بیانیه مشترک ایران و هند در پایان سفر مودی به تهران

«1) نخست وزیر جمهوری هند؛ جناب آقای نارندرا مودی؛ به دعوت رییس جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای دکتر حسن روحانی از 22 تا 23 می 2016 بازدیدی رسمی از ایران به‌عمل آوردند.

2) نخست وزیر با مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله العظمی سید علی حسینی خامنه‌ای در 23 می دیدار کردند و به‌دنبال استقبال رسمی رییس جمهوری روحانی در مراسمی با شکوه، با ایشان ملاقات کردند. رییس جمهور روحانی نیز ضیافت نهاری به افتخار نخست وزیر مودی ترتیب دادند.

3) نخست وزیر مودی و رییس جمهور روحانی شاهد امضای اسناد همکاری ذیل بودند و کنفرانس خبری مشترکی با رسانه ها برگزار کردند:

1- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین وزارت خارجه دو کشور در خصوص گفت‌وگوهای سیاستگزاری و تعاملات اتاق­‌های فکر

2- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه ایران و موسسه خدمات خارجی هند

3- پروتکل اجرایی فیمابین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران و وزارت علوم و فناوری هند در زمینه همکاری‌­های علمی و فن‌آوری

4- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و آرشیو ملی هند

5- برنامه اجرایی همکاری­‌های فرهنگی

6- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین سازمان فرهنگ و ارتباطات جمهوری اسلامی ایران و شورای روابط فرهنگی هند

7- قرارداد توسعه بندر چابهار فیمابین سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت ایندیا پورتس گلوبال پرایوت لیمیتد

8- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین سازمان بنادر و دریانوردی ایران و اگزیم بانک هند در خصوص تعیین شرایط کنونی خط اعتباری بندر چابهار

9- بیانیه تایید فیمابین وزارت امور اقتصادی و دارایی ایران و اگزیم بانک هند

10- یادداشت همکاری­‌های بازرگانی و مشارکت فیمابین شرکت دولتی آلومینیوم هند (نالکو) و سازمان ایمیدرو ایران

11- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین صندوق ضمانت صادرات ایران و شرکت ضمانت صادرات هند

12- یادداشت تفاهم همکاری فیمابین شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور و شرکت دولتی ایرکون هند

4) دوطرف در مباحثات دوستانه، مودت آمیز و فراگیرشان، در مورد روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌یی و موضوعات جهانی مورد علاقه دوطرف به تبادل نظر پرداختند. آن‌ها هم‌چنین بر توسعه روابط دوجانبه که در «بیانیه دهلی‌نو» در تاریخ 23 ژانویه 2003 ذکر شده بود تاکید کردند.

5) رییس جمهور روحانی و نخست وزیر مودی از پیشرفت صورت گرفته در روابط دوجانبه از زمان ملاقات‌شان در جولای 2015 در اوفا، ابراز رضایت کردند. نخست وزیر مودی، تلاش‌های دولت جمهوری اسلامی ایران و رییس جمهوری این کشور به‌خاطر توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و تحولات بعدی، از جمله لغو برخی تحریم‌ها که نشان دهنده پیروزی دیپلماسی و خرد بود، را مورد ستایش قرار داد. رییس جمهوری اسلامی ایران جناب آقای دکتر روحانی نیز از حمایت‌ها و همکاری‌های هند در دوران تحریم قدردانی کرد و ابراز داشت که مردم ایران این نقش هند را خصوصا در گذشته نزدیک، فراموش نخواهند کرد.

