برخی آرمان‌خواهی انقلابی در شعر را برنمی‌تابند

گروه ادبیات، نشر و رسانه: هنوز هم که هنوز است بعد از گذشت حدود 4 دهه از وقوع جریانی با عنوان «شعر انقلاب» در ایران، شناخت شاخصه‌ها و مولفه‌های نظری - ماهوی این جریان ادبی فراگیر نشده است. این البته به ضعف کلی جریان پژوهش در کشور مرتبط می‌شود، ولی تکثرگرایی شعری و در هم‌ تنیدگی موضوعی اشعار امروز هم، به این نامشخصی و عدم فراگیری دامن زده است. از این رو با همه تکرارها و مکررات هنوز هم نیازمند پرسش از مولفه‌های اصلی جریان «شعر انقلاب» هستیم.


به گزارش بولتن نیوز، شاید تعیین دقیق این مولفه‌ها نه ممکن باشد و نه حتی سودمند؛ اما هر جریان ادبی بعد از گذشت 4 دهه از عمرش، ناگزیر از پرسش درباره خویش است؛ چه این پرسش جواب محصلی در پی داشته باشد، چه نداشته باشد ضروری است؛ زیرا کمترین سودمندی‌اش وضوح‌بخشی به نقشه راه آینده یا آسیب‌شناسی درون‌گروهی است.

با هدف این پرسش‌گری و به بهانه برگزاری «پنجمین جشنواره شعر انقلاب» در حوزه هنری، با شاعران معاصر هم‌سخن شدیم:

میلاد عرفان پور درباره ترکیب «شعر انقلاب اسلامی» گفت: از نظر ما پسوند «انقلاب اسلامی» یک پسوند گفتمانی است، نه پسوندی که فقط بر یک واقعه تاریخی صدق کند. بنابراین تعریف درست از شعر انقلاب اسلامی این است که شعر انقلاب را شعری بدانیم که در ذیل اهداف و آرمان‌ها و چارچوب‌های انقلاب اسلامی سروده شده باشد. اگر شعری در این چارچوب‌ها و اهداف قرار بگیرد شعر انقلاب اسلامی است و هیچ محدودیت موضوعی و قالبی نخواهد داشت.

وی ادامه داد: در این تعریف می‌توان به راحتی شعرهایی را که در زمینه فرهنگ و آموزه‌های اسلامی سروده می‌شود در همین چارچوب انقلاب اسلامی مشترک دانست و از آنجا که انقلاب اسلامی از آموزه‌های دین اسلام بهره می‌برد لذا از هم جدا نیستند و در یک چارچوب قرار می‌گیرند.

این شاعر گفت: وقتی این تعریف را بپذیریم، می‌توانیم شاعر انقلاب را هم تعریف کنیم. طبعا کسی که شعرش و مواضع‌اش در راستای آموزه‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی است شاعر انقلاب است و کسی که با آرمان‌های انقلاب اسلامی زاویه دارد نمی‌تواند شاعر انقلاب قلمداد شود.

وی با بیان اینکه ما در شعر انقلاب محدودیت موضوعی نداریم، بلکه محدودیت موضعی داریم، افزود: هر گونه موضع شعری که زاویه با آموزه‌های اصلی انقلاب اسلامی پیدا نکند می‌تواند شعر انقلاب باشد و لذا شاعران انقلاب شعرهای عاشقانه زیادی دارند که می‌توان همه آن‌ها را در ذیل شعر انقلاب اسلامی راه داد.

عرفان‌پور در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه تعیین مولفه و شاخصه برای شعر انقلاب اسلامی ضروری است، افزود: نه اینکه ما امروز این مولفه‌ها را تعیین کنیم، این مولفه‌ها از پیش هم وجود داشته بلکه ما باید آن‌ها را روشن‌تر سازیم. به نظر من قرآن منشور شعر انقلاب اسلامی است و ایمان و عمل صالح و آموزه‌های دینی مهم ترین مولفه‌های آن است اما در کنار این مقابله با ظلم و عدالت‌خواهی و... هم وجود دارد.

وی در پایان با مخالفت در برابر کسانی که تعیین مولفه را برای شعر انقلاب اسلامی جایز نمی‌دانند، گفت: کسانی که می‌گویند نباید شعر انقلاب اسلامی را تعریف و از این نظر محدود کرد، یا می‌گویند نباید مولفه‌ها و شاخصه‌هایی برای آن تعیین کرد، اهداف دیگری را دنبال می‌کنند. بیشتر این افراد چارچوب انقلاب اسلامی را قبول ندارند و آرمانخواهی انقلابی در شعر را برنمی‌تابند و لذا می‌گویند نباید برای شعر انقلاب اسلامی تعیین مولفه و تعریف کرد.