مال‌های ایرانی و آفتی فراتر از برند زدگی
مال‌ها که از زمره پاساژهای مدرن محسوب می‌شوند، آغازگر تبلیغات رسمی و جدی برندهای خارجی در ایران در طول دهه اخیر هستند. برندهای خارجی پیش از این نیز به صورت قاچاق به ایران وارد و در بازار مصرف کننده، توزیع می‌شد اما در مال‌های متنوع در سراسر کشور و به خصوص تهران، برندهای خارجی به صورت رسمی و به سبک کشور تولید کننده به فروش...
گروه فرهنگی: زهرا سادات فروغی: مال‌ها که از زمره پاساژهای مدرن محسوب می‌شوند، آغازگر تبلیغات رسمی و جدی برندهای خارجی در ایران در طول دهه اخیر هستند. برندهای خارجی پیش از این نیز به صورت قاچاق به ایران وارد و در بازار مصرف کننده، توزیع می‌شد اما در مال‌های متنوع در سراسر کشور و به خصوص تهران، برندهای خارجی به صورت رسمی و به سبک کشور تولید کننده به فروش محصولات خود مشغول هستند.
برندهای ترک در این میدان گوی را از سایر رقبا ربوده‌اند زیرا با افزایش سفرهای توریستی به استانبول و آشنا شدن مردم با برندهای سطح متوسط ترک، این برندها در ایران بدون هیچ هزینه‌ای تبلیغ شدند و بستر برای فروش محصولات آنان فراهم شد.
حضور برندهای خارجی بدون ضابطه مالیاتی و گمرکی کشور تنها به بازار اشتغال داخلی و همچنین تولید داخلی لطمه می‌زند. از طرف دیگر حجم ارزی که از طریق قاچاق برای خرید این کالاها از کشور خارج می‌شود، امکان سرمایه‌گذاری برای تولید با کیفیت داخلی را فراهم می‌کند.
علاقه به اجناس خارجی را شاید در وهله اول به دلیل مصرف زدگی و در سطح بعد به داشتن ذهنیت منفی از کیفیت نامناسب اجناس داخلی دانست. تحریم‌های اقتصادی با وجود فشارهای بسیار به جای آنکه کشور را به سمت اقتصادی مقاومتی و تولید اجناس با کیفیت بومی سوق دهد، راه ساده‌تری را انتخاب کرد: قاچاق کالای خارجی به ارزش افزایش نرخ بیکاری و رکود اقتصادی در تولید داخلی.
نتیجه اشتیاق برای خرید برندهای خارجی ان است که شعبات مخالفی از برندهای خارجی در سراسر کشور و به خصوص پایتخت وجود دارد که در مورد رسمی و یا غیر رسمی بودن خود آن، بحثی نمی‌کنیم اما اصل و یا کیفی بودن اجناس ارائه شده در این فروشگاه‌ها جای سوال است.
به دلیل تحریم‌های اقتصادی، از یک سو اجناس به چند برابر قیمت در سراسر دنیا به دست مصرف کننده ایرانی می‌رسد و از طرف دیگر چون اغلب فروشگاه‌های فعال در کشور، نمایندگی رسمی برندها نبودند، امکان خدمات پس از فروش و گارانتی نیز علنا وجود نداشت؛ بنابراین مصرف کننده داخلی از دو سو متضرر می‌شد.
اما تب مصرف کالای خارجی و شوآف حاصل از آن در جمع‌های مختلف، باعث شده مردم با وجود تمام این کاستی‌ها جنس خارجی را بیش از جنس داخلی بپسندند و خریداری کنند. این فرصت در مال‌ها برای برندها خارجی به خصوص پوشاک و سپس وسایل خانگی فراهم شد و مال‌ها به جولان‌گاهی برای حضور برندهای مختلف خارجی تبدیل شدند.
