پیامد های تجزیه منطقه

گروه بین الملل ـ حبیب ساسانی*: در اخبار و رسانه ها زمزمه هایی مبنی بر توافق برخی از بازیگران بین المللی در منطقه مانند آمریکا و روسیه برای تجزیه کشورهایی مانند سوریه، عراق و یمن شنیده می شود. برخی از کارشناسان نیزطرح آتش بس که هم اکنون و به طور موقت در سوریه اجرا می شود را نیز در این راستا ارزیابی می کنند.

به گزارش بولتن نیوز، شکست های پیاپی و مداوم داعش در عراق و سوریه وعقب نشینی از مراکز مهم به علت عدم پشتیبانی های لجستیکی مانند آغازین روزهای ظهور این جریان در منطقه ؛از سوی تحلیل گران به عنوان نشانه هایی برای تحقق این هدف قلمداد می شود. "دی میستورا" فرستاده ویژه سازمان ملل برای حل بحران سوریه نیزهشدار داده که در صورت به سرانجام نرسیدن طرح توافق و آتش بس و پایان درگیریها شکست ماموریتش را اعلام نموده و گروههای معارض را به حالت خود رها می کند. صرف نظر از صحت و سقم مفروضات مطروحه در باره بحران منطقه ، اصل تجزیه کشورها ی منطقه از طرح های اصلی قدرتهای بین المللی بوده است. اسناد پروژ تجزیه نیز افشا شده که در آن تصمیم آمریکا و اسراییل بیش از دیگر کشورها نمود دارد. در این خصوص رهبری انقلاب از همان ابندای شکل گیری بحران در کشورهای منطقه بر این نکته تاکید کردندکه هدف اصلی تمامی بحران ها در درون این کشورها تجزیه این کشور ها می باشد. اما آنچه که در این میان مهم است نتایج و پیامدهای تجزیه کشورها می باشد که در ذیل به پاره ای از آنها اشاره می شود:



1- اگر به عنوان مثال تجزیه در دو کشور عراق و سوریه با موفقیت به سرانجام برسد بدون شک تاثیر آن بر کشورهای دیگری که دردرونشان از پتانسیل بالای قومیتی و گریز ازمرکز برخوردارند گسل های تجزیه طلبی از حالت انفعالی به حالت فعال تبدیل وضعیت داده و قبل ازهر نوع تجزیه موفقیت آمیز، این کشورها ازدرون دچار بحران های اساسی و به سوی جنگ های داخلی کشیده می شوند.نتیجه طبیعی این وضعیت نیز از دست دادن منابع مادی و غیر مادی این کشورها در حالت بحران تا دست یابی به ثبات بوده که جبران آن به زمان نیاز خواهد داشت درحالی که متحمل هزینه های گزاف شده اند.
2- ازآنجایی که اسراییل از قدرتمند شدن کشورهای اسلامی منطقه ترس داشته ودر حالتی از خوف دایمی به سر می برد هرنوع سیاستی که منجر به تضعیف درونی کشورها ی منطقه شود به نفع اسراییل خواهد بود و از آن حمایت می کند. از اینرو مشاهده می کنیم که علی رغم اینکه جریانات تندروی دینی درمنطقه مانند داعش و جبهه النصره هیچ سنخیتی به لحاظ دینی با اسراییل و آموزه های آنها ندارند اما مورد حمایت آنها قرار گرفته و حمایت مادی و لجستیکی می شوند. در واقع تجزیه کشورها سبب تضعیف کشورهای اسلامی منطقه و قدرتمند شدن بیش از بیش اسراییل خواهدگردید و به نوعی رفع ترس دایمی خواهد بود.
3- ناامنی همیشه بهانه مناسبی برای حضور دایمی قدرتهای بزرگ در منطقه بوده است .( اینکه آیا اکثر ناامنی های منطقه به علت سیاست های درونی خوداین کشورهاست یا نه محل بحث دیگر ی است). اما یکی از بهانه ها برای حضور ،برقراری امنیت در کشورهای درگیر دربحران است که این مساله در کشورهای درگیر دربحران کنونی بیشتر ظهور وبروز دارد.بنابراین، تجزیه کشورهای منطقه سبب حضور بیشتر این قدرتها و مشروعیت بخشی به این حضور خواهد بود و این احتمال وجود داردکه در برخی از همین کشورها پایگاههای دایمی نظامی ایجاد شود زیرا کشورهای کوچک برای حفظ قدرت و امنیت، خود را نیازمند به تکیه گاهی بین المللی می بینند و در نتیجه در میان همین کشورهای تجزیه شده یک نوع رقابت برای نزدیکی به قدرتهای مرکزی بین المللی شکل خواهد گرفت.
4- اثار تجزیه منطقه ای بر نظام بین الملل نیز آشکارخواهد شد و رقابت میان قدرتهای بزرگ برای حضور ونفوذ گسترده تر شکل خواهد گرفت و اگر برخی از کشورهای تجزیه شده در برخی از مناطق از منابع نفتی و انرژی و غیر انرژی بیشتری برخوردارباشندتلاش برای حضور دراین مناطق بیشتر می گرددکه خود می تواند مقدمه چالش جدیدی در منطقه گرددو احیانا این احتمال وجود داردکه منطقه شکل نوینی ازاستعمار را در قرن بیست و یکم تجربه نمایدکه یک وجه این استعمار حضور رقابتی کشورها و وجه دیگر آن تضعیف درونی ور قابت کشورهای تجزیه شده باشد.

*مدرس دانشگاه