خطرات مصرف درازمدت استامینوفن

گروه اجتماعی، پژوهشگران بتازگی اعلام کرده‌اند که پزشکان ممکن است خطرات مصرف درازمدت استامینوفن یا پاراستامول، پرمصرف‌ترین داروی ضددرد در جهان را دست کم گرفته باشند.

به گزارش بولتن نیوز، پژوهشگران در این بررسی که به سرپرستی فیلیپ کوناهان در انستیتوی پزشکی روماتیسمی و عضلانی-اسکلتی لیدز در شمال انگلستان انجام شد، داده‌های به دست آمده از هشت بررسی قبلا منتشر شده درباره استفاده درازمدت استامینوفن یا پاراستامول را تجزیه و تحلیل کردند.داده‌ها فقط از افرادی به دست آمده بود که با تجویز پزشک استامینوفن مصرف کرده بودند، نه به صورت خرید بدون نسخه.

دو تا از این هشت بررسی نشان داده بودند که مصرف‌کنندگان درازمدت استامینوفن در مقابل کسانی که در مدت بررسی این دارو برای‌شان تجویز نشده بود، در معرض افزایش خطر مرگ و میر هستند. چهار تا از این بررسی‌ها نشاندهنده افزایش خطری از ۱۹ تا ۶۸ درصد در افزایش مشکلات قلبی-عروقی در میان این افراد بودند. خطر خونریزی گوارشی و سایر عوارض جانبی روده‌ای نیز تا ۴۹ درصد افزایش می‌یافت. سه تا از این بررسی‌ها بیانگر اثرات نابه‌جا بر کلیه‌ها بودند.

در مقاله این پژوهشگران که در ژورنال بریتانیایی سالنامه‌های بیماری‌های روماتیسمی منتشر شده است، آمده است که در همه این موارد، افزایش خطر وابسته به دوز دارو بود- به عبارت دیگر هر چه دوز مصرفی استامینوفن بالاتر می‌رفت، خطر عوارض هم افزایش می‌یافت.

به گفته نویسندگان مقاله، گرچه این افزایش خطر از لحاظ مقدار مطلق اندک بود اما پزشکان باید هنگام تجویز این دارو احتیاط بیشتری کنند. در این مقاله آمده است: «به اعتقاد ما خطر تجویز استامینوفن بیشتر از آن حدی است که جامعه پزشکی تصور می‌کند…توصیه می‌شود یک بازبینی سیستماتیک از کارآیی و تحمل‌پذیری استامینوفن در بیماری‌های متفاوت انجام شود.»

سایر کارشناسان می‌گویند باید محتاط بود که واکنشی بیش از حد به نتایج این بررسی نشان نداد. آنها اشاره می‌کنند که این تجزیه و تحلیل نمی‌تواند مشخص کند که آیا مرگ زودرس یا مشکلات سلامت این افراد به علت بیماری‌زمینه‌ای است یا مصرف استامینوفن. همچنین این بررسی خرید بی‌نسخه این دارو را در نظر نگرفته است، یعنی تصویری که ممکن است بسیار پیچیده‌تر باشد.

نیک بیتمن، استاد سم‌شناسی بالینی در دانشگاه ادینبورو در اسکاتلند، می‌گوید: «استامینوفن بی‌خطرترین داروی ضددرد در دسترس باقی می‌ماند، و این بررسی نباید باعث شود افراد از مصرف آن خودداری کنند.»
او می‌افزاید: «بر اساس این نتایج، توصیه می‌شود که پایین‌ترین دوز موثر دارو در کوتاه‌ترین زمان ضروری تجویز شود. با این حال پژوهش‌های محکم‌تری درباره اثرات زیانبار احتمالی این داروی پرمصرف ضروری است.»

استامینوفن یا پاراستامول که به طور گسترده‌ای به عنوان نخستین پله در نردبان داروهای ضددرد، توصیه می‌شود، را بسیاری از آسپیرین یا ایبوپروفن بی‌خطرتر می‌دانند. این بررسی جدید به یافته‌های پژوهشی دیگر اشاره کرده است که نشان می‌دهند استامینوفن هنگامی که موضوع درمان آرتروز، درد مفصل یا کمردرد حاد مطرح است، ممکن است نسبت به رقبایش مزیتی از لحاظ تسکین درد نداشته باشد.

در این مقاله آمده است: «ملاحظات دقیق‌تر درباره کاربرد این دارو ضروری است. لازم است تجویزکنندگان از واکنش‌های فردی بیماران به استامینوفن و افزایش سمیت مشاهده شده با دوزهای معمول و بالاتر دارو آگاه باشند.» (همشهری)