تب پوشاک ترک در بازار پوشاک ایران به قدری است که دو برند ترک که برای قشر متوسط جامعه ایجاد شده است، تقریبا در تمام پاساژهای بزرگ و جدید تهران و شهرهای بزرگ شعبه دارد و با استقبال خوبی از سوی مشتریان مواجه است. به اعتقاد برخی متخصان در عرصه پوشاک داخلی، بسیاری از پوشاک تولید شده توسط برندهای معروف با اقلیم ایران همخوانی ندارند و بدون در نظر گرفتن نیاز مردم و صرفا به جهت معروفیتی که دارند، به فروش می‌رسند. امیر اسلامبک، طراح پوشاک در این زمینه معتقد است که طراحی پوشاک ترک به دلیل اقلیم خاص آن صورت گرفته و برای مصرف کننده ایرانی چندان مناسب نیست: «نام ترکیه در عرصه پوشاک در کشور ما زیاد به گوش می‌خورد و برندهای مختلف آن برای مصرف کننده ایرانی تقریبا شناخته شده است و شاید این رویه را بتوان به دلیل غلبه آنان در فرهنگ توریسم و پوشاک کشور ترکیه دانست. اما باید تاکید کرد که انان به دیلیل شرایط جوی و اجتماعی و فرهنگی خود نوع خاصی از پوشاک را تولید و ترویج می‌دهند که متناسب با فرهنگ بومی و اقلیم ایران نیست. به طور مثال طراحی لباس در ترکیه با در نظر گرفتن رطوبت بالای آن کشور صورت گرفته و با دمای هوا و میزان رطوبت در ایران همخوانی ندارد.
از نظر انتخاب رنگ و نوع طراحی نیز بسیاری از تولیدات با عرف جامعه مسلمان ایران هماهنگ نیست و به ایجاد تضادهایی در فرهنگ حیا و پوشش در اجتماع می‌شود.»
اگر معتقد به بازارهای جهانی و ایجاد آن در ایران نیز باشیم، باز در می‌یابیم برندزدگی و مصرف کالای خارجی به حدی است که نه تنها پوشاک خارجی با قیمت جهانی آن در ایران همخوانی ندارد بلکه بسیار بالاتر بوده وگاه تنوع اجناس در کشورهای دیگر را نیز در اینجا شاهد نیستیم.
اجناس چینی و بازار به سبک چین با فروشندگان اهل کشور چین در مناطق آزاد مانند قشم، چابهار، کیش و غیره بیشتر است ولی هنوز به پایتخت سرایت نکرده است. البته اجناس چینی اقبال اجناس ترک را در پوشاک ندارند و تنها به دلیل قیمت پایین و تنوع محصول مورد توجه اقشار متوسط و پایین جامعه می‌شوند و اغلب با اکراه اقدام به خرید آن می‌کنند.
در گروه کالاها و اسباب‌های خانگی نیز تولیدات داخلی به چشم نمی‌خورد و حضور برندهای مختلف خارجی در غرفه‌های بزرگ و مدرن به چشم می‌خورد. برندهای داخلی به دلیل تحریم‌ها در دوره‌ای از کیفیت پایین برخوردار بودند اما امروز و با رشد تکنولوژی داخلی، باز هم بازار مصرف کننده به سمت خرید کالاهای خارجی کشش دارد و نه تولیدات داخلی.
به طور کلی باید گفت پاساژهای مدرن به شبیه سازی بازارهای مدرن غربی در کشور پرداختند و حمایت شهرداری از این ساخت این مجموعه‌های تفریحی- خدماتی و تجاری موجب شد که این فضا برای ترویج سبک زندگی و تفریح غربی مهیا شود و عناصر و المان‌های ایرانی و بومی در این فضا جایی نداشته باشند.
از بدو ورود به پاساژهای مدرن و مال‌هایی که شبیه شهرفرنگ هستند، چشم بیننده با دکوراسیون متفاوت از فرهنگ ایرانی مواجه می‌شود. کلونی‌ای از برندهای مختلف خارجی در این اماکن به چشم می‌خورد و فرد از یک سو با برندهای مختلف و جدید آشنا شده و از سوی دیگر سعی در همسوسازی خود با این فرهنگ خرید و مصرف دارد. تضاد ناشی از قیمت اجناس خارجی با درآمد و میزان هزینه‌ای که فرد برای خرید در توان دارد به کشمکش روانی و شاید اختلاف خانوادگی منجر شود. زیرا به ازای نیاز شکل گرفته در فرد، امکان خرید و همرنگ شدن با محصولات عرضه شده وجود ندارد.
