نگاه عراقی ها به کودتای ترکیه

گروه بین الملل: ابراهیم علی برزی - مدیر نمایندگی صدا و سیما در عراق در یادداشت پیش رو از واکنش متفاوت عراقی ها به کودتای ناکام نظامیان مخالف اردوغان در ترکیه گفته و آورده است: هرچند دولت عراق نیز بمانند سایر کشورها اقدام برای کودتا در ترکیه را محکوم کرد، ولی افکار عمومی عراق و بویژه رسانه های این کشور کودتای مذکور را توطئه ای طراحی شده از سوی اردوغان برای تقویت قدرت وی تعبیر کردند و با واژه هایی چون« حقیقت نیرنگ»، «توطئه کودتا»،« کشیدن فرش از زیر پای ارتش» و... به تحلیل خاص خود از آن پرداختند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر است:

با وجود اعلام شکست کودتای نظامیان مخالف اردوغان در ترکیه و محکومیت آن توسط بسیاری از دولت های منطقه و جهان، این کودتا واکنش متفاوتی در میان عراقی ها به دنبال داشت. هرچند دولت عراق نیز بمانند سایر کشورها اقدام برای کودتا در ترکیه را محکوم کرد، ولی افکار عمومی عراق و بویژه رسانه های این کشور کودتای مذکور را توطئه ای طراحی شده از سوی اردوغان برای تقویت قدرت وی تعبیر کردند و با واژه هایی چون« حقیقت نیرنگ»، «توطئه کودتا»،« کشیدن فرش از زیر پای ارتش» و... به تحلیل خاص خود از آن پرداختند.
واقعیت این است که بسیاری از مردم عراق به دلیل سابقه تعامل غیر سازنده ترکیه در زمان حکومت اردوغان با آنان، به او و حکومتش خوشبین نیستند و بر این اساس کودتای اخیر را نیز نمایشی برای دست بردن بیشتر در قانون اساسی به نفع خویش، توسعه دیکتاتوری و سرکوب بیشتر مخالفان می دانند و بر آن نام « خدیعه اردوغانیه» گذاشته اند.
گذشته از اینکه حوادث روی داده در جریان کودتای شانزده ژوئیه چقدر واقعی بود و چرا کودتاگران این قدر بیحساب و کتاب و نسنجیده دست به این اقدام زدند، پرونده هایی گشاده در روابط ترک ها با مردم عراق وجود دارد که مانع خوشبینی آنان به رفتار اردوغان و حکومت او می شود. برخی از این پرونده ها بدین شرح است:



فجایع داعش
موضعگیری دولت ترکیه در روزهای آغازین هجوم داعش به شهرهای عراق، خاطر عراقی ها را بسیار مکدر کرده است. زمانی که داعش هزار و هفتصد جوان دانشجوی عراقی را در اسپایکر قتل عام می کرد م یا ائمه جماعات اهل سنت موصل را به جرم عدم بیعت سر می برید دولت ترکیه حتی از محکوم کردن ساده آن نیز طفره می رفت و هرگز بطور جدی مانع رفت و آمد داعشی ها به آن کشور و تامین مایحتاج و تسلیحات مرگبار آنان نمی شد. هنوز پس از سالها مساله عبور آزادانه داعشی ها از مرزهای ترکیه برای ورود به عراق و سوریه و خلق جنایت علیه مردم، مساله ای بزرگ در روابط این دو کشور است. با اینکه ترکیه اعلام کرده مانع عبور نیروهای داعش از مرز خود شده اما خبر ورود دسته جمعی چند دانشجوی پزشکی سودانی به عراق از مرز ترکیه برای کمک به داعش که بتازگی در بمباران عراقی ها کشته شدند، صداقت ترک ها را زیر سؤال برد و خلاف گفته آنان را ثابت کرد.
خرید نفت به سرقت رفته از مناطق مختلف عراق توسط داعش و انتقال و فروش آن در ترکیه که از منابع مهم تامین مالی داعش برای جنایت آفرینی بیشتر در عراق محسوب می گردد از موارد درشت موجود در این پرونده است.

