چرا استفاده از 2-5-3 در یورو جواب داد؟

سطح پیچیدگی فوتبال باشگاهی به نسبت فوتبال ملی بقدری زیاد است که ایده ها تنها در یک مسیر به جریان می افتند. عملکرد فوق العاده تیم هایی که با دفاع سه نفره بازی می کنند چیزی ورای نمایش درخشان این تیم‌هاست. این نشان دهنده ی موثر بودن بازی واکنشگرایانه در این تورنمنت است. البته این چندان اتفاق حیرت انگیزی نیست. تیم معمولی هلند، دو سال قبل در جام جهانی برزیل، با استفاده از سیستم 2-3-5 تا نیمه نهایی بالا رفت.در حالیکه انتخاب این چیدمان با همه ی افکار گذشته ی لوئیس فان خال در تضاد بود.

فان خال قبل از شروع جام جهانی 2014،در دیداری دوستانه به مصاف فرانسه رفت و دو بر صفر مغلوب شد. بعد از آن نمایش افتضاح، فان خال ناامید شد. بنابر این از سیستم فاینورد تقلید کرد که در آن فصل رونالد کومان مربی اش بود. آن سیستم دفاع سه نفره که در دهه ی هشتاد سیستم اکثر تیمهای دنیا بود در اواخر دهه 90 جایش را به سیستم های متکی بر تک مهاجم داد. منطق این بود که با عدم استفاده از وینگر(بال)های سنتی-بالهایی که با پای موافق در راست و چپ بازی می کردند- دیگر نیازی به این نبود  که مدافعان کناری در کارهای دفاعی تمرکز بیشتری داشته باشند. آنها به جلو می آیند تا به بازیکنان میانی اضافه شوند. در نتیجه سه دفاع میانی باید به مهار دو فوروارد بپردازند.

در مقابل تیم هایی  که در برابر حریفانی با "تک"مهاجم بازی می کنند، دو مدافع دیگر در خط دفاعی شان به بازیکنانی آزاد تبدیل می شوند. در نتیجه تیم هایی که با دفاع سه نفره در برابر حریف قرار می گیرند از نظر عددی در خط میانی به مشکل بر می خورند. خصوصا وقتی "وینگ-بک"ها(یا همان پیستون ها) برای مهار مهاجمان کناری در سیستم های 3-3-4 یا 1-3-2-4  به عقب بیایند. بتازگی توسط پپ گواردیولا یک تغییر ذهنیتی ایجاد شده که در میان تیم هایی که در بازی هایشان از مالکیت توپ 65 یا 70 درصدی استفاده می کنند بسیار رایج است.

در نتیجه تیم های مقابل برا ی مهار چنین تیم های مالکیت محوری،از مالکیت توپ کمتر از 30 درصد بهره می برند که البته بسیار هم براحتی این کار را انجام می دهند. عقب می نشینند، از فضاها مراقبت می کنند و به تیم مقابل اجازه می دهند که در خط میانی پاسکاری کنند. اجرای چنین استراتژی ای، پیش از این، کار سختی تلقی می شد و ولی امروزه تیم هایی که میل دارند کمتر توپ داشته باشند، مشکلی در پیاده کردن این فرم از بازی ندارند. در این زمینه، مهم نیست که تیم ها در خط میانی از نظر عددی دچار کمبود شوند. بازیکن اضافی، برای تیم یک امتیاز مثبت است. این بازیکن وظیفه دارد پوشش اضافی ایجاد کند. بازیکنی که سعی در تصاحب توپ های مرده و از دست رفته را دارد.

استفاده از دفاع سه نفره چیز جدیدی نیست و گاهی تیم ها در سال های اخیر به آن پناه می بردند. خصوصا تیم هایی تنها هدفشان "گل نخوردن است. وقتی استودیانتس در فصل آپرتورای 2011  آرژانتین، در برابر ولز سارسفیلد قرار گرفت، تنها با یک مساوی بدون گل می توانست به قهرمانی برسد. در نتیجه با سیستم دفاع سه نفره در برابر حریفی قرار گرفت که از 3-3-4 بهره می برد. استودیانتس البته به هدف خود رسید و با یک تساوی بدون گل قهرمان شد.

