کتاب های خواندنی پیرامون حادثه کشف حجاب

گروه ادبیات، نشر و رسانه: در هفدهمین روز از دی ماه 1314 و با دستور رضا شاه، کشف حجاب در ایران آغاز شد.

به گزارش بولتن نیوز، رضاشاه یک سال و نیم پس از سفر طولانی مدت 40 روزه اش به ترکیه، در 17 دی ماه 1314 در دانش سرای مامایی همراه همسر و دختران بی حجاب خود که برای اولین بار با این ظاهر در انظار عمومی حاضر شده بودند، شرکت و رسما فرمان ممنوعیّت حجاب را برای زنان اعلام کرد.

وی طی سخنانی خطاب به زنان و دختران فارغ التحصیل پزشکی و مامایی از بی حجابی با عنوان «اعطای آزادی به بانوان» نام برد و اقدام به ممنوعیت حجاب را گشودن «فصل جدیدی در زندگی زن ایرانی» اعلام کرد.

به دنبال فرمان رضاخان در «منع حجاب» مأموران شهربانی و پاسبان ها در کوچه و خیابان شهرها به اذیّت و آزار زنان و دختران محجّبه پرداختند. مأموران چادر و روسری و هر نوع پارچه شبیه آن را با خشونت از سر زنان می کشیدند و پاره می کردند.

این حادثه خود منجر به تحولات و تغییرات فراوان فرهنگی و اجتماعی در سطح ایران شد تا حدی که اثرات این حرکت ضد فرهنگی همچنان در بخش های مختلف جامعه ما دیده می شود.

در بسته مطالعاتی زیر که به مناسبت سالروز کشف حجاب ارائه می شود، تلاش شده با معرفی برخی از کتب تدوین شده در این زمینه، فرصتی جهت آشنایی بیشتر مخاطب با یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ معاصر ایران فراهم آید.

1ـ حکایت کشف حجاب

این کتاب که حاصل تحقیق و تنظیم «موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت» است را این موسسه در 192 صفحه منتشر کرده است.

در یکی از فصل های این کتاب که «کشف حجاب – دیدگاه، انگیزه، نتایج» نام دارد، مطالب انتخاب شده در آن سیر توطئه کشف حجاب را در زنجیره هجوم فرهنگی غرب نشان می دهد و نمونه هایی از آن دلایل توجیهی کشف حجاب را می نمایاند که هیچ توجیه منطقی و حتی به ظاهر روشنی برای اعمال کشف حجاب وجود نداشته است. روشنفکران وابسته که تعزیه گردان قضایا بوده اند دلایل واهی و سفیهانه ای ارائه می کرده اند که رضاخان به دلیل عدم بینش و نافهمی آن ها را تکرار می نموده است.

در فصل دیگری از این کتاب که «اسناد خشونت رضاخانی و مقاومت مردمی» نام دارد، اسنادی ارائه شده است که از یک طرف شدت خشونت و رذالت برنامه به اصطلاح مدرنیزه کردن کشور و آزادی زنان! نشان داده شده و از طرف دیگر مقاومت مردمی و شیوه هایی که برای دفاع از اعتقادات خود و عمل به حکم ضروری قرآن یعنی «حجاب» به کار می بسته اند، نمایانده شده است.

«وقایع مهم حرم حضرت معصومه سلام الله علیها و مسجد گوهرشاد مشهد»، «حکایات و خاطرات» و «زن و حجاب از دیدگاه اسلام و غرب» از دیگر فصل های این کتاب است.

2ـ کشف حجاب؛ زمینه ها، پیامدها و واکنش ها

در این اثر کوشش شده است تا سیر کشف حجاب در ایران در عصر رضاشاه با تکیه بر منابع اصلی، در شش فصل بررسی شود.

منابع اصلی کتاب شامل اسناد تاریخی کشف حجاب، اسناد مربوط به قبل از حادثه، زمان حادثه و پس از شهریور 20 و همچنین روزنامه ها و مجلات است و منابع فرعی شامل خاطرات و تاریخ های سیاسی اجتماعی آن دوران می شود.

تجددگرایی و کشف حجاب، بررسی زمینه ها و مقدمات اعلام کشف حجاب، اعلام کشف حجاب و اقدامات سازمان یافته برای پیشبرد آن، بررسی سیر کشف حجاب در شهرها، ولایات و مناطق عشایری، واکنش های اجتماعی در برابر کشف حجاب و پیامدهای کشف حجاب از جمله عناوین فصول این کتاب است.