پرونده موصل
شهر بزرگ موصل در شمال غرب عراق که مرکز استان نینوا و در اشغال داعش است، از دیرباز یکی از نقاط تاریک روابط میان عراق و ترکیه بوده. ترک ها پس از شکست امپراطوری عثمانی و تعیین مرزهای رسمی با عراق، بمانند برخی مناطق شمالی سوریه هرگز چشم طمع از این شهر برنداشتند و به گفته نخست وزیر عراق هنوز همه ساله در بودجه این کشور مبلغی به عنوان بودجه موصل گنجانده می شود. هرچند این مساله از سوی عراقی ها در حد یک خواب و خیال کم اهمیت بود، اما رویدادهای دو سال اخیر و اشغال موصل توسط داعش و موضعگیری های نامتوازن ترکیه در این باره در کنار  همراهی اعلام نشده با داعش، حساسیت عراقی ها را برانگیخته است. بویژه آنکه مشخص شد ترک ها توسط کنسولگری خود در موصل از قصد داعش برای اشغال این شهر آگاهی داشتند و با علم به آن، اتباع آن کشور در موصل ماندند تا داعش بر آن حاکم شود و علی رغم خبرهای اولیه مبنی بر گروگاگیری اعضای کنسولگری ترکیه در موصل، آنها توسط داعش تا مرزهای ترکیه با احترام بدرقه شدند؛ چیزی که در قاموس داعش جایی ندارد.
حساسیت عراقی ها به نیات ترکیه در موصل  زمانی بیشتر شد که این کشور خودسرانه  و بدون اجازه دولت عراق نیروهای خود را در پادگان بعشیقه در نزدیکی این شهر  مستقر کرد و عراقی ها برای خارج کردن آنها حتی دست به دامان شورای امنیت نیز شدند. اما ترکیه با اتخاذ موضعی غیر دوستانه به خواست عراقی ها وقعی ننهاد تا بدگمانی عراقی ها به ترکیه و فرض چشمداشت به موصل و ارتباط پنهانی نظامی با داعش بیشتر شود.



پرونده کردستان
نوع تعامل ترکیه با موضوع کردستان عراق یکی دیگر از دلایل نارضایتی و بدگمانی عراقی ها به ترکیه است. در کنار بمباران های گاه و بیگاه شمال عراق و خرید نفت از اقلیم کردستان خارج از توافق با دولت مرکزی و برخلاف عرف بین الملل، حمایت یا بهتر بگوییم بهره برداری سیاسی اردوغان از مساله کردستان عراق موجب شد عراقی ها و حتی برخی کردهای این کشور در برابر ترکیه موضع بگیرند. عراقی ها معتقدند دولت ترکیه با تقویت جناحی خاص از کردهای عراق و بازی دادن به آنها در سیاست های منطقه ای خویش، بیش از آنکه به فکر منافع مردم کردستان باشد در پی رسیدن به مطامع خویش و جلب آرای کردها در انتخابات و ایجاد شکاف در میان جامعه کردی منطقه بود تا بتواند با فرضیه کرد خوب و کرد بد، مخالفان کرد داخلی خویش را کنترل نماید. گمانه ای که اقدامات بعدی حکومت اردوغان و از جمله آغاز جنگ علیه کردهای ترکیه بیشتر رنگ واقعیت گرفت.
علاوه بر آنچه گفته شد پرونده های دیگری همچون پناه دادن به متهمان اصلی اقدامات تروریستی،  همدستی با دولت های معاند جنوبی و موضوع سهم آب دجله و فرات، در دادگاه افکار عمومی مردم عراق علیه دولت ترکیه باز مانده که هرکدام به تنهایی موجبات بدگمانی مردم عراق به سردمداران ترکیه را فراهم کرده و به نظر نمی رسد براحتی از اذهان این ملت زخم خورده پاک شود. سخن به گزاف نیست اگر بگوییم آنها حق دارند هر اتفاقی در ترکیه را به دیده تردید بنگرند.