مواد معدنی مورد نیاز بدن چه هستند؟
گروه سلامت و تغذیه: مواد معدني مانند ساير مواد مغذي بر زندگي، سلامت و بهبودي بعضي از بيماري ها مؤثر هستند. مواد معدني و ويتامين ها از دسته ريزمغذي ها هستند. يعني بدن حاوي مقدار اندكي از آنها است و به مقدار جزيي از آنها نياز دارد و لازم است از طريق غذا به بدن برسند. حدود چهار تا پنج درصد از وزن بدن را مواد معدني تشكيل مي دهند.
طبقه بندي عناصر معدني
عناصر معدني را براساس نسبت وفور در بافت ها مي توان چنين تقسيم بندي كرد:
1-عناصر معدني فراوان مقدار يا ماكروالمان ها كه به نسبت بيش از 0.005 درصد در بدن وجود دارند و روزانه بيش از 100 ميلي گرم از آنها مورد نياز است. مانند كلسيم و فسفر.
2-عناصر معدني كم مقدار يا ميكروالمان ها كه كمتر از 0.005 درصد وزن بدن را تشكيل مي دهند. مانند آهن، روي و يد.
3-عناصري كه با وجود شركت بعضي از آنها در فعاليت بيولوژيك بدن، نمی توان آنها را به عنوان عناصر معدني ضروري قلمداد كرد. مثل واناديم و فلوئور.
4-عناصري كه تاكنون هيچ فعاليت بيولوژيكی براي آنها شناخته نشده است، ولي در بافت هاي بدن به مقادير كم يافت مي شوند. مانند طلا و سرب كه ممكن است بيشتر به واسطه آلودگي محيط به درون بافت هاي بدن راه يافته باشند.
بين ماكروالمان ها و ميكروالمان ها از نظر اهميت هيچ تفاوتي وجود ندارد.
مقياس اندازه گيري مواد معدني در مواد غذايي ميلي گرم mg يا ميكروگرم mg است. مواد معدني در تمام مواد غذايي به استثناي موادي كه بسيار تصفيه شده است، وجود دارند.
يكي از خواص مواد معدني اين است كه به يكديگر تبديل نمي شوند. PH محيط اطراف بر قابليت حل آنها مؤثر است. به عنوان مثال كلسيم و آهن در اسيدها محلول ترند تا در بازها. اين نكته در هضم و جذب آنها در معده و روده اهميت ويژه اي دارد.مواد معدني انرژي توليد نمي كنند، اما در تمام مسير متابوليسم مواد مغذي زياد مقدار، ويتامين ها و حتي خودشان شركت دارند.
توزيع مواد معدني
مواد معدني عمدتاً در اسكلت و دندان ها وجود دارند. مقداري از آنها هم در مايعات خارج سلولي و داخل سلول هاي بدن وجود دارد.
نقش مواد معدنی در بدن
مواد معدني در ساختمان اسكلت بدن و دندان ها به كار رفته اند. آنها موجب فعاليت بسياري از آنزيم ها مي شوند. همچنین باعث حفظ تعادل اسيد و باز بدن و تحريك پذيري عصبي و عضلاني مي شوند و در پديده رشد به طور مستقيم (منيزيم، كلسيم، فسفر) يا غير مستقيم (يد و روي) مؤثرند.
منبع: اصول علم تغذیه، دوره علمی پودمانی- نگارش: دکتر علی کشاورز، استاد و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و آزاده نجارزاده، کارشناس ارشد رشته علوم بهداشتی در تغذیه
طبقه بندي عناصر معدني
عناصر معدني را براساس نسبت وفور در بافت ها مي توان چنين تقسيم بندي كرد:
1-عناصر معدني فراوان مقدار يا ماكروالمان ها كه به نسبت بيش از 0.005 درصد در بدن وجود دارند و روزانه بيش از 100 ميلي گرم از آنها مورد نياز است. مانند كلسيم و فسفر.
2-عناصر معدني كم مقدار يا ميكروالمان ها كه كمتر از 0.005 درصد وزن بدن را تشكيل مي دهند. مانند آهن، روي و يد.
3-عناصري كه با وجود شركت بعضي از آنها در فعاليت بيولوژيك بدن، نمی توان آنها را به عنوان عناصر معدني ضروري قلمداد كرد. مثل واناديم و فلوئور.
4-عناصري كه تاكنون هيچ فعاليت بيولوژيكی براي آنها شناخته نشده است، ولي در بافت هاي بدن به مقادير كم يافت مي شوند. مانند طلا و سرب كه ممكن است بيشتر به واسطه آلودگي محيط به درون بافت هاي بدن راه يافته باشند.
بين ماكروالمان ها و ميكروالمان ها از نظر اهميت هيچ تفاوتي وجود ندارد.
مقياس اندازه گيري مواد معدني در مواد غذايي ميلي گرم mg يا ميكروگرم mg است. مواد معدني در تمام مواد غذايي به استثناي موادي كه بسيار تصفيه شده است، وجود دارند.
يكي از خواص مواد معدني اين است كه به يكديگر تبديل نمي شوند. PH محيط اطراف بر قابليت حل آنها مؤثر است. به عنوان مثال كلسيم و آهن در اسيدها محلول ترند تا در بازها. اين نكته در هضم و جذب آنها در معده و روده اهميت ويژه اي دارد.مواد معدني انرژي توليد نمي كنند، اما در تمام مسير متابوليسم مواد مغذي زياد مقدار، ويتامين ها و حتي خودشان شركت دارند.
توزيع مواد معدني
مواد معدني عمدتاً در اسكلت و دندان ها وجود دارند. مقداري از آنها هم در مايعات خارج سلولي و داخل سلول هاي بدن وجود دارد.
نقش مواد معدنی در بدن
مواد معدني در ساختمان اسكلت بدن و دندان ها به كار رفته اند. آنها موجب فعاليت بسياري از آنزيم ها مي شوند. همچنین باعث حفظ تعادل اسيد و باز بدن و تحريك پذيري عصبي و عضلاني مي شوند و در پديده رشد به طور مستقيم (منيزيم، كلسيم، فسفر) يا غير مستقيم (يد و روي) مؤثرند.
منبع: اصول علم تغذیه، دوره علمی پودمانی- نگارش: دکتر علی کشاورز، استاد و مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و آزاده نجارزاده، کارشناس ارشد رشته علوم بهداشتی در تغذیه
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
