گروه اقتصادی - عملكرد دوساله سيستم بانكي نشان ميدهد كه دركنار دوبرابرشدن سپردههاي مدتدار بانكي ظرف دوسال اخير، تسهيلات بانكها نيز رشد قابل توجه 53درصدي داشته و مانده كل تسهيلات بانكها و موسسات اعتباري از رقم 415هزارميليارد تومان در خرداد 92 به 635هزارميليارد تومان در خرداد 94 رسيده است.
به گزارش بولتن نیوز، اين نكته نشان ميدهد كه با وجود كنترل پايه پولي، تسهيلاتدهي بانكها بيشترشده و با هدف تامين سرمايه درگردش و توان بانكها، تسهيلات بانكها ظرف دوسال، 53درصد بيشتر شده به گونهيي كه در سال93 به تنهايي 340هزارميليارد تومان تسهيلات پرداخت شد و در چهارماهه اول سال94 نيز بيش از 94هزارميليارد تومان وام پرداخت شده است.
سال
|
سپرده درازمدت ميليارد تومان
|
سپرده غير دولتي ميليارد تومان
|
سهم سپرده درازمدت از كل سپرده ها درصد
|
خرداد 92
|
326980
|
445127
|
73.45
|
خرداد 94
|
654074
|
786909
|
83.11
|
افزايش در دو سال اول دولت يازدهم
|
327094
|
341782
|
9.66
|
همچنین با وجود كنترل پايه پولي، به خاطر رشد و گردش تسهيلات بانكها، نقدينگي در خرداد 94 از مرز 816هزارميليارد تومان گذشت و ضریب فزاینده به عدد 6.25 رسید که به معنی استفاده بیشتر از منابع پولی و مالی موجود در بانک هاست.
اما دركنار اين شاخصهاي موفقيتآميز، چالشها نيز بيشترشده، بدهي دولت به بانكها به 103هزارميليارد تومان رسيد و مطالبات معوق از مرز 90هزارميليارد تومان گذشت و بدهي بانكها به بانك مركزي نيز به بيش از 81هزارميليارد تومان رسيده است.
ازسوي ديگر به خاطر رشد سود بانكي و جذب سپردهها و كاهش دلالي در بازار خودرو و مسكن و ارز و طلا، مردم 83 پول خود را در حسابهايي سرمايهگذاري كردهاند كه به آنها سود تعلق ميگيرد.
سرمايهگذاري بلندمدت كه در دوسال اخير به سپرده يكساله با نرخ سود 20درصدي محدود شده در يكسال اخير با 43درصد رشد مواجه شده و به رقم قابل توجه 375هزارميليارد تومان رسيده و جالب اين است كه مانده سپرده بلندمدت در سه ماهه اول سال94 نيز 10درصد رشد كرده و درهمين سه ماه 35هزارميليارد تومان بيشتر شده است.
گزارش ماهانه پولي و بانكي بانك مركزي در خرداد 94 كه به تازگي منتشرشده، نشان ميدهد مانده حساب سرمايهگذاري بلندمدت يا سپرده يكساله به رقم 375هزارميليارد تومان رسيده و در يكسال اخير رشد بالاي 43درصدي داشته است.
به گزارش «تعادل»، همچنين مانده سپرده كوتاهمدت كه حسابهاي روزشمار از يك تا زير يكسال را شامل ميشود، با رشد 13درصدي در يكسال اخير همراه بوده و حجم آن به 278هزارميليارد تومان رسيده است.
براين اساس سپرده سرمايهگذاري مدتدار شامل كوتاهمدت و بلندمدت روي هم رفته به رقم 654هزارميليارد تومان رسيده كه 83درصد كل سپردههاي غيردولتي را شامل ميشود. يعني مردم 83 پول خود را در حسابهايي سرمايهگذاري كردهاند كه به آنها سود تعلق ميگيرد.
اين موضوع نشاندهنده تمايل شديد مردم به حساب سرمايهگذاري بلندمدت يا سپرده يكساله با سود 20درصد است و از آنجا كه نرخ سكه و طلا و ارز در يكسال اخير تقريبا ثابت بوده، مردم تمايل به سپردهگذاري يكساله با سود 20درصد داشتهاند.
