سومین بودجه ای که کسری دارد

گروه اقتصادی: نوسان قیمت نفت وارد سومین سال خود شده؛ تابستان 2013 نفت روزهای افسانه ای خود را پشت سرگذاشت و ناگهان قیمت ها آنچنان رو به کاهش گذاشت که همه تولید کننده های نفت غافلگیر شدند.


به گزارش بولتن نیوز، تابستان سه سال پیش به تدریج نفت سرناسازگاری گذاشت.کاهش بهای نفت از حدود 100 دلار در هر بشکه به تدریج به زیر 50 دلار در سال 2015 کاهش یافت. برخی تحلیل گران بازار پیش بینی می کنند که بهای نفت باز هم سقوط می کند،اما همزمان گروهی هم معتقدند که این کاهش قیمت موقتی است واز تابستان 2017 نفت دوباره به روزهای طلایی خود برمی گردد.

با این حال کاهش بهای نفت ناشی از کندی رشد اقتصاد جهان،سبب شده تا تولید کننده های نفت کمربندهای خود را محکمتر ببندند.چه آنکه  آنها پذیرفته اند که بهای نفت همچنان بر مدار کاهش خواهد بود.از همین رو بسیاری از کشورهای نفت خیز بودجه های ریاضتی تدوین کردند که خود را با شرایط جدید وفق بدهد.در راس آنها عربستان ناچار به حذف یارانه انرژی شد و 20 درصد سهام بزرگترین شرکت نفتی خود یعنی آرامکو را در معرض فروش گذاشت.

نفت و دولت روحانی

هنگامی که کابینه دولت حسن روحانی در شهریور 92 از مجلس رای اعتماد گرفت، تحریم های بین المللی به اوج رسیده بود و دولت نمی توانست از قیمت های بالای نفت  در اداره کشور بهره بگیرد.تولید نفت بنا به روایتی 800 بشکه در روز و به روایتی دیگر یک میلیون بشکه در روز بود.حتی پول همین میزان نفتی هم که به فروش می رسید،به سختی قابل دریافت بود.با این حال دولت بودجه سال 93 خود را بشکه ای یکصد دلار تنظیم کرد.غافل از آنکه قرار نیست نفت سال آینده با این قیمت به فروش برسد.تابستان 93 بهای نفت ایران به بشکه ای 77 دلار در هر بشکه رسید،یعنی 23 دلار کمتر از پیش بینی!


فشارهای  همزمان کاهش تولید و کاهش قیمت، اما باعث نشد که دولت از این سقوط و هشدارهای تحلیل گران نفت درس بگیرد.لذا باز هم  بودجه سال 94  کمتر از پیش بینی های جهانی محقق شد.در تابستان سال 94 محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه(سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت) اعلام کرده بود که درآمدهای  پیش بینی شده دولت ناشی از فروش نفت خام در بودجه محقق شده،این در حالی بود که دولت بودجه را 53 دلار در هر بشکه  پیش بینی کرده بود و آنچه فروش رفته بود تا تابستان 94 بین 45 تا 50 دلار بود.

در حالی که مذاکرات تیم هسته ای با گروه 1+5 می رفت که به توافق نزدیک شود،بهای نفت بیشتر رو به کاهش می گذاشت.کشورهای تولید کننده عضو اوپک نگران از این وضعیت، نشست فوق العاده برگزار کردند.اما کار به اینجا ختم نشد. بهای نفت به کانال 20 دلاری هم ورود کرد.این اتفاق سبب شد تا طرح فریز نفتی از سوی برخی کشورهای اوپک از جمله الجزایر،قطر و ونزوئلا پیشنهاد شود.در نهایت آنچه در بودجه پیش بینی شده بود و آنچه محقق شد، بیش از 25 دلار تفاوت داشت.عددی که کسری بزرگ و معنا داری را در بودجه دولت نشان داد.

پروژه های عمرانی بدون پول

اولین ضربه بهای نفت 20 دلاری به طرح های عمرانی اصابت کرد. از آنجا که بسیاری از درآمدهای دولت بر مبنای نفت 53 دلار محقق نشده بود،لذا طرح های عمرانی نتوانستند مطابق پیش بینی ها تکمیل شوند. گزارش عملکرد عمرانی سال گذشته نشان می دهد،تنها 30 درصد منابع بودجه عمرانی به طرح های عمرانی تخصیص داده شده است.


دولت بودجه 95 را در شرایطی تدوین می کرد که قیمت نفت در بازارهای جهانی در شرایط هشدار بود با این حال بودجه سال جاری بر مبنای نفت 40 دلاری بسته شد.از ابتدای سال جاری اگرچه نفت به زیر بشکه ای 30 دلار سقوط نکرده اما بین 30 تا 50 دلار در نوسان است.

براساس آخرین گزارش ها، هم اکنون میزان  صادرات نفت ایران از یک میلیون بشکه در روز به بیش از 2 میلیون و 700 هزار بشکه در روز رسیده است.لذا امسال دولت  شانس بیشتری نسبت به سال قبل دارد.دولت می تواند بخشی از کسری بودجه (ناشی از پیش بینی های محقق نشده) در بودجه را از محل فروش بیشتر نفت جبران کند. اتفاقی که استثنا" به مدد تولید بیشتر بدست امده است.