کشورهای نفتی چگونه کسری بودجه خود را مهار می‌کنند؟

گروه اقتصاد: از عربستان سعودی تا ونزوئلا،‌ دولت‌ها برای رهایی از خطرات سیاسی سقوط قیمت نفت اقداماتی را انجام داده‌اند که شامل کم‌کردن یارانه انرژی و کاهش دستمزد بخش دولتی بوده است. در حالی که قیمت‌ها همچنان به سقوط خود ادامه می‌دهند، تلاش‌ها برای کاهش وابستگی نفتی فوریت نخست دولت‌ها بوده است.

به گزارش بولتن نیوز، سایمون ویلیامز اقتصاددان ارشد گروه HSBC اعلام کرد: «یک دهه وفور به بدترین شکل خود در حال پایان است. مسیر ساده‌ای برای رسیدن به تعادل و کاهش وابستگی ساختاری به نفت وجود ندارد.»

بلومبرگ از برخی اقدامات دولت‌ها در مقابله با سقوط نفت گزارشی تهیه کرده است. برآوردهای سال 2016 بر اساس بررسی بلومبرگ از اقتصاددانان شکل گرفته است. 

 

بزرگترین صادرکننده نفت دنیا گام‌های کم‌سابقه‌ای برای مقابله با افت درآمدی خود انجام داده است. از جمله این اقدامات، افزایش قیمت سوخت،‌ برق و آب و اضافه کردن مالیات بر ارزش افزوده بوده است.

عربستان سعودی همچنین برای اولین بار در یک دهه اخیر،‌ سال گذشته اقدام به صدور اوراق قرضه کرده است. دارایی خالص خارجی بانک مرکزی در سال 2015 در حدود 115 میلیارد دلار کاهش داشته است. فروش سهام شرکتهای دولتی نظیر غول نفتی آرامکو از دیگر گزینه‌های روی میز عربستان بوده است.

چشم‌انداز 2016: رشد 1.9 درصدی در مقایسه با رشد 3.4 درصدی سال 2015؛ کسری بودجه: 14.3 درصدی تولید ناخالص داخلی در مقایسه با برآورد 16 درصدی سال 2015 بر اساس آمار بانک ملی ابوظبی

دومین تولید‌کننده نفت خام اوپک نیز در نظر دارد هزینه تولید خود را در سال 2016 به 105 هزار میلیارد دینار (88 میلیارد دلار) کاهش دهد که 12 درصد کمتر از هزینه سال جاری است. بودجه سال 2016 عراق کاملا عملیاتی بوده و هیچ جایی برای سرمایه‌گذاری باقی نگذاشته است. دولت،‌ در حال نبرد با داعش بوده و اعلام کرده اقداماتی را برای کاهش دستمزد بخش دولتی انجام خواهد داد.

عراق همچنین برای کمک مالی دست به دامن صندوق بین‌المللی پول شده است. این کشور سال گشذته 1.24 میلیارد دلار تامین کرده و برای وام دیگر باید صلاحیت خود را اثبات کند. دولت عراق همچنین اوراق قرضه بین‌المللی به فروش رسانده است.

چشم‌انداز 2016: صندوق بین‌المللی پول برآورد کرده که تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2015 رشدی نکرده است و انتظار دارد در سال جاری 7.1 درصد افزایش پیدا کند که به دلیل افزایش تولید نفت خواهد بود. صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد کسری بودجه عراق از 23.1 درصد به 17.7 درصد GDP کاهش پیدا کند. نمودارها نشان می‌دهند که اگر عراق از اصلاحات IMF پیروی کند، کسری بودجه این کشور کاهش خواهد یافت.

روسیه برای بیش از نصف درآمد مالی خود به نفت و گاز طبیعی تکیه کرده است. قیمت‌های پایین‌تر این محصولات باعث افت ارزش روبل شده و تورم با رسیدن به 16.9 درصد در مارس 2015 به بالاترین سطح 13 سال اخیر خود رسیده است. در ماه دسامبر تورم 12.9 درصد گزارش شد که هنوز 3 برابر هدف بانک مرکزی این کشور بوده است.

بر اساس اظهارات آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه، دولت نیاز دارد تا برای اجتناب از کاهش بیش از 6 درصدی تولید ناخالص داخلی،  1.5 هزار میلیارد روبل (19 میلیارد دلار) در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کند که شامل کاهش 10 درصدی هزینه‌های این کشور خواهد بود.

چشم‌انداز 2016: کاهش 0.8 درصدی GDP در مقابل افت 3.7 درصدی سال جاری؛ کسری بودجه: 3.2 درصدی GDP در مقایسه با 2.6 درصد ثبت شده در سال 2015

با سقوط قیمت نفت و افت ارزش ارز این کشور، دولت قزاقستان اقدام به ایجاد نرخ ارز شناور در ماه آگوست کرد. نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان از دولت خواسته‌ است تا با فروش سهام شرکت‌های دولتی نظیر پالایشگاه‌های نفتی، شرکتهای ارتباطات راه دور و نیروگاه‌ها برای بازپرداخت بدهی اقدام کند. قزاقستان همچنین در نظر گرفته است که با تثبیت یارانه پرداختی برای انرژی‌های تجدیدپذیر به دلار اقدام به جذب سرمایه‌گذاران خارجی در صنایع این کشور کند.

بزرگترین تولیدکننده نفتی شوروی سابق پس از روسیه، امیدوار است تا  تا سال 2020 در حدود 3 درصد و تا سال 2030 ،‌ در حدود 10 درصد از نیاز انرژی خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تولید نماید.

