جاسوس های کوچک یا سنسور های مفید/حسگرهای گوشی هوشمند خود را بشناسید

همه گوشی‌های هوشمند بسته به کیفیت و رده گوشی یا بهتر بگوییم قیمت آن داری سنسور یا حسگر  های مختلفی هستند. هرکدام از این حسگرها قابلیتی‌هایی دارند که با شناخت از نحوه کارکرد بیشترین استفاده را می‌توانید از آنها داشته باشید، یا از سوء استفاده‌های احتمالی از آن قابلیت توسط دیگران جلوگیری کنید.
برخی از این حسگرها تقریباً در همه گوشی‌ها فراگیر شده‌اند و برخی نیز صرفاً در تعداد محدودی از گوشی‌ها استفاده می‌شوند. در ادامه با حسگرهای مهم و پرکاربرد را به طور مختصر معرفی می‌کنیم.

1-  حسگر شتاب سنج "Accelerometer "

حسگر شتاب سنج یا حسگر حرکتی تقریباً در همه گوشی‌های هوشمند وجود دارد. این حسگر  شتاب حرکت خطی گوشی را از یک نقطه به یک نقطه دیگر در یک فضای سه بعدی تشخیص داده و اندازه گیری می‌کند در نتیجه پرکارترین حسگر همین شتاب سنج است.  برای مثال هنگامی که گوشی را از حالت عمودی به افقی یا بالعکس تغییر جهت می‌دهید صفحه گوشی هم تغییر حالت می‌دهد این به خاطر سنسور شتاب سنج است. البته شتاب سنج کاربردهای فروانی دارد و گاه مکمل حسگرهای دیگر  است.

 
2- حسگر ژیروسکوپ "Gyroscope"

اگر یک محور مختصات فرضی در مرکز گوشی در نظر بگیرید ژیروسکوپ زاویه دستگاه را نسبت به آن محورها مشخص می‌کند، درواقع حسگر ژیروسکوپ به نوعی مکمل حسگر شتاب سنج است، شتاب سنج کار تشخیص وضعیت  و حرکت گوشی در  یک فضای سه‌بعدی در را انجام می‌دهد اما نمی‌تواند چرخش آن را در این فضا تشخیص دهد. برای مثال  این حسگر  در بازی‌های بر پایه حرکت گوشی نقش مهمی دارد یا همین طور در زمان گرفتن عکس "پانوراما"  هم این سنسور فعال می‌شود.  البته در هر دو مثال قبل سنسور ژیروسکوپ و شتاب سنج با هم عمل می‌کنند.


3- حس‌گر مجاورتی "Proximity Sensor "

این حسگر هم در اکثر گوشی ها موجود است ، حسگری که بیشتر از همه جلوی چشم است ، درست در بالای صفحه نمایشگر و نزدیک به دوربین جلو . این سنسور  شبیه خفاش عمل میکند از خود به سمت اشیاء روبروی خود امواجی را (مانند امواج مادون قرمز) منتشر میکند و از بازگشت موج نزدیک شدن شی به خود را تشخیص میدهد قبل از آنکه تماس فیزیکی ایجاد شود.  بیش‌ترین کاربرد  این حسگر  زمان مکالمه است، هنگامی که دستگاه را بر روی گوش خود قرار می‌دهید صفحه‌نمایش گوشی خاموش می‌شود و با جدا کردن دستگاه از گوش، صفحه‌نمایش مجدد روشن می‌شود. برخی از کیف های اختصاصی گوشی های هوشمند هم از این سنسور برای تغییر حالت صفحه به حالت آماده کار هنگام بسته شدن کیف استفاده میکنند . این حسگر با نزدیک شدن جسم به فاصله تا 5 سانتی متری اش فعال میشود.


4- حسگر مغناطیسی "Magnetometer"

بیشترین استفاده از این حسگر در نرم افزار های قطب نماست به طوری که این حسگر را برخی با نام قطب نمای گوشی میشناسند. کاربرد دیگر این حسگر هم دوباره در کیف های اختصاصی برخی گوشی ها است که به دلیل وجود یک آهن ربا داخل درب کیف و بسته شدن توسط حسگر مغناطیسی تشخیص داده میشود، البته در این نوع کیف ها همزمان از حسگر مغناطیسی و حسگر مجاورتی برای تشخیص بسته شدن درب کیف استفاده میشود.
 
 
5- حس‌گر روشنایی (Light Sensor)

پنجمین حسگر که در اکثر گوشی های وجود دارد حسگر نور است ، اصلی ترین استفاده این حسگر در تشخیص میزان نور محیط برای تنظیم نور صفحه نمایش و تنظیمات نور در عکاسی و فیلم برداری است.

 
 
6-فشارسنج "Barometer"

این حسگر در همه گوشی‌ها موجود نیست و البته کاربرد خیلی وسیعی هم ندارد. و معمولاً در گوشی‌های رده بالا و گران قیمت یافت می‌شود. مثلاً در گوشی آیفون 6 وجود دارد این حسگر که وظیفه‌ی آن تشخیص میزان ارتفاع گوشی از سطح دریا است. این سنسور به دقت بیشتر GPS هم کمک می‌کند.


