آیا آمریکا به اردن تسلیحات پیشرفته خواهد داد؟

گروه بین الملل، پایگاه آمریکایی المانیتور در گزارشی به بررسی اظهارات اخیر آمریکایی ها مبنی بر تمایل به دادن تسلیحات پیشرفته به اعراب پرداخته است. قانونگذاران برجسته آمریکایی می گویند که آماده بازنگری در سیاست تسلیحاتی قدیمی هستند که براساس آن اسراییل باید برتری تکنولوژیکی بر همسایگانش داشته باشد  و بر این اساس نباید تسلیحات پیشرفته به اعراب داده شود. توجیه آنها این است که امروز اعراب درگیر مبارزه جدی با داعش شده اند و متحدی ارزشمند برای آمریکا محسوب می گردند بنابراین باید به آنها تجهیزات پیشرفته مورد نیازشان را داد. اما شاید پیام این گزارش این باشد که دوستی عربستان و اسراییل به حدی رسیده که دیگر اسراییل نگران فروش تسلیحات پیشرفته به آنها باشد، همچنین اینکه آنها در مبارزه با داعش جدی هستند. این در حالی است که نسبت به عزم واقعی عربستان و خود آمریکا نسبت به مبارزه با تروریسم تردید های جدی وجود دارد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، این مفهوم که با عنوان «برتری نظامی نسبی» از آن یاد می شود، به دهه 1960 باز می گردد، زمانی که کشورهای عرب علیه یک کشور کوچک متحد شده بودند. امروز بعضی از همان کشورها متحد اصلی اسراییل در مقابل داعش هستند، و می گویند که این سیاست ممکن است منافع استراتژیک آمریکا و امنیت اسراییل را تحت تاثیر قرار دهد.

این مساله هفته اخیر مورد بررسی بیشتری قرار گرفت، زمانی که ملک عبدلله اردن از کنگره بازدید کرد، درست زمانی که داعش ویدیویی از سوزاندن خلبان دستگیر شده منتشر کرد. براساس گفته سناتورهای حاضر در جلسه، شاه در مورد تاخیرها در ارسال قطعات هواپیما، تجهیزات دید در شب و بمب های دقیق که اردن برای گرفتن انتقام به آنها نیاز دارد شکایت کرد.

عبدالله دوم در جلسه با سناتورهای آمریکایی، رابرت منندز (چپ) و باب کورکر (راست)

اعضای کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا در نامه ای به وزیر امور خارجه، جان کری و وزیر دفاع چاک هیگل نوشتند: «ما نیاز به تضمین سرجای خود بودن همه چیز در مورد انتقال تسلیحات به طرف ثالث، حفاظت از فناوری های مهم آمریکا، و تعهدمان به حفظ برتری نظامی نسبی اسراییل را درک می کنیم. با این وجود، شرایط اردن و وضعیت ائتلاف موجب می شود که ما با سرعت عمل کنیم تا اطمینان حاصل شود که آنها تجهیزات نظامی موردنیاز برای عملیات های پیش رو علیه داعش را دریافت می کنند. ما معتقدیم که درخواست های اردن باید به خوبی پاسخ داده شود، و متناسب با نیازهای عملیاتی فوری آنها در مبارزه با داعش باشد.»

به نظر می رسد که تاخیر در کمک به اردن به خاطر کمبود تجهیزات نظامی در دسترس آمریکا به خاطر افزایش تقاضای دیگر متحدان آمریکا در منطقه باشد. لیندسی گراهام، یکی از امضا کنندگان نامه  روشن ساخت که گمان نمی کند سیاست اسراییل سرزنش کردن آمریکا به خاطر این تاخیر باشد، اما احتمالا این مساله  چندان مورد رضایت آنها نخواهد بود.

گراهام به المانیتور گفت: «فناوری ای که ما در مورد آن صحبت می کنیم، بمب هایی که ما در مورد آن صحبت می کنیم، موجب به خطر افتادن برتری نظامی نسبی اسراییل نمی شوند. این فقط یک تشریفات اداری بی فایده می تواند باشد. من مخالفتی با بررسی این سیاست حفظ برتری نسبی اسراییل ندارم، اما نه به خاطر این مساله، چون این مساله هیچ ارتباطی با مشکل تاخیر در ارسال تجهیزات به اردن ندارد.»

رهبران مجلس نمایندگان نیز خواهان بررسی مجدد این سیاست هستند.

رییس کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان، مک تورن بری از تگزاس می گوید: «نظر من این است که ما باید از اردن حمایت کنیم. آنها در خط مقدم نبرد ضد داعش هستند و ما باید به آنها چیزهایی که نیاز دارند را بدهیم. جهان تغییر می کند و بنابراین نوع نگاه به سیاست ها نیز تغییر می کند.»

آدام اسمیت، عضو دموکرات کمیته نیز معتقد است که شاید زمان آن رسیده باشد که به دیگر متحدان آمریکا تجهیزات پیشرفته بدهیم.

اردن از دوستان اسراییل و آمریکا در منطقه محسوب می شود

اسمیت می گوید: «تجهیز اردن به صورتی که آنها در بهترین وضعیت ممکن برای نبرد با داعش باشند به نفع اسراییل و منطقه است. سیاست حفظ برتری نظامی اسراییلی چیزی است که شاید باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد. من فکر می کنم که مطمئنا در مورد اردن و عربستان سعودی ما باید آن را مورد بازنگری قرار دهیم.»