6) دو طرف در عزم‌شان برای ایجاد روابطی مستحکم، معاصر و برپایه همکاری که از روابط تاریخی و تمدنی بین دو کشور و قرابت جغرافیایی دو کشور بهره می‌برد و پاسخگوی نیازهای رو به افزایش دنیای به‌هم وابسته است، اتفاق نظر داشتند. آن‌ها هم‌چنین این نظر را داشتند که دولت‌های‌شان باید استفاده از فرصت‌های نوظهور را تا بیش‌ترین حد ممکن در همه زمینه‌های همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی دوجانبه، خصوصاً راه‌های مواصلاتی و زیرساخت‌ها، انرژی و سرمایه‌گذاری را ممکن ساخته و مورد تشویق قرار دهند. برای نیل به این هدف:

الف – رییس جمهور روحانی و نخست وزیر مودی موافقت کردند تا تماس‌ها را در سطوح بالا از طریق دیدارهای دوجانبه بیش‌تر و وسیع‌تر در همه سطوح و ملاقات‌ها در حاشیه جلسات منطقه‌یی و چند جانبه به مراتب گسترش دهند.

ب – دوطرف تصمیم گرفتند تا نقشی کامل برای موقعیت استراتژیک و بی‌نظیر ایران و هند برای تشویق مواصلات چند وجهی در درون و خارج از منطقه، از جمله با استفاده از بنادری مانند چابهار و ترانزیت و توسعه آن‌ها، در نظر بگیرند و ابراز امیدواری کردند که مشارکت هند در توسعه بندر چابهار فصل جدیدی در همکاری‌های دو جانبه و مواصلات منطقه‌یی ایجاد کند و گسترش هر چه بیش‌تر ارتباطات و خدمات دریایی بین هر دو کشور را مورد تشویق قرار دهد، که مقامات مربوط به جزییات آن خواهند پرداخت.

ج– امروز با استقبال از امضای موافقت‌نامه سه‌جانبه در زمینه تأسیس کریدورهای حمل و نقل و ترانزیت چابهار در حضور رییس جمهور روحانی، نخست وزیر مودی و رییس جمهور اشرف غنی و این رهبران بر اهمیت تاریخی موافقت‌نامه تأکید کردند. آنان خاطرنشان ساختند که رشد همکاری‌های چندگانه در زمینه مواصلات یک دسترسی مطمئن و جایگزین برای افغانستان به بازارهای منطقه‌یی فراهم خواهد کرد و در نتیجه به توسعه، صلح و ثبات در افغانستان و در همه منطقه کمک خواهد کرد. آن‌ها مشتاقانه در انتظار تصویب قوانین و آیین‌نامه‌های لازم به هدف عملیاتی کردن راه‌های حمل و نقل و ترانزیت در خطوط زمانی تصریح شده در موافقت‌نامه هستند.

د- طرف ایرانی از سرمایه‌گذاری هند در برپایی کارخانجات در بخش‌هایی چون کود، مواد پتروشیمی و متالورژی در منطقه آزاد تجاری چابهار در شرایطی که متقابلا ً به سود هر دو طرف است مورد استقبال قرارداد. رییس جمهور روحانی و نخست وزیر مودی هم‌چنین از چشم‌انداز حضور راه‌آهن هند در پروژه‌های متعدد در حال اجرا و آتی استقبال کردند. ایشان هم‌چنین پتانسیل همکاری در حوزه معادن و استخراج معدن را مورد توجه قراردادند و مقرر شد تا کارگروهی دوجانبه در سطح وزیران به منظور هدایت این روند به منظور استفاده از متمم‌های متقابل بین ایران و هند در حوزه راه‌های مواصلاتی و منطقه آزاد تجاری چابهار ایجاد شود. این کارگروه هم‌چنین ارتقای سرمایه‌گذاری‌های ایران در هند را مورد بررسی قرار می‌دهد.

ه – دو طرف هم‌چنین آرزوی مشترک هر دو طرف برای ایجاد یک منطقه فن‌آوری اطلاع‌رسانی و ارتباطاتی در چابهار و گسترش همکاری بین ایالت‌های هند و استان‌های ایران را مورد توجه قرار دادند.

