نظارت بر قیمت ها در شهرهای مسافرپذیر برعهده کیست؟

گروه سبک زندگی، کشور ما، ایران، بی‌شک یکی از زیباترین کشورهای جهان از حیث منابع طبیعی و باستانی است. به همین دلیل خواستگاه خیل گسترده‌ای از توریست‌های جهان بوده که حضور پی‌درپی آن‌ها گواه همین مطلب است.

به گزارش بولتن نیوز، از همین رو هرساله بنا بر شرایط مختلف تعداد گردشگران، جهانگردان و مسافرانی که ایران را به‌عنوان یکی از کشورهایی که می‌باید ببینند در مسیر سفر خود انتخاب می‌کنند متفاوت است. بیشتر آن‌ها تهران، اصفهان و لرستان را برای بازدید از آثار کهن و بجا مانده از تاریخ باستان، و یزد، تبریز و شیراز را برای طبیعت منحصربه‌فرد و اقلیم‌های متفاوتشان برمی‌گزینند.

کشوری که در هر زمان می‌توان چهارفصل را در آن یافت، صفحاتی از تاریخ را در آن ورق زد و از فرهنگ و سنت آن آموخت بی‌تردید امروزه از لحاظ جذب گردشگر خارجی و رونق صنعت توریسم در جایگاه واقعی خود قرار ندارد. به عقیده‌ی جامعه شناسان یکی از ریشه‌های رکود جذب گردشگر خارجی در ایران، ریشه در عدم فرهنگ‌سازی در گردشگری داخلی است. به‌عبارت‌دیگر باید این مسئله را درون خود و سلیقه ایرانیان، با تبلیغ و ترویج این صنعت در بین خودمان جستجو کنیم.
 
«صفحات تقویم را ورق زدم تا به تعطیلات سه‌روزه‌ی آخر هفته رسیدم و تصمیم گرفتم به سفر بروم. از خودم پرسیدم که برای تغییر آب‌وهوا بهتر است به کجا بروم؟ فکر می‌کنم پاسخ به این سؤال را به‌راحتی می‌توان به‌عنوان سریع‌ترین پاسخ دنیا در کتاب رکوردهای جهانی گینس به نام ایرانی‌ها و به‌خصوص تهران نشین ها ثبت کرد، شمال!» به‌هیچ‌وجه نمی‌توان از جذابیت‌های طبیعی و آب و هوای استان‌های گلستان، مازندران و گیلان صرفه نظر کرد؛ ولی شاید بهتر آن باشد که این تمرکز از آن‌ها گرفته شود. چند نکته همیشه برای مسافران قابل‌توجه، اهمیت و سؤال است و آن اینکه دلیل اصلی عدم پیشرفت در شهرهایی از کشور که با سیل مسافران روبه‌رو هستند چیست؟ درآمد متوسط آن‌ها در تعطیلات چقدر است؟ مبنا و معیار قیمت‌گذاری‌ها در چیست؟ و سؤال‌های مشابه ای از این قبیل.

این موضوع گریبان گیر تمام شهرهای توریستی کشور است و مختص یک منطقه خاص، یک شهر یا یک اقلیم نمی‌شود. بیشترین مسافرت‌ها در ایران مربوط به تعطیلات نوروز و تعطیلات تابستان است که بر اساس آمار سال گذشته شهرهای مشهد، تهران و رشت در رتبه‌های اول تا سوم و شهرهای قم، ساری، قزوین، بندرانزلی، شیراز، اصفهان و چالوس با بیشترین تعداد سفر، ۱۰شهرستان مهم گردشگر پذیر کشور در تابستان سال 1392 بوده‌اند.

آمار و اطلاعات مربوط به فروردین امسال نیز بنا بر گفته‌ی رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر به ترتیب استان‌های خراسان رضوی، مازندران و گیلان را سه استان اول در سفرهای نوروزی می‌داند و اصفهان را در رتبه چهارم با بیش از  152 هزار-شب اقامت معرفی می‌کرد که این آمار مربوط به اسکان و اقامت هم‌وطنان در هتل، هتل آپارتمان‌ها، مهمان‌پذیرها چادرهای اقامتی و مدارس تجهیز شده آموزش‌وپرورش هستند.
 