7- حسگر دما سنج "Thermometer "

دماسنج در همه گوشی‌ها وجود دارد و فقط تعدادش متفاوت است. معمولاً یک یا چند دماسنج داخل گوشی وجود دارد که دمای cpu  گوشی و اجزای دیگر مانند باتری را اندازه می‌گرید تا در صورت داغ شدن بیش از حد گوشی را خاموش کند. اکثر نرم افزارهای بهینه ساز گوشی از اطلاعات این دماسنج‌ها استفاده می‌کنند. اما برخی از گوشی‌ها داری حسگر دماسنج محیط هم هستند که معمولاً دو حالت است یکی دماسنج فیزیکی معمولی و دیگر سنسوری که شبیه به دور بین‌های حرارتی دمای نقطه‌ای خاصی که ما می‌خواهیم را به ما می‌دهند.
البته گجت  یا ابزارک های دماسنج  هم هستند که به همه گوشی‌ها متصل می‌شوند.
 یکی از گوشی‌هایی مجهز حسگر  دماسنج محیط  Galaxy S4 سامسونگ بود که حتی سنسور Air Humidity یا رطوبت هوا نیز در آن تعبیه شده بود.

8 - حسگر قدم شمار یا "Pedometer "
 
برخی حسگرها را باید در حوزه مخصوص سلامت طبقه بندی کنیم یک از این سنسورها  Pedometer یا قدم شمار  است، یکی از اولین گوشی‌هایی که دارای این حسگر بود یکی از مدل‌های غیر هوشمند (سیستم عامل جاوا)  سونی اریکسون بود که به همراه نرم افزار سلامتی خاص خود ارائه شده بود. در گوشی‌های هوشمند دارای این حسگر  با نصب یک اپلیکیشن ورزشی- سلامتی و به کمک این سنسور می‌توان مسافت طی شده و تعداد قدم‌های برداشته‌شده  و در نتیجه میزان انرژی مصرف شده را مشاهده کرد. البته این عملیات را سنسور  شتاب سنج هم می‌تواند انجام دهد، اما Pedometer بسیار دقیق‌تر است و باطری کمتری مصرف می‌کند.

یکی دیگر از حسگرهای حوزه سلامتی حسگر ضربان قلب است که در برخی گوشی‌ها وجود دارد که بر اساس شمارش تعداد نبض انسان کار می‌کند.

این دو حسگر در قالب برخی گجت ها و ساعت‌های هوشمند نیز عرضه می‌شود، یکی از معروف‌ترین شرکت‌های این حوزه شرکت fitbit است.
 
 
9- حسگر اثر انگشت "Fingerprint Sensor "

در ابتدا این حسگر  صرفاً در تعداد معدودی گوشی هوشمند گران قیمت  مانند iPhone 5s،Galaxy S5 و HTC One Max به کار گرفته شد. و صرفاً جایگزین برخی رمزهای ورود بود. اما هر روز کاربرد آن روز به روز در حال افزایش است، مانند  استفاده برخی پرداخت‌های بانکی و حتی امضاهای دیجیتال.
استقبال از این حسگر در بین کاربران به میزانی است که در حال حاضر 40 درصد گوشی‌های تولیدی در سال 2016 به این حسگر مجهز می‌شوند و این میزان به بیش از 50 درصد در سال 2017 خواهد رسید.

10 - اسکنر عنبیه چشم

از حسگر اثر انگشت صحبت کردیم ترجیح دادیم در مورد رقیبش یعنی اسکنر عنبیه هم مطالبی را ارائه کنیم. اسکنر عنبیه  از دو دوربین به غیر از دوربین‌های جلو و عقب گوشی تشکیل شده است. دوربین اینفرارد و دوربین دیگری که به‌طور خاص برای گرفتن عکس چشم شما طراحی شده است. وقتی می‌خواهید قفل گوشی خودتان را باز کنید، دوربین اینفرارد ابتدا چشمان شما را روشن می‌کند و در همین زمان دوربین دوم عکس چشمانتان را می‌گیرد. این دوربین در شرایط نوری مختلف کار می‌کند و هرچه فضا تاریک‌تر باشد، عملکردش بهتر می‌شود.
سپس با تجزیه تحلیل‌هایی در صورت مطابقت اسکن چشم با الگوی اصلی قفل باز می‌شود. اولین شرکتی که از این اسکنر یا حسگر استفاده کرد شرکت فوجیتسو بود اما مایکروسافت در Windows Hello و در برخی مدل‌های گوشی  لومیا به کار برده است اما معروف‌ترین گوشی که از این حسگر استفاده می‌کند گلکسی نوت 7 سامسونگ است که به تازگی عرضه شده است.


البته اگر بخواهیم همه سنسورهای مختلف را نام ببریم و توضیح دهیم در این گزارش نمی‌گنجد،  سنسورهای مانند سنسور تشخیص اکسیژن خون، قند خون، UV خورشید یا حتی سنسورهای اندازه گیری میزان تشعشعات مضر برای بدن که در معدود گوشی‌های هوشمند استفاده شده است.

همین‌طور از توضیح اضافه در مورد سنسورهای شناخته شده و معروف گوشی‌های هوشمند هم پرهیز کردیم سنسورهای دوربین‌ها، جی پی اس، بلوتوث و حتی سنسور گرمایش تشخیص انگشتان بر  صفحه نمایش خودداری شد تا مطلبی مختصر و مفید  بر مبنای حسگرهای ناشناخته‌تر برای شما ارائه شود.

 
با این حال  برخی هم با دیدگاه سوءظن به این حسگرها نگاه می‌کنند که کاملاً منطقی هم هست زیرا این حسگرها اطلاعاتی  از شما رصد و ثبت می‌کنند که قوی‌ترین جاسوس‌ها هم امکان آن را ندارند. البته این در صورتی است که کسی به اطلاعات شما نیاز داشته باشد.  بسیاری نیز این نوع نگاه را بدبینی می‌دانند. به هر حال شناختی که از حسگرهای گوشی هوشمندتان به‌دست آوردید می‌تواند بسیاری از این نگرانی‌ها را برطرف یا کم کند.