نكته مهم اين است كه با وجود رشد 10درصدي سپرده يكساله در سه ماهه اول سال94، سپرده كوتاهمدت زير يكسال با رشد 3درصدي همراه بوده و مانده آن نسبت به اسفند 93 بيش از 9هزارميليارد تومان افزايش يافته است.
رقم مانده سپرده كوتاهمدت زير يكسال از 145هزارميليارد تومان در خرداد 92 به 278هزارميليارد تومان در خرداد 94 رسيده وطي اين دوسال 133هزارميليارد تومان بيشتر شده است.
اما رقم مانده سپرده بلندمدت و حداقل يكسال، از 181هزارميليارد تومان در خرداد 92 به 375هزارميليارد تومان در خرداد 94 رسيده و طي اين دوسال 194هزارميليارد تومان افزايش يافته است.
شاخص
|
بانك خصوصي غير دولتي
|
بانك تخصصي
|
بانك تجاري دولتي
|
بدهي غير دولتي خرداد 92
|
219335
|
125724
|
77703
|
بدهي غير دولتي خرداد 94
|
380197
|
163897
|
96871
|
تغيير در دو سال دولت يازدهم
|
160862
|
38173
|
19168
|
تسهيلات غير دولتي خرداد 92
|
213274
|
126128
|
75851
|
تسهيلات غير دولتي خرداد 94
|
375979
|
163709
|
95142
|
تغيير در دوسال دولت يازدهم
|
162705
|
37581
|
19291
|
سپرده غير دولتي خرداد 92
|
290639
|
50352
|
104134
|
سپرده غير دولتي خرداد 94
|
562848
|
83074
|
140986
|
تغيير در دو سال دولت يازدهم
|
272209
|
32722
|
36852
|
عبور نقدينگي از 816 هزار ميليارد تومان
شاخص مهم نقدينگي كشور در خردادماه 1394 از مرز 816هزارميليارد تومان گذشت. اين شاخص در اسفند 93 به 782هزارميليارد تومان رسيد و در سه ماهه اول سال94 به ميزان 34هزارميليارد تومان بيشتر شد و ظرف دوماه 4.4درصد رشد كرد.
طبق اعلام بانك مركزي در سال۱۳۹۲ آمار 6 بانك ايران زمين، قرضالحسنه رسالت، خاورميانه، بينالمللي كيش، ايران و ونزوئلا و قوامين و چهار موسسه اعتباري صالحين، پيشگامان آتي، كوثر و عسكريه به آمارهاي پولي و بانكي كشور اضافه شده است.
ضمنا اطلاعات بانك قرضالحسنه مهر از اسفند ۱۳۹۲ به بعد، از شمول بانكهاي تخصصي خارج و به طبقه بانكهاي غيردولتي اضافه شده است.
براين اساس بخشي از رشد 350هزارميليارد تومان نقدينگي در دوسال اخير به خاطر اضافه شدن آمار اين بانكها به آمار بانكهاي كشور است.
نقدينگي در يك سال منتهي به پايان خرداد 94 يعني از خرداد 93 تا خرداد 94 به ميزان 22.7درصد رشد كرده است كه با توجه به سياستهاي انضباط مالي دولت يازدهم رقم قابل توجهي محسوب ميشود.
نقدينگي در دوره دوساله اول خرداد 92 و ماه انتخابات رياستجمهوري دوره يازدهم، تا خرداد 94 از 466هزارميليارد تومان به بيش از 816هزارميليارد تومان رسيده و طي دوسال به ميزان 350هزارميليارد تومان بيشتر شده و به عبارت ديگر طي دوسال 75درصد رشد كرده است. نكته حايز اهميت اين است كه تمام اين رقم در بخش شبه پول يا سپردههاي درازمدت داراي سود به اضافه قرضالحسنه جذب شده و شبه پول از 357هزارميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 704هزارميليارد تومان در خرداد 94 رسيده و 347هزارميليارد تومان بيشترشده و 97درصد رشد كرده است. اما پول يعني اسكناس به اضافه سپرده ديداري و چك، از رقم 109هزارميليارد تومان به 112هزارميليارد تومان رسيده و تقريبا ثابت بوده و ظرف دوسال تنها 3هزارميليارد تومان يعني كمتر از 3درصد رشد كرده است.