در همین زمان، در میان تیم ها- شاخص ترین‌شان لستردر فصل اخیر- استفاده از دو مهاجم نوک بسیار رایج شده. موفقیت فراتر از انتظار سیستم دفاع سه نفره، علاوه بر اینکه نشان دهنده بازى خوب ولز و ایتالیاست، بیانگر این حقیقت است که نحوه بازی تیمها در این تورنمنت به سمت واکنش گرایى متمایل شده است.

اما گذشته از تئوری، باید اشاره کنیم که ولز و ایتالیا به این خاطر از دفاع سه نفره بهره می بردند که این آرایش، برای بازیکنانشان بهترین گزینه است. آنتونیو کونته دوست دارد تیم هایش از زمین حریف به پرسینگ بپردازند. وقتی او در سیه‌نا،باری و آتالانتا بود با با دفاع 4 نفره بازی می کرد ولی در یوونتوس، او جورجو کیه لینی،لئوناردو بونوچی و آندره آ بارزالی را داشت. به همین دلیل او دوست داشت از هر سه ی این مدافعان کلاس اول جهانی استفاده کند. چیزی که امسال هم در تیم ملی ایتالیا  نقطه ی مثبت و  فضای رسوخ ناپذیر تیمش بود. کریس کلمن از دفاع سه نفره فقط یک بار، آن هم در اخرین بازی تیمش-فولام در برد برابر میدلزبرو استفاده کرد. دیداری از فصل 2005-2006  که در آن 1-0 برنده شد. او دفاع سه نفره را در مراحل ابتدای انتخابی یورو 2016 پیاده کرد. چون که می خواست همزمان از جو لدلی، آرون رمزی و جو آلن بازی بگیرد. گرت بیل را هم بعنوان یک مهره آزاد در فاز تهاجمی به کار برد.

در هر مورد، انتخاب فرم یک پاسخ عملی به انتخاب های ممکن بود. ربطی به ایدئولوژی هم ندارد. ولی این تصمیمات کاملا منطبق با اتفاقاتی بوده که در این تورنمنت افتاده که تیم ها از همان ابتدای مسابقه، یا کاملا دفاعی بازی می کنند یا تیم هجومی میدان هستند. تعداد بازی هایی که هر دو تیم به طور مداوم به  سمت دروازه یکدیگر حمله کرده باشند، بسیار اندک بوده و اکثر بازی ها شامل یک تیم هجومی در مقابل تیمی دفاعی بوده. ایتالیا و ولز، هر دو بهترین بازی شان را وقتی انجام داده اند که تیم دفاعی تر میدان بوده اند و در مقابل تیم های دیگر به مشکل برخورده اند.

تصمیم یواخیم لوو مبنی بر تقلید از فرم بازی ایتالیا در بازی یک چهارم نهایی این جام یک حرکت واکنشی بود. تغییر فرمی که نخستین بار در برابر همین تیم در بازی دوستانه ایی که المان 4 بر یک به پیروزی رسید،مشاهده شد. هرچند بسیاری آلمان را با توجه به موقعیت هایی که در طول بازی ایجاد کرد، شایسته پیروزی بر ایتالیا می دانستند ولی اگر ایتالیا در ضربات پنالتی بهتر عمل کرده بود و پیروز شده بود، کسی نمی توانست ادعا کند که آنها لیاقت این پیروزی را نداشته اند.در حالی که استفاده از سه دفاع در این تورنمنت بارزترین نکته ی جام بود،اما نباید انتظار داشت که چیدمان دفاع سه نفره در بین تیم های باشگاهی در فصل جاری رایج شود.

همیشه کسانی هستند که از ایده ها تاثیر می پذیرند.اما باید این را در نظر بگیریم که لوئیس فان خال در اولین فصلش در منچستر یونایتد با دفاع سه نفره فاجعه بار نتیجه گرفت و این ثابت می کند که از نظر سختی کار، رده ی ملی اصلا قابل قیاس با سطح باشگاهی نیست که همه تیم ها در بالاترین سطح هستند و رقابت ها، دشواری های به مراتب بیشتری دارد.