کتاب حاضر که در 392 صفحه توسط «مهدی صلاح» تدوین شده است، برای اولین بار در بهار 1384 توسط «مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی» روانه بازار نشر گردیده است.

نسخه الکترونیک این کتاب را در فرمت های مختلف می توانید از اینجا دریافت نمایید.

3ـ کشف حجاب از کشف حجاب

این کتاب مجموعه مقالات و سخنرانی های همایش بزرگداشت قیام مسجد گوهرشاد است که در سال 1387 در مشهد مقدس برگزار شد.

کتاب با ویراستاری «امیر سعادتی و مریم قربان زاده» از سوی انتشارات «آهنگ قلم» در 215 صفحه منتشر شده است.

این کتاب در شش فرمت نرم افزاریpdf ، java ،android Html ، epub،ghb برای استفاده در رایانه، انواع گوشیهای تلفن همراه و انواع تبلت به صورت رایگان از اینجا قابل دریافت است.

4ـ تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد

کتاب حاضر اسنادی منحصر به فرد از مخازن اسناد وزارت دربار سابق است که پس از انقلاب اسلامی و تشکیل وزارت اطلاعات در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته و به همراه گویا سازی ها و پاورقی های مفصل که بیش از یکصد و شصت مأخذ و منبع دست اول فراهم آمده، با پیشگفتار و مقدمه ای وزین در ابتدای آن از سوی « مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات» منتشر شده است.

در اختیار خوانندگان و پژوهشگران تاریخ معاصر قرار خواهد گرفت. در این کتاب سعی شده تصاویر مؤثری که در اسناد، نامی از آنان برده شده در متن مندرج گردد و افزون بر آن عکسها، تعدادی عکس مربوط به تغییر لباس مردان و کشف حجاب زنان نیز در پایان کتاب به صورت آلبوم آمده که بر نفاست اثر افزوده است.

این کتاب در ۷۵۶ منتشر شده است.

5ـ کشف حجاب

«انتشارات‌ مرکز اسناد انقلاب‌ اسلامی‌‏‫» این کتاب را برای رده سنی جوانان به قلم « فاطمه حیدریان» در 108 صفحه منتشر کرده است.

این کتاب با هدف افزایش دانستنی های جوانان از تاریخ معاصر ایران به بررسی برهه ای از تاریخ پهلوی و حادثه کشف حجاب پرداخته و با نثری ساده به بررسی زمینه های پیدایش اندیشه کشف حجاب در داخل و خارج، شیوه های اجرا و پیامدهای آن می پردازد.

نسخه الکترونیک این کتاب را نیز می توانید از اینجا دریافت نمایید.

6ـ ضربه دوازدهم

«ضربه دوازدهم» دارای چهل برش تاریخی از قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب و کشتار آنان در مسجد گوهرشاد است که «محمدجواد میری و سمیه کریمی» آن را نوشته و انتشارات «آستان قدس رضوی» آن را منتشر کرده است.

این کتاب به شرح وقایع رخ داده در مسجد گوهرشاد و حواشی آن مثل واقعه دستگیری آیت الله قمی و سخنرانی های بهلول گنابادی پیرامون کشف حجاب می پردازد.

در این کتاب، علاقه‌مندان به تاریخ معاصر به شیوه‌ای داستانی، حکایت مقاومت مردم مشهد در برابر اصلاحات ننگین رضاخان را می‌خوانند. عکسها و اسناد ارائه شده در این گزارش، تصویری عینی و ملموس از حادثه را در ذهن خواننده ایجاد می‌کند. مطالعه این کتاب کوچک ولی روشنگر، به عموم علاقه‌مندان مباحث تاریخی توصیه می‌شود.

7ـ مکتب نسوان

«مکتب نسوان» رمان کوتاهی است که به شکل مستقیم به حادثه کشف حجاب پرداخته است. این رمان را «علی‌الله سلیمی» به رشته تحریر درآورده است و «موسسه شهرستان ادب» آن را در 120 صفحه منتشر کرده است.

در این رمان روحانی ای به نام رئوف از شخصیت های اصلی رمان است که به مخالفت با کشف حجاب برمی خیزد. او به دلیل مخالفت با اصلاحات رضاخانی به عراق تبعید می شود، ولی همچنان مبارزه اش را به واسطه شاگردانش در ایران ادامه می دهد. در پایان رمان، شیخ رئوف مدرسه ای به نام مکتب نسوان برای دختران می سازد که به اولین حوزه علمیه بانوان تبدیل می شود.