مساجد گوهرآقا در شوشای آذربایجان +تصاویر

به گزارش بولتن نیوز، یوخاری گوهر آقا مسجیدی یا همان مسجد گوهر آقای بالا در شوشای آذربایجان واقع شده است. اکنون حدود ده سال است که بعد از اشغال شوشا توسط ارامنه این مسجد تحت کنترل آنان قرار یافته است.  به این مسجد نام  مسجد بزرگ جامع گوهر آقا نیز اتلاق می‌گردد.  دلیل نام گذاری آن به یوخاری؛ محل قرارگیری مسجد در بخش بالای شهر شوشا است تا از مسجد گوهرآقای پایین مورد تمایز قرارگیرد.  

هر دو مسجد به عنوان شاهکارهای معماری اسلامی و مشرق زمین و سمبل شهر شوشا شناخته می‌شوند. تفاوت ظاهری این دو مسجد در جای‌گیری مناره های این دو مسجد است که در آشاغی گوهر آقا مسجیدی یا همان مسجد گوهرآقای پائین، مناره ها در پشت سردر جای گرفته اند. مسجد گوهر آقای بالا در میدان مرتبط با خیابان "یوسف وزیر چمن زمینلی" قرار دارد که عمارت‌های مختلف همچون مدرسه دینی ؛ خانه و حجره و مغازه‌هایی را نیز شامل می‌باشد.

                                 

مطابق نوشته‌ی میرزا جمال قره باغی ساخت این مسجد  بر اساس فرمان ابراهیم خلیل خان در سال 1182 هجری قمری آغاز شد، ولی به علت جنگ های مختلف خوانین و طایفه ها و مسائل منطقه‌ای حدود بیش از یک صد سال، کار ساخت آن متوقف ماند؛ ابراهیم خان از طایفه‌ی جوانشیر بود که توانست حاکمیت مسلمانان را در منطقه‌ی قفقاز تحکیم بخشد، اما با اوج گیری قدرت طایفه‌ی قاجار به دفعات با آقا محمدخان قاجار درگیر شد اما در نهایت در یک اقدام آشتی جویانه دختر خود را به همسری فتحعلی شاه قاجار درآورد. ولی در نهایت توسط قشون روس  به همراه همسر و یکی از دخترانش وجوان‌ترین پسرش کشته شد. روس ها برای جلوگیری از نافرمانی مسلمانان منطقه‌ی قره باغ پسر دیگر وی  مهدی اوغلوخان جوانشیر را  به جایش در جایگاه خان قره باغ منصوب کردند. بعد از گذشت یک صد و بیست سال  ادامه‌ی احداث مسجد توسط  کربلایی صفی خان  قره باغی  بنا بدستور  گوهر آقا دختر ابراهیم خلیل خان ادامه یافت.

کربلایی صفی‌خان نماینده‌ی سبک معماری در قره باغ است ، او با تلفیق سبک سنتی و عناصر رومانتیک کارهای خود را اجرا می‌کرد . طرح های وی در آغدام  و بردا از ساختارهای ساده براساس سنت های آذری اجرا شده است. نمود عناصر خلاقیت قره باغی با منطق و هنرمندی و با استفاده از سنت های محلی است؛ او بر سر در مسجد گوهرآقای بالا به خط عربی تاریخ ساخت آن را به سال 1301 هجری قمری و با نام خودش درج کرده است. مساجد بردا ، آغدام  و مسجد تاتار در اودسای اوکراین  و مسجد قره باغلی‌لار شهر عشق آباد  و عمارت های بسیار در قره باغ از کارهای او هستند. وی همچنین  ناظر بر ساخت  یک نوع تیپ خاصی از مساجد  با ستون های سنگی و گنبدهای خاص در منطقه قره باغ است.

 صحن مسجد گوهر آقای بالا در سه سالن و به شکل مربع و در حدود 190 مترمربع است که با شش ستون سنگی از هم جدا شده اند. سه پری ایوان مسجد، به شکل قائم الزاویه می‌باشند. مسجد دارای دو مناره است که بالکن‌های آن ویژه‌ی بانوان نمازگزار می‌باشد. بخش داخلی صحن مسجد از دو پنجره‌ی دو لا نورگیری می‌کند.

بالکن مسجد با دو مناره شکل خود را می‌یابد. ساختمان مسجد از سنگ و منار های آن خشتی هستند. منارهای مسجد استوانه ای و هر پاگرد آن با کمربندهای خشتی تفکیک شده اند . 

این الگوی معماری در اغلب  مساجد قره باغ دیده می شوند که توسط کربلایی صفی خان قره باغی ساخته شده اند. 

بعد از اشغال شوشا توسط ارامنه و راندن مسلمانان از آن ، مساجد تعطیل و حصار کشی شده اند ، اخیرا خبرنگار نیویورک تایمز عکسی از حصار توری و خالی بودن مسجد گوهرآقای بالا را در بازدید از  شوشا منتشر کرده است.