نرخ بهره منفی در آمریکا چقدر محتمل است؟

گروه اقتصاد: «جانت یلن»، رییس فدرال‌رزرو آمریکا که روز پنج‌شنبه در کنگره حضور یافته بود تا در جلسه موسوم به جلسه شهادت، جوابگوی نمایندگان کنگره باشد، اعلام کرد: ما درحال بررسی شرایط هستیم و گزینه «بهره منفی» را از روی میز کنار نخواهیم گذاشت.

به‌گزارش بولتن نیوز به نقل از  بخش مالی سی‌ان‌ان، یلن و سایر کارشناسان تاکید کردند تا پیش از اعمال چنین اقدامی ازسوی فدرال‌رزرو، شرایط اقتصاد آمریکا باید وخیم‌تر شود.

اما اگر ایالات متحده نرخ‌های بهره بانکی را به محدوده منفی سوق دهد، تنها کشوری نخواهد بود که دست به این کار می‌زند. تاکنون پنج بانک مرکزی جهان شامل دانمارک، حوزه یورو، سوئد، سوئیس و ژاپن نیز نرخ بهره منفی را اعمال کرده‌اند. در واقع، بانک مرکزی سوئد نرخ‌های بهره خود را حتی از قلمرو منفی هم پایین‌تر آورده است.

تا همین چند سال گذشته به اعمال نرخ‌های بهره منفی به عنوان یک سیاست پولی به عنوان یک عمل پر خطر و به شدت تجربی نگاه می‌شد اما اکنون، از آنجا که بانک‌های مرکزی برای به تحرک وا داشتن رشد اقتصادی به هر ابزاری متوسل می‌شوند، این سیاست به یک رویه متداول بدل شده است.

«دن سیچل»، استاد دانشگاه «ولسلی» و اقتصاددان پیشین فدرال‌رزرو می‌گوید: اعمال بهره منفی برای ایالات متحده عملی است اما موانع اجرای آن همچنان زیاد است.

همچنان راز و رمزهای زیادی نسبت به کارآیی نرخ بهره منفی و چگونگی تاثیر آن بر بازارهای پیچیده جهانی باقی است. موسسه مدیریت سرمایه و دارایی‌های «پیمکو» در گزارش جدید خود که روز پنجشنبه گذشته منتشر کرد، هشدار می‌دهد که نرخ بهره منفی تبعات ناشناخته و بازدارنده جدی بر بازارهای مالی خواهد داشت.

اعطای وام در بسیاری از کشورها همچنان ثابت مانده یا تاحدودی افزایش داشته و به نظر نمی‌رسد بانک‌ها بخواهند در زمینه حفظ دارایی‌های خود به شیوه قدیمی و با هدف اجتناب از پرداخت سود، گام‌هایی جدی بردارند.

اما بانک‌ها درحال تحلیل رفتن هستند. کلی‌فروشی سهام بانک‌های اروپایی ناشی از این نگرانی است که مبادا نرخ‌های بهره بانکی با برگزاری نشست بعدی بانک مرکزی اروپا در ماه مارس، بازهم منفی‌تر شود.

«دومینیک کنستمن»، رییس مرکز جهانی مطالعات نرخ بهره در دویچه بانک می‌گوید: تولید پول برای بانک‌ها دشوار شده است. همچنین، بازگشت سرمایه آنها حتی تا پیش از اعمال بهره منفی، بسیار کم شده است.

اما حقیقت این است که اروپا از ماه ژوئن 2014 میلادی، نرخ بهره منفی را اعمال کرده و مشخص نیست که چرا این کلی فروشی سهام اکنون درحال رخ دادن است.

اما داستان آمریکا فرق می‌کند؛ برای اینکه در این کشور شاهد اعمال نرخ بهره منفی باشیم، اقتصاد باید دوباره وارد بحران شود. همچنین، اعضای فدرال‌رزرو باید به این سیاست باور داشته باشند. هفته گذشته، «لوریتا مستر»، رییس فدرال‌رزرو کلیولند نگرانی‌های خود را نسبت به درنظر گرفتن نرخ بهره منفی ابراز کرد.

سیچل می‌گوید: اگر دو سال پیش از هرکس دیگری که به بدنه فدرال‌رزرو وصل بود درباره احتمال اعمال نرخ‌های بهره منفی می‌پرسیدید، وی به شما می‌گفت امکان ندارد چنین اتفاقی بیافتد. اما با درنظر گرفتن تجربیات سایر بانک‌های مرکزی، این اتفاق دور از ذهن نخواهد بود.

بانک‌های مرکزی وقتی دست به کاهش نرخ بهره می‌زنند، یک هدف اصلی در ذهن خود دارند و آن ترغیب و تشویق مردم و مشاغل به هزینه کردن پول‌های خود است.

این همان عاملی است که باعث شد فدرال‌رزرو در بحبوحه وقوع بحران بزرگ مالی در سال 2008 میلادی، نرخ‌های بهره را به پایین‌ترین سطح تاریخ خود یعنی تقریبا صفر درصد کاهش دهد. 

وقتی مردم نتوانند از طریق سود بانکی درآمدزایی کنند، به دنبال راه دیگری برای پول‌سازی می‌گردند. بنابراین، اجرای بهره منفی یک شوک بزرگتر برای شتاب بخشی به هزینه کردن است. از منظر فنی، این یعنی افراد به دلیل خواباندن پول خود در بانک درحال پرداخت جریمه هستند. البته این فرد صاحب پس‌انداز نیست که این جریمه را می‌پردازد بلکه در واقع این بانک‌ها هستند که آنرا پرداخت می‌کنند.