چشم‌انداز 2016: رشد 1.5 درصدی بدون تغییر نسبت به سال 2015؛ کسری بودجه 2.6 درصدی در مقایسه با 3.3 درصدی سال 2015

جمهوری استقلال یافته از شوری سابق به دنبال قزاقستان اقدام به شناورسازی نرخ ارز کرده است. با این حال افت 50 درصدی منات آذربایجان و کنترل سرمایه در سال گذشته باعث کاهش فشار موجود شده است. موسسه رتبه‌بندی استاندارد اند پورز با استناد به وابستگی نفتی آذربایجان، رتبه اعتباری این کشور را در ماه گذشته کاهش داد. دولت اعلام کرده‌است که نیازی به کمک مالی ندارد و مقامات IMF و بانک جهانی که هفته گذشته از این کشور بازدید کردند مشورت‌هایی برای بهبود جو کسب‌وکار این کشور داده‌اند.

چشم‌انداز 2016: اقتصاد در سال 2016 افتی 1 درصدی خواهد داشت که در مقایسه با رشد 1.1 درصدی سال گذشته کاهش شدیدی را نشان می‌دهد. پیش‌بینی IMF از کسری بودجه نشان از افت 5.5 درصدی در سال جاری در مقایسه با افت 9.2 درصدی سال 2015 می‌دهد.

نیکولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا توضیح داد که سقوط نفت یک «فاجعه مالی» است و باعث شده تا 64 درصد دلار کمتری از طریق صادرات نفت وارد این کشور شود. تورم قیمت مصرف‌کننده در این کشور 275 درصد است و انتظار می‌رود در سال 2016 این نرخ به 720 درصد نیز برسد.

به عنوان یکی از تولیدکنندگانی که بیشترین ضربه را از افت قیمت نفت خورده است، ونزوئلا در حال لابی با اعضای اوپک و دیگر کشورهای برای کاهش تولید نفت به منظور بالابردن قیمت‌هاست. با این حال هنوز توافقی در این زمینه صورت نگرفته است.

چشم‌انداز 2016: کاهش 4.8 درصدی تولید ناخالص داخلی در مقایسه با افت 8 درصدی سال 2015؛ کسری بودجه 8.7 درصدی GDP در مقایسه با 10.5 درصدی سال 2015.

الجزایر در ابتدا برای جبران کاهش درآمد نفتی به ذخایر خود روی آورد، ولی دولت در حال حاضر کاهش 9 درصدی هزینه‌های تولید را تا پایان سال 2016 نشانه گرفته است. پارلمان این کشور بودجه را با افزایش قیمت بنزین، گازوئیل،‌آب و برق بسته‌اند و افزایش مالیات بر ارزش افزوده برای برخی از محصولات از 7 به 17 درصد نیز از موارد دیگر در بودجه سال 2016 این کشور بوده است.

بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول، مقامات اجازه افت ارزش دینار را داده‌اند که این موضوع باعث تقویت تورم به 4.1 درصد در سال جاری خواهد شد.

چشم‌انداز 2016: صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که نرخ رشد در سال 2016 در حدود 3.9 درصد باشد؛ این در حالی است که سال گذشته این نرخ رشدی 3 درصدی را نشان می‌داد. همچین کسری بودجه از 13.9 درصدی GDP‌به 11.4 درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

امارات متحده عربی

دومین اقتصاد بزرگ جهان عرب، یارانه سوخت حمل و نقل را در ماه آگوست لغو کرد تا قیمت سوخت حمل‌ونقل در این کشور در ارتباط با نرخ‌های جهانی باشد. همچنین این کشور به دنبال حذف یارانه‌های برق نیز هست. ابوظبی، ثروتمندترین منطقه در فدراسیون 7 عضوی این کشور، تعرفه‌های آب و برق خود را 170 و 40 درصد افزایش داده است. برخی از شرکت‌ها نظیر شرکت حمل‌ونقل ریلی اتحاد مشاغل خود را کم کردند. بر اساس گزارش HSBC امارات در میان دیگر تولیدکنندگان نفتی بهتر توانسته در مقابل سقوط قیمت نفت مقاومت کند.

چشم‌انداز 2016: رشد بدون تغییر 3 درصدی؛ کسری بودجه دولت فدرال: 2.1 درصد GDP در مقایسه با 4 درصد سال 2015.

 

بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت آفریقا برای تقویت رشد اقتصادی به دنبال وام است. این در حالی است که کسری بودجه این کشور به بالاترین سطح خود رسیده است (15 میلیارد دلار). تقریبا تمامی صادرات نیجریه و دو سوم از درآمد دولت این کشور به نفت وابسته است.

چشم‌انداز 2016: رشد اقتصادی این کشور با اندکی تغییر به 4.1 درصد خواهد رسید؛ کسری بودجه: 2.3 درصد در مقایسه با 1.9 درصد.

اندونزی

بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا در مقایسه با دیگر تولیدکنندگان نفت کمترین ضربه را خورده است. قیمت‌های پایین به دولت این کشور اجازه داده تا یارانه بنزین را حذف کند. با این وجود درآمد کمتر از تولید انرژی به بودجه و درآمد مالیاتی این کشور ضربه وارد کرده است.

چشم‌انداز 2016: رشد 5.2 درصدی در مقایسه با 4.7 درصد سال 2015؛ کسری بودجه: با اندکی تغییر  2.3 درصد GDP