قاسمی: این امر بستگی به موضوع دارد در برخی رویدادها که موضع ما مشخص است سخنگوی وزارت خارجه مستقلا اقدام به صدور بیانیه می کند اما در برخی موضوعات مطمح نظر قرار دادن مواضع سایر دستگاه ها ونهادهای نظام ضرورت دارد همچنین در برخی موضوعات نیز ضرورت دارد که شخص آقای وزیر نظر دهد البته این امر در همه موارد صدق نمی کند برای مثال من در سه روز اخیر سه موضع گیری داشته ام که با توجه به آشکار بودن مواضع نظام در قبال این موضوعات، هیچگونه هماهنگی با مقامات خارج از وزارت خارجه نداشتم.
من تلاش کرده ام در صدور بیانیه های وزارت امور خارجه در قبال تحولات و رویدادهای بین المللی از یک نوع ادبیات فاخر استفاده کنم و عبارات و اصطلاحات کلیشه ای را کمتر مورد استفاده قرار دهم. علاوه بر ادبیات بیانیه ها من بر سرعت صدور آن ها نیز تاکید دارم تحولات و رویدادهای بین المللی و در قالب صدور بیانیه ای واکنش نشان دهم.
البته ممکن است گاهی در این موضع گیری ها شاهد تاخیر باشید که این امر به سرعت عمل داده های منطقه ای در استعلام های و نظر خواهی هایی که از سوی ما صورت می گیرد مربوط می شود.
جنابعالی دهمین سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان محسوب می شوید سبک کاری کدامیک از اسلاف خود رابیشتر می پسندید؟
در زمان سخنگویی آقای آصفی من مدیر کل اروپای وزارت خارجه بودم و با وی تعاملات کاری زیادی داشتم و آن دوران ایام شلوغ و پرتردد و پرکاری از لحاظ سیاست خارجی بود. آقای آصفی یک روحی به بخش رسانه ای وزارت خارجه دمید و بخشی از ترتیبات و تشکیلات این مرکز حاصل تلاش های آقای آصفی است بخشی از این امر ناشی از اعتماد زیادی می شد که آقای خرازی وزیر وقت امور خارجه به آقای آصفی داشت اما بعد از وی طبعا با تغییر افراد و وضعیت به همان سلایق سابق پیش نرفت.
خبرگزاری میزان: چه مقدار از بودجه وزارت امور خارجه صرف سفارتخانه های ایران در خارج از کشور می شود؟ این سوال را از این حیث مطرح می کنیم که عده ای معتقدند تاسیس سفارتخانه از سوی ایران در برخی کشورها با توجه به تعداد کم ایرانیان ساکن در آن ها چندان وجهی ندارد وصرفا هزینه تراشی است؟
اینگونه نیست که ما دارای سفارتخانه بی مصرف باشیم وقتی شما با یک کشوری رابطه دارید حتما نیاز به سفارتخانه دارید در برخی کشورها که برای ما دارای اهمیت کم تری هستند ممکن است رابطه وجود داشته باشد اما سفارتخانه وجود ندارد همچنین در برخی موارد سفیر ما در یک کشور مشخص به عنوان سفیر اکردیته به کشوری که ما در آن سفارتخانه نداریم بر اساس ضرورت سفر می کند و از لحاظ جغرافیایی نزدیک آن کشور مشخص است سفر می کند و امور کنسولی مربوطه را انجام می دهد برای مثال ما در کشور مالت هیچگاه سفارتخانه نداشتیم وسفیر ما در رم ایتالیا مسئولیت آن را برعهده دارد در کشورهایی که ما سفارتخانه و کنسولگری داریم حتما روابط سیاسی،اقتصادی و فرهنگی، اقتضاء می کند البته تعداد کارمندان و دیپلمات های ما در برخی کشورها بسیار محدود است برای مثال برخی سفارت های ما، 2 کارمند بیشتر ندارد.
با توجه به نزدیک شدن به موعد انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم در برخی محافل سیاسی و رسانه ای از محمد جواد ظریف با عنوان یک کاندیدای بالقوه نام برده می شود آیا در وزارت امور خارجه بحثی در این رابطه مطرح شده است؟ یا صرفا به این موضوع به عنوان یک گمانه زنی رسانه ای و بازی سیاسی نگاه می شود؟
این موضوع قاطعانه تکذیب می شود. من خودم با او در این زمینه صحبت کردم و مطمئنا وی وارد این داستان نمی شود و همچنین موضوع سبب شده تا عده ای شروع به تخریب و جبهه گیری علیه وی کنند.
وی حتی برای دوران
تصدی وزارت خارجه نیز چندان مایل نبود و در همان ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم
تمایل داشت تا بحث هسته ای را به شکل دیگری دنبال کند. در وزارت خارجه نیز
هیچکس بحث کاندیداتوری ظریف در انتخابات را جدی نگرفته چون این مسئله اصلا مطرح نیست.
برخی منتقدان معتقدند ایران به موجب قرار داد با FATF متعهد شده که مستثنی شدن گروه های محور مقاومت از لیست گروه های تروریستی را تا اسفند 96، ملغی کند آیا این موضوع را تایید میکنید؟
این موضوع را تکذیب می کنم. این بحث جدید نیست و ارتباطی هم به برجام ندارد. با برداشته شدن تحریم ها وآغاز تعاملات مالی ایران با برخی بانک های جهانی موضوع مزبور برجسته شده است.
ایران طبق قانون اساسی خود به FATF جامه عمل می پوشاند
در قرارداد با FATF قید شده است که ایران طبق قانون اساسی خود به این قرارداد جامه عمل می پوشاند؛ در قانون اساسی ایران نیز حمایت از نهضت های مقاومت اسلامی صریحا قید شده است؛ بنابراین این موضوع که به موجب قرارداد با FATF ارتباط ما با محور مقاومت قطع می شود واقعیت ندارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com