و– طرف هندی مراتب قدردانی خود را از دولت جمهوری اسلامی ایران برای مشارکت دادن و سرمایه گذاری در حال انجام هند در توسعه بخش‌های نفت و گاز در ایران اعلام کرد. در این زمینه ایشان ابراز امیدواری کردند که رئوس موافقت‌نامه "فرزاد بی" شامل قرارداد تجاری تا پایان سپتامبر 2016 به نتیجه برسد. دو طرف هم‌چنین تاکید کردند که شرکت‌های هندی مشارکت کننده به تعهدات خود پایبند باشند. علاوه بر این رییس‌جمهور روحانی و نخست وزیر مودی، مشارکت و سرمایه‌گذاری شرکت‌های هندی را در استخراج و تولید بلوک های نفتی و گازی تشویق می‌کنند. سران دو کشور رضایتمندی خود را از تصمیم اتخاذ شده برای برقراری دیالوگ انرژی با مشارکت شرکتهای مهم ذی‌نفع در هند و ایران با تمرکز بر ملاحظات دوجانبه در بخش انرژی اعلام کردند.

ز– نخست وزیر هند و رییس جمهور ایران، موافقت کردند تا روابط تجاری دیرینه بین دو کشور را با شتاب بیش‌تر در مشارکت اقتصادی از طریق پیشرفت در انعقاد هر چه سریع‌تر توافق‌نامه تعرفه ترجیحی و موافقتنامه حمایت و گسترش سرمایه‌گذاری دوجانبه و دیگر اقدامات ترجیحا تا قبل از پایان سال 2017 تحکیم بخشند. آن‌ها امضای موافقت‌نامه چارچوب PTA و موافقت‌نامه اجتناب از مالیات مضاعف (TBC) را مورد استقبال قرار دادند. با تاکید بر حمایت کامل هند از الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و روند اجماع سازی جهت تعیین رییس کارگروه الحاق ایران، ایشان موافقت کردند که مذاکرات برای دسترسی سریع‌تر به بازار را تسریع کنند.

ح– دو طرف ضمن تاکید بر نقش مهم و حیاتی ایجاد مکانیسم بانکی و پولی به منظور توسعه روابط تجاری و اقتصادی، از گفت‌وگوهای فنی بین بانک‌های مرکزی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هند تا نیل به توافقی اصولی و عملیاتی شدن این توافقات، استقبال کردند.

ط– رییس جمهور ایران و نخست وزیر هند، ضمن توجه به تبادلات اخیر هیات‌های بازرگانی بین ایران و هند و اهمیت چنین تبادلاتی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی تصمیم کنفدراسیون صنعت هند را برای افتتاح دفتر منطقه یی در تهران مورد استقبال قرار دارند. آن‌ها مقرر کردند که مقامات مربوط همایش‌های مختص هر کشور را برای گسترش همکاری تجاری و بازرگانی برگزار کنند. متقابلا حق اتاق بازرگانی ایران برای احداث دفتری در هند محفوظ است.

ی– به‌منظور درک مهم‌تر و عمیق‌تر پتانسیل میراث فرهنگی و جهانگردی عظیم دو کشور، دو طرف از نتیجه اولین جلسه کارگروه مشترک جهانگردی استقبال کردند (یا برای نتایجی موفق ابراز امیدواری کردند) آن‌ها اطمینان داشتند که تماس‌های مردم با مردم بیش‌تر از طریق تبادلات هر چه بیش‌تر دانشجویان و مردم عادی، از جمله جهانگردان از طریق به روز کردن سیستم‌های موجود صدور ویزا و تسهیل بیشتر امور کنسولی برای شهروندان یکدیگر، علقه‌های موجود بین مردم هر دو کشور را تحکیم خواهد کرد. در این زمینه آنان پتانسیل توسعه جهانگردی ویژه مذهبی را که می تواند از توسعه ارتباطات هوایی بین دو کشور بهره ببرد، مورد توجه قراردادند. ایشان مقرر داشتند که مقامات اقدامات سریعی را در این زمینه در اتخاذ کنند.