رشد 25 درصدي بدهي دولت
يكي از اقلام قابل توجه كه همچنان چالش بانكها و بازار پول كشور است، رشد 24درصدي بدهي بخش دولتي در يكسال اخير است كه در سه ماهه اول سال94 نيز با رشد 2.5دهم درصدي مواجه بوده و همچنان روبه افزايش است. يعني در يك سال اخير بدهي بخش دولتي به بانكها 21هزارميليارد تومان افزوده شده است.
درحال حاضر رقم بدهي بخش دولتي به 106 هزار و 617 ميليارد تومان يعني نزديك به 107 هزار ميليارد تومان در خرداد 94 رسيده كه نزديك به 103 هزار ميليارد تومان آن بدهي دولت و 3641 ميليارد تومان آن بدهي شركتهاي دولتي به بانكهاست و رشد 25 درصدي بدهي دولت در يك سال اخير، يكي از اقلام اساسي و چالشبرانگيز بانكداري كشور در يك سال اخير است.
42 هزار ميليارد تومان افزايش بدهي دولت
بدهي بخش دولتي در 2سال اخير از رقم 64282 ميليارد تومان در خرداد 92 و قبل از انتخابات رياستجمهوري يازدهم، به رقم 85552 ميليارد تومان در خرداد 93 و نزديك به 107 هزار ميليارد تومان در خرداد 94 رسيده و طي اين مدت به ميزان 42 هزار ميليارد تومان اضافه شده و با رشد 65 درصدي در 2سال اخير مواجه شده
است. اسكناس در دست اشخاص در خرداد ماه 94 به 29758 ميليارد تومان و اسكناس و مسكوك در بانكها به 10048 ميليارد تومان رسيده و روي هم رفته نزديك به 40 هزار ميليارد تومان بوده است. سپرده ديداري مردم نزد بانكها نيز به رقم 82 هزار ميليارد تومان در خرداد 94 رسيده كه در يكسال اخير 3.6- درصد رشد منفي داشته و در 3ماه اول سال 94 نيز با كاهش 3.5 درصدي همراه بوده است.
از سوي ديگر سپرده قانوني بانكها نزد بانك مركزي به رقم 87 هزار و 756 ميليارد تومان رسيده كه با رشد 20 درصدي در يكسال اخير و 3درصدي در 3ماه اول سال 94 همراه شده است.
بدهي 81 هزار ميليارد توماني بانک ها
نكته قابل توجه رشد نسبي بدهي بانكها به بانك مركزي است كه متناسب با رشد بدهي دولت به بانكها رشد كرده است و بانكها براي تامين منابع و كسري خود مجبور به برداشت از منابع بانكها شدهاند. بدهي بانكها به بانك مركزي در خرداد 94 به رقم 81 هزار و 367 ميليارد تومان رسيده است كه با رشد 20 درصدي در يكسال اخير و كاهش 5 درصدي در3 ماه اول سال 94 مواجه شده است. به عبارت ديگر، در چند ماه اخير بدهي بانكها به بانك مركزي روند كاهنده داشته است.
مانده سپردهها و بدهيهاي مردم به بانكها در خرداد 94 نشان ميدهد كه سهم بانكهاي غيردولتي، خصوصي و خصوصي شده و موسسات اعتباري، بهشدت افزايش يافته و بيش از 71درصد سپردهها در بانكهاي غيردولتي قرار دارد. همچنين بيش از 62درصد تسهيلات بانكها به بخش خصوصي نيز ازسوي بانكهاي غيردولتي پرداخت شده است.
نوع
بانك
|
سپرده غير دولتي خرداد 94
|
سپرده غير دولتي خرداد 92
|
تغيير سهم در دوسال اخير
|
بدهي غيردولتي خرداد 94
|
بدهي غير دولتي خرداد 92
|
تغيير سهم در دوسال
|
بانك هاي غير دولتي و موسسات اعتباري
|
71.5
|
65.3
|
6.2
|
62.4
|
54.4
|
8
|
بانك هاي تخصصي
|
10.6
|
11.3
|
0.7-
|
22.8
|
27.3
|
4.5-
|
بانك هاي تجاري
|
17.9
|
23.4
|
5.5-
|
14.9
|
18.3
|
3.4-
|
بررسي روند رشد سپرده هاي غير دولتي و سپرده هاي درازمدت كه به آنها سود تعلق مي گيرد، نشان مي دهد كه در دوسال خرداد 92 تا خرداد 94، به خاطر سياست هاي پولي دولت يازدهم و افزايش نرخ سود بانكي و به خصوص سپرده هاي بلندمدت و كوتاه مدت، جذب نقدينگي به حساب هاي داراي سود باموفقيت بيشتري همراه بوده و بانك ها توانسته اند نقدينگي و سپرده بيشتري به حساب هاي داراي سود جذب كنند.