به دلایلی ازجمله نزدیک بودن به تهران و جاذبه‌های طبیعی، استان‌های شمالی را در بیشتر ایام سال می‌توان مقصد اول و آخر مسافران دانست. کسانی که به استان‌های مازندران، گیلان و گلستان وارد می‌شوند به‌طورمعمول تا پایان تعطیلات محل اقامت خود را تغییر نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند برای این منظور از قبل محل اسکان خود را مشخص کنند. گروهی که مالک ویلا و محل اسکان ثابتی هستند به‌راحتی و خیال راحت عزم سفرکرده و با فراق بال سفر خود را به سرانجام می‌رسانند؛ اما تعداد مسافران خطه‌ی شمالی کشور همواره چندین برابر ظرفیت استراحتگاه‌ها و هتل‌هاست. در نتیجه ساکنین محلی نیز اقدام به اجاره واحدهای خالی و ویلاهای مسکونی خود به مسافران می‌کنند.

دراین‌بین برخی از سرایدارهای ویلاهای اختصاصی در صورت آگاهی از عدم مراجعه مالک در اقدامی محیرالعقول اقدام به اسکان مستأجری در آنجا می‌کند. متأسفانه هیچ‌گونه ضابطه‌ای در نرخ‌گذاری و تعیین اجاره‌بهای کوتاه‌مدت این‌گونه اماکن وجود ندارد. شاید سخت باشد قبول و باور اجاره‌بهای دو میلیون تومانی برای هر شب اقامت دریکی از ویلاهای یک شهرک معروف در سلمان شهر استان مازندران؛ اما زمانی کاملاً این موضوع را با تمام وجود درک کردم که در مراجعه به این شهرک با این جمله روبه‌رو شدم که تمام ویلاها با نرخ فوق اجاره داده‌شده و ویلای خالی وجود ندارد؛ اما تمام مسافران از این توانایی مالی بهره‌مند نیستند و بعد از یک رانندگی خسته‌کننده دنبال سرپناهی هستند که قیمت مناسبی داشته باشد ولی قیمت مناسب در آن بحبوحه تعریف درستی ندارد.
 
به‌طورمعمول در دوران اوج مسافرت باید برای یک آپارتمان با حداقل امکانات بین هشتاد تا صد و بیست هزار تومان پرداخت ولی بهتر است هیچ‌وقت زیر بار آن نرفت. معمولاً این ساختمان‌ها فرسوده و بافاصله‌ی زیادی از مرکز شهر است چه برسد به منظره‌ی دریا یا جنگل. به‌منظور رفاه حال مستاجرین سایت‌های گوناگون و رنگارنگی که عکس‌های ویلاها و امکانات آن را به جزئیات شرح می‌دهد راه‌اندازی شده است تا به‌صورت اینترنتی ویلای خود را اجاره کنند. در بیشتر موارد برای اطلاع از قیمت می‌بایست به‌صورت تلفنی از قیمت‌ها اطلاع یافت ولی در بعضی موارد قیمت‌ها به‌اصطلاح مشخص است.

به‌عنوان نمونه یک ویلای استخردار با متراژ 300 متر واقع در نوشهر با قیمتی بین هشت‌صد هزار تا یک‌میلیون و پانصد هزار تومان مشخص‌شده است که همان‌طور که ذکر شد این اختلاف برای زمان‌های مختلف متفاوت است. ناهنجاری‌های اجتماعی از قبیل کودکانی که بدون هیچ امنیتی در تاریکی شب کنار خیابان‌ها تابلوهای ویلا و سوئیت را تکان می‌دهند تا اجاره ویلا به جوانان و نوجوانان بدون ارائه مدارک شناسی معتبر از دیگر معضلاتی است که در این بازار مکاره کمترین توجه ای به آن‌ها در نواحی شمالی کشور نمی‌شود.
 
این‌گونه خدمات مختص استان‌های مذکور نبوده و در سایر نقاط کشور نیز به شکل دیگری نمود یافته است. اما به دلیل شرایط خاص آب و هوایی در شمال کشور، خانواده‌ها برخلاف سایر استان‌ها کمتر از راه‌های اقامتی دیگر مانند چادر و کمپ‌های مسافرتی می‌توانند استفاده کنند و نیز وجود مراکز اقامتی و هتل‌های جهانگردی و توریستی از ارائه‌ی خدمات غیرقانونی جلوگیری کرده است. شوربختانه، بار تمام این مشکلات به دوش مسافران است و گویا هیچ‌گاه پایانی نخواهد داشت؛ زیرا هزینه‌ی دریافتی و درآمد حاصله از این زمان هرگز صرف گسترش و رفاه مسافران برای سال‌های آتی نمی‌شود. عده‌ای درآمد یک سال خود را در همین چند روز تعطیلات می‌سازند و بعدازآن فقط به انتظار سال آینده می‌مانند.