این نیاز کاذب برای خرید اجناس خارجی که به بهانه‌های مختلف در تخفیف هستند یا در ازای خرید تا سقفی خاص، تخفیف ویژه در خرید بعدی به فرد می‌دهند، وسوسه خرید را در بین اعضای خانواده ایجاد می‌کنند و این هزینه کاذب، تعادل مخارج و درآمد را بر هم زده و ممکن است اقتصاد خانواده را با چالش‌های جدی و درگیری‌های روانی ریشه گرفته از آن مواجه کند.
با ترویج فرهنگ بی حساب مال‌سازی، هم فرصت برای عرضه اجناس و کالای داخلی کمتر شد و هم امکانات بهتر و ویژه در اختیار برندهای خارجی قرار گرفت تا بازار و سبک مصرف در ایران را با اهداف اقتصادی خود تغییر دهند. به عبارت دیگر با هزینه مردم ایران، سودهای کلان به جیب برندهای خارجی رفت و ماحصل آن برای ما مصرف گراتر شدن و افزایش نرخ بیکاری به دلیل تعطیل شدن کارخانه‌های تولید محصولات بومی و داخلی است.
هیچ کس با افزایش سطح رفاه در جامعه مخالف نیست، اما کاملا روشن است که آبادانی و توسعه کشور با مصرف کالاهای لوکس و برندهای گران، تعیین نمی‌شود. افزایش سطح رفاه باید در یک توزیع عادلانه در سراسر کشور باشد و این در گرو قدرتمند شدن چرخه تولیدات داخلی در کشور است. وجود و تمایل به خرید برندهای خارجی را نمی‌توان به طور جبری در جامعه محدود کرد ولی باید فضای مساوی و با حمایت خاص از کالای داخلی ایجاد شود، نه اینکه بهترین موقعیت‌ها در فضای اقتصادی و پر تردد به برندهای خارجی و اجناس غیرضروری اختصاص یابد. این تغییر مستلزم آن است که همت و خواست عمومی به این تغییر ایجاد شود و افراد با در نظر گرفتن سود ملی و حفظ امنیت اقتصادی کشور به سمت کالاهای با کیفیت داخلی تمایل یابند.
منبع: روزنامه حرف مازندران
برندهای ترک در این میدان گوی را از سایر رقبا ربوده‌اند زیرا با افزایش سفرهای توریستی به استانبول و آشنا شدن مردم با برندهای سطح متوسط ترک، این برندها در ایران بدون هیچ هزینه‌ای تبلیغ شدند و بستر برای فروش محصولات آنان فراهم شد.
حضور برندهای خارجی بدون ضابطه مالیاتی و گمرکی کشور تنها به بازار اشتغال داخلی و همچنین تولید داخلی لطمه می‌زند. از طرف دیگر حجم ارزی که از طریق قاچاق برای خرید این کالاها از کشور خارج می‌شود، امکان سرمایه‌گذاری برای تولید با کیفیت داخلی را فراهم می‌کند.
علاقه به اجناس خارجی را شاید در وهله اول به دلیل مصرف زدگی و در سطح بعد به داشتن ذهنیت منفی از کیفیت نامناسب اجناس داخلی دانست. تحریم‌های اقتصادی با وجود فشارهای بسیار به جای آنکه کشور را به سمت اقتصادی مقاومتی و تولید اجناس با کیفیت بومی سوق دهد، راه ساده‌تری را انتخاب کرد: قاچاق کالای خارجی به ارزش افزایش نرخ بیکاری و رکود اقتصادی در تولید داخلی.