ک– رییس جمهور روحانی و نخست وزیر مودی، چشم انداز توسعه همکاری‌ها را بر مبنای هرگونه منافع متقابل و هر موافقت‌نامه در تعدادی از دیگر موضوعات از جمله آموزش عالی، علوم و فن‌آوری، محیط زیست و کشاورزی مورد استقبال قرار دادند و کارآفرینان کوچک و متوسط را از طریق تعامل منظم و مکانیسم‌های نهادی مورد حمایت قرار دادند و مقرر داشتند که مقامات مربوط روی جزییات بیش‌تر کار کنند.

ل– ایشان هم‌چنین، با آرزوی متقابل برای ارتقای هندشناسی و مطالعات ایرانی به منظور اطلاع‌رسانی بهتر به مردم هر دو کشور در زمینه تعامل نزدیک بین ایران و هند که متقابلاً تقویت کننده نیز هست، تعدادی از اقدامات در حال اجرا و برنامه‌ریزی شده در حوزه فرهنگی را مورد استقبال قرار دادند. آن‌ها از برگزاری همایش «هند و ایران دو تمدن بزرگ: نگاهی به گذشته و آینده» در تهران از 23 تا 25 می 2016 به‌طور مشترک توسط شورای روابط فرهنگی هند و آکادمی زبان و ادبیات فارسی (فرهنگستان) برگزار شد، استقبال کردند. با توجه به اهمیت یادداشت تفاهم امضا شده بین شورای روابط فرهنگی هند و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ دو طرف، محققان، نویسندگان، رسانه‌ها، جامه فیلم سازان، هنرمندان و جوانان و ورزشکاران را به شرکت در جشنواره‌های فرهنگی و سایر جشنواره‌های یکدیگر که برای دو سال پیش رو برنامه‌ریزی شده است، تشویق کردند. آنان ابراز امیدواری کردند که اقداماتی چون تجدید برنامه های تبادل فرهنگی، ایجاد "گروه چهره های برجسته"، برای بررسی زمینه های بیشتر همکاری و ایجاد کرسی زبان هندی در دانشگاه تهران و حمایت از کرسی های زبان فارسی در هند برای گسترش هر چه بیشتر تلاشها برای تقویت و حفظ میراث فرهنگی مشترک دو کشور اتخاذ گردد.

7) رییس جمهور روحانی و نخست وزیر مودی، تبادل نظر عمیقی در زمینه اوضاع منطقه‌یی و بین المللی داشتند. هند و ایران به‌عنوان کشورهای رو به توسعه، بطور مشترک این نظر را داشتند که همه کشورها باید بتوانند آرمانهای مردمشان را برای صلح و کامیابی در سیستم بین المللی پیگیری نمایند. در زمینه نیاز به گسترش تبادل نظر در موضوعات بین المللی بین سیاستگذاران و تحلیلگران استراتژیک دو کشور، ایشان از تجدید یادداشت تفاهم تبادلات بین مؤسسه خدمات خارجی هند و دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و امضای یادداشت تفاهم در زمینه «گفتگو در زمینه سیاست» بین وزارتخانه های امور خارجه دو کشور و تعامل بین اندیشکده ها استقبال نمودند. آنها همچنین خواهان تداوم همکاری بین شورای روابط بین المللی هند و دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گردیدند.