جالب اینجاست که دریافت هزینه‌های گزاف و خلاف عرف و قانون جامعه تنها شامل محل اقامت و استراحتگاه نیست و تقریباً تمام مایحتاج خوراکی و آشامیدنی را هم دربرمی گیرد. حتماً متوجه قیمت‌های مختلف مواد خوراکی و آشامیدنی در فروشگاه‌ها و مغازه‌های مربوطه شده‌اید و بدون اعتراض، تمام و کمال وجه درخواستی فروشنده‌ها را پرداخت کرده اید. به‌طور حتم حجم بالای تقاضا از سوی مسافران به‌ناحق این شرایط را برای خود مسافران ایجاد کرده و در این مورد در مقال این اجحاف آن‌ها را مجبور به سکوت کرده است.

تنها و فقط تنها راه مقابله با این شرایط نظارت دقیق و مستمر مسئولان تعزیرات حکومتی و دستگاه‌های ذی‌صلاح دولتی است که می‌تواند از روند این نابسامانی‌ها که نمونه‌اش در دیگر کشورها به‌ندرت یافت می‌شود بکاهد تا به‌کلی ریشه‌کن شود. در این صورت می‌توان با کاستن هزینه‌های هنگفت، جهت‌دهی به درآمدهای حاصله و حتی مالیات‌های بر اجاره از سرمایه‌ها و درآمدهای کسب‌شده، در راه بهبود و آبادانی همان سرزمین و حتی در شهرستان‌های مجاور بهره برد و آن را بی‌نیاز از کمک‌های دولتی کرد تا هم بودجه کشور صرف بهبود معیشت در نقاط نیازمند شود و هم چرخه اقتصادی آن به مراد اهالی آن خطه بچرخد.
 
مقایسه‌ی جزئی بین نقاط شمالی کشور با سواحل مدیترانه‌ای، کویر ایران همچون دشت کویر و کویر لوت با بیابان‌های آریزونا در ایالات‌متحده‌ی امریکا، کوهپایه‌های نواحی کوهستانی زاگرس با کوهستان‌های اروپایی، و جزایر جنوبی ایران با مجمع‌الجزایر آسیای دور، واضح، روشن و بدون هیچ جانب‌داری و عرق ملی، کشور ما را از بیشتر کشورهای دنیا در گردشگری داخلی متمایز کرده و این توان بالقوه را برای خودکفایی در این حیطه‌ی ثروت ساز و ملی آشکار می‌سازد. این نعمت خدادادی نیاز به همت بالای مدیران فرهنگی دارد تا توجه خود را به آن معطوف کنند و این ثروت بی‌مانند را صرف ارتقا سطح کیفی زندگی جامعه نموده و همچنین نام ایران را در جهان بلندآوازه و معتبر سازند.

یادآوری این نکته در پایان این گزارش خالی از لطف نیست که برخی از کشورهای جهان که از هرگونه صنعت و منابع زیرزمینی بی‌بهره هستند، اقتصاد کشور خود را تنها از راه صنعت گردشگری اداره کرده و با مدیریت هوشمندانه ما را نیز به کشور خود می‌کشانند. با نظارت مدیران فرهنگی و قضایی به درآمدهای بی‌حساب‌وکتابی که در شهرهای توریستی کشور شغل‌های کاذبی را به وجود آورده‌اند، به‌طورقطع و یقین به ارتقاء کیفی مراکز تفریحی و گردشگری کمک شایانی کرده و راه را برای تمام اقشار کشور فراهم می‌کند تا از تمام نقاط کشور بازدید کنند و به‌طورکلی عدالت را در کشور گسترش دهند.


همچنین این اقدام نقش ملموسی در شیوه‌ی درست فرهنگی برخورد افراد بومی با مسافران و اهمیت حضور آن‌ها در شهرهای دیگر کشور به‌مانند یک گردشگر خارجی خواهد داشت تا قدر یکدیگر را بهتر و بیشتر بدانیم.