نتیجه اشتیاق برای خرید برندهای خارجی ان است که شعبات مخالفی از برندهای خارجی در سراسر کشور و به خصوص پایتخت وجود دارد که در مورد رسمی و یا غیر رسمی بودن خود آن، بحثی نمی‌کنیم اما اصل و یا کیفی بودن اجناس ارائه شده در این فروشگاه‌ها جای سوال است.
به دلیل تحریم‌های اقتصادی، از یک سو اجناس به چند برابر قیمت در سراسر دنیا به دست مصرف کننده ایرانی می‌رسد و از طرف دیگر چون اغلب فروشگاه‌های فعال در کشور، نمایندگی رسمی برندها نبودند، امکان خدمات پس از فروش و گارانتی نیز علنا وجود نداشت؛ بنابراین مصرف کننده داخلی از دو سو متضرر می‌شد.
اما تب مصرف کالای خارجی و شوآف حاصل از آن در جمع‌های مختلف، باعث شده مردم با وجود تمام این کاستی‌ها جنس خارجی را بیش از جنس داخلی بپسندند و خریداری کنند. این فرصت در مال‌ها برای برندها خارجی به خصوص پوشاک و سپس وسایل خانگی فراهم شد و مال‌ها به جولان‌گاهی برای حضور برندهای مختلف خارجی تبدیل شدند.
تب پوشاک ترک در بازار پوشاک ایران به قدری است که دو برند ترک که برای قشر متوسط جامعه ایجاد شده است، تقریبا در تمام پاساژهای بزرگ و جدید تهران و شهرهای بزرگ شعبه دارد و با استقبال خوبی از سوی مشتریان مواجه است. به اعتقاد برخی متخصان در عرصه پوشاک داخلی، بسیاری از پوشاک تولید شده توسط برندهای معروف با اقلیم ایران همخوانی ندارند و بدون در نظر گرفتن نیاز مردم و صرفا به جهت معروفیتی که دارند، به فروش می‌رسند. امیر اسلامبک، طراح پوشاک در این زمینه معتقد است که طراحی پوشاک ترک به دلیل اقلیم خاص آن صورت گرفته و برای مصرف کننده ایرانی چندان مناسب نیست: «نام ترکیه در عرصه پوشاک در کشور ما زیاد به گوش می‌خورد و برندهای مختلف آن برای مصرف کننده ایرانی تقریبا شناخته شده است و شاید این رویه را بتوان به دلیل غلبه آنان در فرهنگ توریسم و پوشاک کشور ترکیه دانست. اما باید تاکید کرد که انان به دیلیل شرایط جوی و اجتماعی و فرهنگی خود نوع خاصی از پوشاک را تولید و ترویج می‌دهند که متناسب با فرهنگ بومی و اقلیم ایران نیست. به طور مثال طراحی لباس در ترکیه با در نظر گرفتن رطوبت بالای آن کشور صورت گرفته و با دمای هوا و میزان رطوبت در ایران همخوانی ندارد.
از نظر انتخاب رنگ و نوع طراحی نیز بسیاری از تولیدات با عرف جامعه مسلمان ایران هماهنگ نیست و به ایجاد تضادهایی در فرهنگ حیا و پوشش در اجتماع می‌شود.»
اگر معتقد به بازارهای جهانی و ایجاد آن در ایران نیز باشیم، باز در می‌یابیم برندزدگی و مصرف کالای خارجی به حدی است که نه تنها پوشاک خارجی با قیمت جهانی آن در ایران همخوانی ندارد بلکه بسیار بالاتر بوده وگاه تنوع اجناس در کشورهای دیگر را نیز در اینجا شاهد نیستیم.
اجناس چینی و بازار به سبک چین با فروشندگان اهل کشور چین در مناطق آزاد مانند قشم، چابهار، کیش و غیره بیشتر است ولی هنوز به پایتخت سرایت نکرده است. البته اجناس چینی اقبال اجناس ترک را در پوشاک ندارند و تنها به دلیل قیمت پایین و تنوع محصول مورد توجه اقشار متوسط و پایین جامعه می‌شوند و اغلب با اکراه اقدام به خرید آن می‌کنند.