در نتيجه سياست هاي پولي دو سال اخير، سهم سپرده درازمدت از كل سپرده ها از 73 درصد در خرداد 92 به 83 درصد در خرداد 94 رسيده و طي اين دو سال سهم سپرده هايي كه به آنها سود تعلق مي گيرد بيش از 9 درصد افزايش يافته است.
انتظار مي رفت كه خصوصيسازي بازار پول با تاسيس بانكهاي جديد و فروش سهام بانكهاي دولتي شرايط را براي حذف انحصار دولتي از اين بازار محقق كند. اما با وجود افزايش سهم بانك هاي خصوصي، خصوصي شده و موسسات اعتباري از كل سپرده ها و تسهيلات بانك ها، به خاطر سياست هاي دستوري بانك مركزي، ساختار اقتصاد، بدهي هاي بانك ها، كمبود نقدينگي و سرمايه بانك ها و... هنوز شاهد تحول عمده اي در نظام بانكي كشور حاصل از افزايش حضور بانك هاي خصوصي نيستيم.
افزايش سهم 8 درصدي تسهيلات و 2\6 درصدي سپردهها
اين وضعيت نشان ميدهد كه فشار بر بانكهاي خصوصي براي دريافت سود سپرده و همچنين دريافت تسهيلات رو به افزايش است.
به گونهيي كه در دوسال گذشته يعني از خرداد 92 تا خرداد 94 با افزايش 8 درصدي سهم بانكهاي خصوصي از بدهي غيردولتي و افزايش 6.2درصدي سهم بانكهاي خصوصي از سپرده غيردولتي مواجه شدهايم.
افزايش سهم بانكهاي خصوصي از سپردهها
سهم بانكهاي غيردولتي درجذب سپردهها از حدود 65درصد در خرداد 92 به بيش از 71 درصد در خرداد 94 رسيده و در اين مدت با افزايش 6.2 واحد درصدي مواجه شده است. به دنبال اين افزايش سهم بانكهاي غيردولتي در جذب سپردهها، سهم بانكها تخصصي از بالاي 11درصد در سال92 به 10درصد در سال94 كاهش يافته و يكدرصد كمتر شده است.
ازسوي ديگر سهم بانكهاي تجاري دولتي نيز ازبالاي 23درصد سپردهها در خرداد 92 به كمتر از 18درصد در خرداد 94 رسيده و 5.5درصد كمتر شده است.
اين وضعيت نشاندهنده اين واقعيت است كه سهم بانكهاي خصوصي، خصوصي شده و موسسات اعتباري در جذب سپردهها روبه افزايش است و بانكهاي غيردولتي از طريق تنوع در ارايه خدمات، نرخهاي سود بالاتر وجذابيت ايجاد كردن در سپردهها، موفقيت زيادي در جذب سپردهها داشتهاند.
از آنجا كه 328 هزارميليارد تومان از رشد نقدينگي 350هزارميليارد توماني دو سال اخير جذب سپرده مدت دار با سود بالاي بانكي شده است و سهم سپرده مدت دار از كل سپرده هاي غير دولتي به 83 درصد رسيده است، نشاندهنده اين واقعيت است كه بانكها با جذابيت و سود بالا تقريبا تمام نقدينگي افزايش يافته را جذب سپرده هاي داراي سود كردهاند و بانكهاي خصوصي در اين زمينه بيش از ساير بانكها موفق بودهاند.
گزارش ماهانه پولی و بانکی بانک مرکزی در خرداد 94 که به تازگی منتشر شده نشان می دهد مانده حساب سرمایه گذاری بلندمدت یا سپرده یکساله به رقم 375 هزار میلیارد تومان رسیده و در یک سال اخیر رشد بالای 43 درصدی داشته است.
