مناطق آزاد پایگاه توسعه صادرات یا محلی برای قاچاق کالا

گروه اقتصادی: مناطق آزاد آنطور که در تعریف آن تاکید شده، قرار بود تمرینی برای خروج از سیستم بسته اقتصاد دولتی باشند. نخستین بار در کشورهای سوسیالیستی که دارای اقتصاد بسته بودند، مورد توجه قرار گرفتند . چینی ها از ایجاد این مناطق سود سرشاری بردند اما در ایران مناطق آزاد از اهداف پیش بینی شده،دور ماندند.


 به گزارش بولتن نیوز، شکل گیری مناطق آزاد تجاری به پیشنهاد تئوری پردازان اقتصاد دولتی در دولت اول هاشمی رفسنجانی که به دولت سازندگی معروف شد،شکل گرفت.در واقع مشاوران اقتصادی هاشمی رفسنجانی می خواستند ازطریق ایجاد این مناطق راهی برای خروج از اقتصاد بسته دولتی باز کنند.طرحی که نه تنها بعد از 28 سال نه تنها موفق نبوده،بلکه باعث اختلال در اقتصاد کشور از یک سو و تفرقه افکنی بین مسئولان دولت ها شده است.

کارشناسان می گویند، منطقه آزاد همیشه محل ورود کالای قاچاق بوده و علت آن ضعف در مقررات این مناطق می دانند که همواره گریزگاهی برای ورود کالای قاچاق به سرزمین اصلی بوده است.صنعت نساجی بیشترین ضربه را از مناطق آزاد در 28 سال گذشته دید.صنعتی کهن که در 28 سال گذشته از طریق قاچاق از مناطق آزاد زمین خورد.

پس از صنعت نساجی، خودرو بیشترین حجم ورود کالای قاچاق از سوی مناطق آزاد به سرزمین اصلی را تشکیل می دهد. در 10 سال گذشته دولت های وقت در برخورد با این پدیده نتوانسته اند موفق عمل کنند. اما چرا با وجود محدودیت در واردات خودروهای لوکس،هنوز در گوشه و کنار کشور می توان خودروهای مدل بالا و گران قیمت را به وفور دید؟


پاسخ این سئوال کاملا روشن است؛ این خودروها پرواز نکرده اند،بلکه قاچاق شده اند! وقتی قیمت خودرو در مناطق آزاد کمتر از یک سوم سرزمین اصلی است،در چنین شرایطی سود قاچاق آنچنان جذاب می شود که قاچاقچی را برای این کار غیر قانونی ترغیب می شود.

از اسکله های غیر قانونی تا افزایش مناطق آزاد

قاچاق خودرو از مناطق آزاد به سرزمین اصلی، سابقه طولانی دارد. در ابتدای دهه 80 در حالی که واردات خودرو ممنون بود،خودروهای تویوتا سفید رنگ در سطح شهرهای بزرگ تردد می کردند.آن روزها تعداد مناطق آزاد کشور سه منطقه بود . مدیریت وقت مناطق آزاد در آن روزها عنوان می کرد که این خودروها از مناطق آزاد وارد کشور نشده و موضوع اسکله های غیر قانونی را مطرح می کرد.در حالی که سالها بعد مشخص شد که منشا اصلی قاچاق خودرو از مناطق آزاد بوده است.
تعداد مناطق آزاد کشور از 3 منطقه به  7 منطقه،  کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند و ماکو افزایش یافته است.اگر تا یک دهه قبل قاچاق خودرو از طریق دریا کمی سخت و ریسک آور بود،حالا با وجود 7 منطقه که 5 منطقه آن نیاز به حمل و نقل با کشتی ندارد،آسان تر شده است.اما مسئولان مناطق آزاد نمی خواهند بپذیرند که خودروهایی که در سطح شهرها تردد می کنند،از این 5 منطقه وارد شده اند.


چه کسانی از کشمکش ها سود می برد

در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید داخلی به شدت مورد تاکید قرار گرفته است.اگر مبنا را این سیاست ها قراردهیم، قاچاق که به عنوان یک پدیده نامبارک بر چهره اقتصاد ایران نشسته باید به سرعت از بین برود.آمارهای گمرک نشان دهنده،اهتمام این بخش برای اجرای اقتصاد مقاومتی است.با این حال برخی دستگاهها به جای همراهی با گمرک و نیروی انتظامی قصد دارند صورت مساله را پاک کنند.


مناطق آزاد قرار بود،پایگاهی برای صادرات کالا،جذب سرمایه های خارجی و کمک به اقتصاد داخلی باشند،در حالی که بعد از 28 سال به دلیل ضعف قوانین و ناهماهنگی مدیران این مناطق با مدیران سرزمین اصلی  چهره قاچاق نه تنها مذموم نشان داده نمی شود بلکه به سریال جنجالی بین این مناطق با مدیران سرزمین اصلی شده است.در این میان اما قاچاقچی ها سود می برند که در هیاهوی موجود،سودهای کلان می برند.