در گروه کالاها و اسباب‌های خانگی نیز تولیدات داخلی به چشم نمی‌خورد و حضور برندهای مختلف خارجی در غرفه‌های بزرگ و مدرن به چشم می‌خورد. برندهای داخلی به دلیل تحریم‌ها در دوره‌ای از کیفیت پایین برخوردار بودند اما امروز و با رشد تکنولوژی داخلی، باز هم بازار مصرف کننده به سمت خرید کالاهای خارجی کشش دارد و نه تولیدات داخلی.
به طور کلی باید گفت پاساژهای مدرن به شبیه سازی بازارهای مدرن غربی در کشور پرداختند و حمایت شهرداری از این ساخت این مجموعه‌های تفریحی- خدماتی و تجاری موجب شد که این فضا برای ترویج سبک زندگی و تفریح غربی مهیا شود و عناصر و المان‌های ایرانی و بومی در این فضا جایی نداشته باشند.
از بدو ورود به پاساژهای مدرن و مال‌هایی که شبیه شهرفرنگ هستند، چشم بیننده با دکوراسیون متفاوت از فرهنگ ایرانی مواجه می‌شود. کلونی‌ای از برندهای مختلف خارجی در این اماکن به چشم می‌خورد و فرد از یک سو با برندهای مختلف و جدید آشنا شده و از سوی دیگر سعی در همسوسازی خود با این فرهنگ خرید و مصرف دارد. تضاد ناشی از قیمت اجناس خارجی با درآمد و میزان هزینه‌ای که فرد برای خرید در توان دارد به کشمکش روانی و شاید اختلاف خانوادگی منجر شود. زیرا به ازای نیاز شکل گرفته در فرد، امکان خرید و همرنگ شدن با محصولات عرضه شده وجود ندارد.
این نیاز کاذب برای خرید اجناس خارجی که به بهانه‌های مختلف در تخفیف هستند یا در ازای خرید تا سقفی خاص، تخفیف ویژه در خرید بعدی به فرد می‌دهند، وسوسه خرید را در بین اعضای خانواده ایجاد می‌کنند و این هزینه کاذب، تعادل مخارج و درآمد را بر هم زده و ممکن است اقتصاد خانواده را با چالش‌های جدی و درگیری‌های روانی ریشه گرفته از آن مواجه کند.
با ترویج فرهنگ بی حساب مال‌سازی، هم فرصت برای عرضه اجناس و کالای داخلی کمتر شد و هم امکانات بهتر و ویژه در اختیار برندهای خارجی قرار گرفت تا بازار و سبک مصرف در ایران را با اهداف اقتصادی خود تغییر دهند. به عبارت دیگر با هزینه مردم ایران، سودهای کلان به جیب برندهای خارجی رفت و ماحصل آن برای ما مصرف گراتر شدن و افزایش نرخ بیکاری به دلیل تعطیل شدن کارخانه‌های تولید محصولات بومی و داخلی است.
هیچ کس با افزایش سطح رفاه در جامعه مخالف نیست، اما کاملا روشن است که آبادانی و توسعه کشور با مصرف کالاهای لوکس و برندهای گران، تعیین نمی‌شود. افزایش سطح رفاه باید در یک توزیع عادلانه در سراسر کشور باشد و این در گرو قدرتمند شدن چرخه تولیدات داخلی در کشور است. وجود و تمایل به خرید برندهای خارجی را نمی‌توان به طور جبری در جامعه محدود کرد ولی باید فضای مساوی و با حمایت خاص از کالای داخلی ایجاد شود، نه اینکه بهترین موقعیت‌ها در فضای اقتصادی و پر تردد به برندهای خارجی و اجناس غیرضروری اختصاص یابد. این تغییر مستلزم آن است که همت و خواست عمومی به این تغییر ایجاد شود و افراد با در نظر گرفتن سود ملی و حفظ امنیت اقتصادی کشور به سمت کالاهای با کیفیت داخلی تمایل یابند.
منبع: روزنامه حرف مازندران
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