همچنین مانده سپرده کوتاه مدت که حساب های روزشمار از یک تا زیر یکسال را شامل می شود، با رشد 13 درصدی در یک سال اخیر همراه بوده و حجم آن به 278 هزار میلیارد تومان رسیده است
براین اساس سپرده سرمایه گذاری مدت دار شامل کوتاه مدت و بلندمدت روی هم رفته به رقم 654 هزار میلیارد تومان رسیده که 83 درصد کل سپرده های غیر دولتی را شامل می شود. یعنی مردم 83 پول خود را در حساب هایی سرمایه گذاری کرده اند که به آنها سود تعلق می گیرد. .
این موضوع نشان دهنده تمایل شدید مردم به حساب سرمایه گذاری بلندمدت یا سپرده یکساله با سود 20 درصد است و از آن جا که نرخ سکه و طلا و ارز در یک سال اخیر تقریبا ثابت بوده، مردم تمایل به سپرده گذاری یکساله با سود 20 درصد داشته اند.
نکته مهم این است که با وجود رشد 10 درصدی سپرده یکساله در سه ماه اول سال 94، سپرده کوتاه مدت زیر یکسال با رشد 3 درصدی همراه بوده و مانده آن نسبت به اسفند 93 بیش از 9 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است
رقم مانده سپرده کوتاه مدت زیر یکسال از 145 هزار میلیارد تومان در خرداد 92 به 278 هزار میلیاردتومان در خرداد 94 رسیده وطی این دو سال 133 هزار میلیارد تومان بیشتر شده است.
اما رقم مانده سپرده بلندمدت یکساله، از 181 هزار میلیارد تومان در خرداد 92 به 375 هزار میلیارد تومان در خرداد 94 رسیده و طی این دو سال 194 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
اين موضوع نشاندهنده تمايل شديد مردم به حساب سرمايهگذاري بلندمدت يا سپرده يكساله با سود 20درصد است و از آنجا كه نرخ سكه و طلا و ارز در يكسال اخير تقريبا ثابت بوده، مردم تمايل به سپردهگذاري يكساله با سود 20درصد داشتهاند. نكته مهم اين است كه باوجود رشد 10 درصدي سپرده يكساله در سه ماه اول سال94، سپرده كوتاهمدت زير يكسال رشد 3 درصدي داشته است.
شاخص مهم نقدينگي كشور در خردادماه 1394 از مرز 816هزارميليارد تومان گذشت. اين شاخص در اسفند 93 به 782هزارميليارد تومان رسيد و در سه ماه اول سال94 به ميزان 34 هزارميليارد تومان بيشتر شد و ظرف سه ماه 4.4 درصد رشد كرد.
سهم 62 درصدي بانك هاي غير دولتي از بدهي بخش خصوصي
بررسي تركيب و اجزاي تسهيلات بانكها و موسسات اعتباري كشور در خرداد 94 نشان ميدهد كه بانكهاي غيردولتي با سهم بيش از 62درصدي، بيشترين سهم را در بدهي مردم به بانك ها داشتهاند و بعد از آنها بانكهاي تخصصي با نزديك به 23درصد و بانكهاي تجاري دولتي با نزديك به 15درصد از كل تسهيلات بانكها و موسسات اعتباري در رتبههاي بعدي قرار دارند.
عملكرد شاخصهاي پولي و بانكي در خرداد 94 نشان ميدهد كه مانده بدهي مردم به بانك هاي غيردولتي 380 هزارميليارد تومان و مانده تسهيلات پرداختي بانك هاي غير دولتي 375 هزار ميليارد تومان بوده است.
اين رقم از 219 هزار ميليارد تومان در خرداد سال92 به 380 هزارميليارد تومان در خرداد 94 رسيده و 161هزارميليارد تومان طي دو سال دولت يازدهم افزايش يافته و سهم بانكهاي غيردولتي و موسسات اعتباري از كل تسهيلات نيز از 54درصد در سال92 به 62درصد در سال94 رسيده است.
اين شاخص ها نشان مي دهد كه سهم بانك هاي غير دولتي و حضور و نقش آنها در دوسال گذشته بيشتر شده و سهم آنها از تسهيلات پرداختي به جامعه 8 درصد بيشتر شده است.