8) آنها با توجه به نگرانی عمیق مبنی بر اینکه تروریسم و ایدئولوژی های دارای افراطی گری خشن همچنان منطقه را آماج حملات خود قرار می دهند و تهدیدی عظیم را متوجه صلح، امنیت، ثبات و توسعه می نمایند، بر ضرورت از میان برداشتن همه اشکال تروریسم و شکست نیروهای افراط گرا تأکید نمودند. آنها اصرار داشتند که به همه حمایت ها از گروهها و افراد تروریست و پناهگاههای آنان خاتمه داده شود و بر این نظر بودند که کشورهایی که به تروریسم بطور مستقیم و غیرمستقیم کمک می نمایند و آن را تشویق نموده و مورد حمایت قرار می دهند، می بایست محکوم گردند. آنها از همه کشورها دعوت نمودند تا در برابر تروریسم هیچگونه تحملی نداشه باشند، آشکارا استفاده از تروریسم برضد کشورهای دیگر را مردود اعلام نموده و متوقف نمایند، زیرساخته های تروریسم را در جایی که هست، از بین ببرند، فوراً به حمایت و تأمین مالی تروریستهایی که از اراضی تحت اشغالشان برای ضربه زدن به دیگر کشورها استفاده می کنند، پایان دهند و مطمئن گردند که همه مجرمینی که در قلمرو قدرت آن‌ها هستند به دست عدالت سپرده می شوند. هر دو طرف برعزمشان برای تحکیم اتفاق نظر بین‌المللی و نظام‌های حقوقی علیه تروریسم، از جمله نهایی کردن هر چه سریعتر یک «کنوانسیون جامع علیه تروریسم بین المللی» تأکید نمودند. دولت هند همچنین از ابتکار جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2013 (1391 ش) که از سوی حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شد و با عنوان جهان عاری از خشونت و افراط گرایی به تصویب رسید حمایت کردند.

9) ایشان هم‌چنین از افزایش تعامل بین شوراهای امنیت ملی کشورهایشان استقبال کردند و موافقت کردند تا تبادل نظرهای نهادینه شده و منظم بین خود و دیگران را در زمینه‌های مبارزه با تروریسم، امنیت و دیگر موضوعات مربوطه مثل مبارزه با جنایات سازامان یافته، پول شویی، تجارت مواد مخدر و جرایم سایبری گسترش دهند.

10) با توجه به اهمیت تبادل نظر و همکاری بین دو کشور در زمینه منافع مشترک مرتبط با تجارت و امنیت دریایی در حوزه مشترک دو کشور، طرفین از برگزاری جلسه مقامات کشورهای عضو «انجمن حاشیه اقیانوس هند» از 19 تا 20 می 2016 در چابهار استقبال کردند. آن‌ها هم‌چنین مقرر داشتند که کارگروه مشترک دفاعی به ریاست وزیران دفاع به زودی تشکیل شود و همچنین اقدامات را به هدف ارتقای تعاملات در حوزه دفاعی مورد ستایش قرار دادند.

11) هر دو طرف تأکید کردند که منافع صلح و ثبات در منطقه به بهترین نحو توسط افغانستانی نیرومند، متحد، شکوفا و مستقل تأمین می گردد. ایشان به‌عنوان مقامات عالیه اجرایی دو کشور مهم که دارای سهمی در ثبات منطقه هستند بر اهمیت تعمیق تبادل نظر و هماهنگی سه جانبه بین هند، ایران و افغانستان از جمله با تکمیل مناسب همکاری‌های‌شان در چابهار، تأکید کردند. طرف ایرانی هم‌چنین حمایت خود را از میزبانی هند در «ششمین نشست وزرای پروسه قلب آسیا استانبول در مورد افغانستان» ابراز داشت و در ادامه اعلام کرد.

12) نخست وزیر مودی از میهمان نوازی سخاوتمندانه ای که توسط رییس جمهور روحانی از ایشان و هیئت همراهشان به‌عمل آمد صمیمانه سپاسگزاریکردند. ایشان ضمن دعوت رسمی از جناب آقای روحانی جهت دیدار از هند در آینده نزدیک، تاکید کردند که به‌طور قطع این سفر می‌تواند گام مهمی برای توسعه همکاری‌های رو به رشد دو کشور تلقی شود. رییس جمهور روحانی دعوت نخست وزیر مودی را پذیرفتند.