تنش شتابنده در روابط بغداد-آنکارا

به گزارش بولتن نیوز،در حالی که ترکیه همچنان بر موضع خود مبنی بر حضور نظامی در داخل عراق اصرار می ورزد، در مقابل عراقی ها نیز به صورت تصاعدی در حال تشدید برخوردها و مواضع خود علیه آنکارا هستند امری که کارشناسان سیاسی معتقدند، این خط مشی به تدریج فرصت های راه حل سیاسی را محدود تر خواهد کرد.
بحران در روابط دو کشور از روز جمعه گذشته زمانی کلید خورد که آنکارا بیش از هزار و 200 نظامی خود را به بهانه حفاظت از مربیان آموزش نظامی در پایگاه بعشیقه در استان نینوا، وارد شمال عراق کرد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، سفر 'مسعود بارزانی' رییس حزب دمکرات کردستان عراق به آنکارا در روز گذشته نیز نه تنها گرهی از مشکل باز نکرد، بلکه اقدام بی سابقه آنکارا مبنی بر قرار دادن پرچم اقلیم کردستان در کنار پرچم ترکیه، هنگام استقبال از بارزانی کار را دشوارتر کرده است و در عراق به عنوان اعتراف ضمنی آنکارا به استقلال کردستان عراق تلقی شده است.
در این راستا 'رزاق الحیدری' عضو کمیسیون روابط خارجی در پارلمان ملی عراق خواستار قطع کامل روابط سیاسی و دیپلماتیک با ترکیه شد و اعلام کرد که قرار دادن پرچم اقلیم کردستان در کنار پرچم ملی ترکیه و نادیده گرفتن پرچم ملی عراق، نقض صریح حاکمیت ملی عراق است.
همزمان وزارت بازرگانی عراق در اقدامی لغو رایزنی بازرگانی در سفارت عراق در آنکارا را اعلام کرد و وزارت خارجه عراق نیز در بیانیه ای گفت که تماس های خود را با کشورهای عضو دائم شورای امنیت و دیگر کشورهای عضو سازمان ملل برای اتخاذ موضع علیه دخالت نظامی ترکیه به اراضی عراق آغاز کرده است.
'احمد جمال' سخنگوی وزارت خارجه عراق در این بیانیه که روز پنجشنبه منتشر شد، گفت : بغداد از اتحادیه عرب نیز درخواست جلسه اضطراری برای بررسی مساله دخالت نظامی آنکارا به شمال عراق را کرده است.
همسو با این اقدامات، کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان ملی عراق، سفیر ترکیه را در عراق به پارلمان فراخواند و خواستار توضیحات وی در باره اسباب واقعی دخالت نظامی ترکیه به شمال عراق شد.
هم راستا با اقدامات دولت و پارلمان ملی عراق ، گروه های مقاومت اسلامی وابسته به تشکیلات داوطلب مردمی آمادگی خود را برای مقابله با دخالت نظامی ترکیه اعلام و در بیانیه ای واحد، دعوت به تظاهرات گسترده مردمی در روز شنبه آینده در بغداد کردند.
همچنین تعدادی از اهالی بغداد در روزهای اخیر با تجمع های اعتراض آمیز در برابر سفارت ترکیه در بغداد ، خشم و انزجار خود را از اقدامات خصمانه آنکارا علیه عراق اعلام کردند و در آخرین تجمع اعتراض آمیز در روز گذشته پرچم ملی ترکیه به آتش کشیده شد.
حرکت عمومی برای بایکوت کالاهای ترکیه در سطح عراق نیز آغاز شده و انتظار می رود این روند به تدریج شدیدتر شده و به احتمال قوی به قطع کامل روابط تجاری و اقتصادی با ترکیه بیانجامد.
اوج گیری تنش میان دو کشور باعث شد تا وزارت خارجه ترکیه در بیانیه ای که خبرگزاری 'آناتولی' ترکیه آن را منتشر کرد، از اتباع خود بخواهد از سفر به کشور عراق به استثنای منطقه اقلیم کردستان عراق خودداری کنند.
در عین حال ، انتقادها در داخل عراق علیه مواضع دولت عراق در قبال دخالت نظامی ترکیه نیز شدت گرفته و برخی از سیاسیون و فراکسیون ها معتقدند که دولت عراق در حد انتظار نتوانسته است مواضع قدرتمندانه در دفاع از حاکمیت ملی عراق اتخاذ کند.
'حنان الفتلاوی' از ائتلاف دولت قانون عراق در اظهاراتی که سایت های خبری عراق آن را نوعی انتقاد از بغداد دانستند گفته است: 'با مواضع ضعیفی که دولت عراق در قبال دخالت نظامی ترکیه گرفته ، من به جای آنکارا باشم موصل را به ترکیه به عنوان یکی از استان های این کشور الحاق می کنم.'
انتقادها به دولت عراق تا جایی شدت گرفته که قرار است پارلمان ملی عراق شنبه آینده وزرای دفاع و خارجه را برای توضیح پیرامون بحران جاری مداخله نظامی ترکیه در شمال عراق و رویکردهای دولت در قبال آن، به پارلمان این کشور فراخواند.
بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که آنکارا با اطلاع از اختلافات سیاسی داخلی در عراق و سوء استفاده از کارشکنی های منطقه اقلیم کردستان عراق و بخشی از جریان سیاسی اهل سنت که به ضعف دولت در اتخاذ مواضعش منجر شده، بدون اینکه از موضع غیرقانونی خود در قبال عراق عقب نشینی کند، همچنان بر حضور نظامی اش در عراق اصرار می ورزد.
خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از 'احمد داوود اوغلو' نخست وزیر ترکیه امروز فاش کرد که با توجه به وجود تهدیدهای گروه تروریستی داعش علیه آموزش دهندگان نظامی ترکیه در شمال عراق، آنکارا تصمیم گرفته است تعداد بیشتری نیرو برای حمایت از این نظامیان به شمال عراق اعزام کند، موضوعی که می تواند به مثابه پاشیدن بنزین بر آتش تلقی شود.
'احمد الجبوری' یکی از تحلیل گران عراقی در گفت وگو با یکی از رادیوهای عراقی در واکنش به این موضع دولت ترکیه گفت که آنکارا از اختلاف های سیاسی داخلی که باعث ضعف دولت در اتخاذ مواضع شده است، به نفع خود بهره برداری می کند.
همچنین 'سید محمد علی حلو' یکی از روحانیون عراقی در شبکه تلویزیونی 'کربلا' وابسته به آستان تولیت عتبه حسینی از اظهارات دولت عراق که تهدید کرده بود برای برخورد با دولت ترکیه به شورای امنیت و سازمان ملل و دیگر مجامع بین المللی مراجعه کرده و شکایت می کند، انتقاد کرد.
این روحانی عراقی تاکید کرد: 'دولت عراق بایستی قوی تر از این ها برخورد کند و مراجعه به سازمان ملل و شورای امنیت نشانه ضعف است نه قدرت، چون عراق از این نهادهای بین المللی هیچ سودی نخواهد برد و به جای آن بهتر است به فرزندان خودش اعتماد کند.'
در همین حال، گروه های مقاومت اسلامی و برخی سیاسیون به دولت عراق پیشنهاد می کنند که همانند روسیه با جدیت و شجاعت با ترکیه برخورد کند تا جایی که برخی از گروه ها خواستار بمباران نیروهای ترکیه در شمال عراق شده اند، اما بغداد همچنان می کوشد با حکمت و عقلانیت این بحران را حل و فصل کند.
در همین حال، بسیاری از محافل سیاسی عراق، در خصوص این بحران ، از بخشی از نیروهای سیاسی این کشور که به 'دواعش سیاسی' شهرت یافته اند، انتقاد کردند؛ چرا که آنان عملا و حتی آشکارا در این بحران طرف ترکیه را گرفته اند.
'اسامه النجیفی ' معاون سابق رییس جمهوری، برادر اثیل نجیفی استاندار سابق نینوا که یکی از متهمان ردیف اول سقوط موصل در سال گذشته و کشاندن نظامیان ترکیه در هفته گذشته به شمال موصل است، روز پنجشنبه نیز با بهانه قرار دادن مواضع ضعیف دولت در بعد سیاسی و امنیتی در طول سال های اخیر مدعی شده است که تکیه بر اقلیم کردستان (مسعود بارزانی) و ترکیه به جای دولت عراق می تواند در خصوص آزاد سازی موصل نتیجه بهتری بدهد.
این گروه ها طی یک سال و نیم گذشته بی وقفه تلاش کرده اند از حضور نیروهای مردمی عراق (الحشدالشعبی) در عملیات مختلف علیه داعش جلوگیری کنند، بطوری که این احزاب با ورود این نیروها به عملیات آزادسازی موصل و الانبار همچنان کارشکنی می کنند.
برغم انتقادهایی که از دولت عراق در برخورد با بحران جدید وجود دارد، العبادی نخست وزیر عراق یکشنبه این هفته یک اولتیماتوم دو روزه به دولت ترکیه داد تا نیروهای نظامی خود را از خاک این کشور خارج کند و نیز تهدید کرد که گزینه های زیادی از جمله مراجعه به مجامع بین المللی را برای برخورد با دولت ترکیه در نظر دارد.
با این همه، به نظر می رسد، بغداد راه های دیپلماتیک را برای خروج از این بحران ترجیح داده و از روز دوشنبه این هفته نیز با فرستاده اوباما که با بغداد-اربیل و آنکارا در تماس است، در حال رایزنی است.
'ابراهیم الجعفری' وزیر خارجه عراق شامگاه دیروز در ادامه تلاش های دیپلماتیک بغداد، با بریت مک گورک فرستاده رییس جمهور آمریکا به عراق و استورات جونز سفیر آمریکا در بغداد دیدار کرد و بار دیگر بر موضع عراق تاکید ورزید و هشدار داد که موضوع مداخله نظامی ترکیه به شمال عراق را در شورای امنیت و سازمان ملل و مجامع بین المللی از جمله اتحادیه عرب پیگیری می کند.
برخی منابع عراقی می گویند، آمریکایی ها برای متقاعد کردن متحد قدیمی خود که این روزها توجه چندانی به توصیه های واشنگتن نمی کند، تلاش زیادی کرده اند، اما گویا توفیقی نداشته اند. البته برخی نیز بحران سازی را کار خود آمریکایی ها می دانند