فروش سلاح به کشورهای خارجی در حوزه مسوولیت کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان و سنا قرار دارد، نه کمیته نیروهای مسلح.

دیگران ادعا می کنند که با توجه به تحولات خاورمیانه، اکنون بدترین زمان برای پایان دادن به این سیاست است.

مایکل ایزنشتات، از اعضای ارشد انستیتو سیاست خاور نزدیک در واشگتن که هوادارا اسراییل می گوید که بهار عربی و پیامد های آن موجب شده است که در سه سال گذشته سه رییس جمهور در مصر سرکار بیایند که نگرش های بسیار متفاوتی در مورد اسراییل داشته اند. و ظهور سریع داعش ناشی از این بود که تروریست ها توانستند حجم عظیمی از تسلیحات آمریکایی که توسط نیروهای عراقی در حال فرار در صحنه نبرد رها شده بودند را به دست بیاورند.

ایزنشتات می گوید: «در دوره ای که تحولات سرعت گرفته اند، فروش سلاح به یک کشور دوست می تواند خیلی سریع به نتیجه ناخوشایندی منتهی شود.»

براساس یک تحلیل در سال 2008 توسط دو افسر نظامی برای انستیتو خاور نزدیک، این ایده که آمریکا برتری تکنولوژیک اسراییل را تضمین کند را می توان منتسب به دولت جانسون دانست که در سال 1968، جنگنده های فانتوم F-4 را به اسراییل فروخت. رییس جمهور و کنگره تحت تاثیر توانایی اسراییل در شکست دادن کشورهای عرب با استفاده از فناوری برتر (فرانسوی) قرار گرفته بودند، و بعد از جنگ شش روزه سال 1973، آمریکا به آرامی ایده حفظ برتری نظامی اسراییل را اجرا کرد و به تامین کننده اصلی تسلیحات اسراییل تبدیل شد.

براساس اعلام موسسه تحقیقات کنگره، تا سال 2008 طول کشید تا اینکه این ایده به قانون تبدیل شود.

این قانون، تحت عنوان قانون انتقال دریایی تجهیزات سال 2008، حفظ برتری نظامی اسراییل (QME) را چنین تعریف می کند: «توانایی مقابله و شکست دادن هرگونه تهدید نظامی مرسوم معتبر ناشی از هر کشور یا ائتلافی از کشورها یا گروه های غیر دولتی، در عین حال متحمل شدن حداقل آسیب و تلفات، از طریق استفاده از ابزار نظامی برتر، در تعداد کافی، از جمله توانایی های تسلیحاتی، فرماندهی، کنترلی، ارتباطاتی، اطلاعاتی، نظارتی، و شناسایی که از لحاظ فنی برتر از توانایی دیگر کشورها یا ائتلافی از کشورها یا بازیگران غیردولتی باشند.» کنگره در سال 2012 قانون افزایش همکاری امنیتی آمریکا- اسراییل را تصویب کرد که می گوید سیاست آمریکا «کمک کردن به دولت اسراییل به منظور حفظ برتری نسبی نظامی در بحبوحه تحولات سیاسی منطقه ای سریع و نامشخص» است.

براساس گزارش موسسه خاور نزدیک، فرآیند QME نیازمند مشارکت «وزارت خارجه، آژانس همکاری دفاعی امنیتی، ستاد مشترک ارتش، جامعه اطلاعاتی، فرماندهان عملیاتی، و سرویس های نظامی است.» اسراییلی ها همچنین دعوت شده اند تا در مورد سیستم هایی که شاید فکر کنند تهدیدی برای برتری تکنولوژیک آنها محسوب می شود نظر دهند.

در حالی که اسراییلی ها به فروش بعضی تسلیحات به عربستان در دهه 1980 اعتراض کردند، آنها به طور تلویحی فروش حجم عظیمی از تسلیحات به کشورهای عرب را در سالهای گذشته و در حالی که ایران به عنوان یک تهدید برای اسراییل و کشورهای عرب مطرح شده است را تایید کرده اند. سفارت اسراییل در واشنگتن به پرسش های ما پاسخی نداد، اما بعد از اینکه رییس جمهور اوباما فروش شصت میلیارد دلار تسلیحات به ریاض –که تا آن زمان در تاریخ بی سابقه بود- را در سپتامبر 2013 تایید کرد، سفیر اسراییل در آمریکا در مساله دخالت کرد.

اورن در آن زمان گفت: «ما اعتراضی به معاملات تسلیحاتی بسیار بزرگ آمریکا در خاورمیانه نداریم. ما می دانیم که اگر آمریکا این تسلیحات را نفروشد، دیگران خواهند فروخت. ما همچنین این واقعیت را می فهمیم که هرکدام از این معاملات تسلیحاتی منجر به ایجاد شغل برای صدها و هزاران آمریکایی می شود.»

با این وجود، حتی اگر اسراییل هم اعتراضی نکند، فرآیند حفظ برتری نسبی اسراییل لایه دیگری از تشریفات اداری زائد را اضافه می کند که ممکن است موجب کند شدن روند فروش تسلیحات شود. ایزنشتات این نگرانی را رد می کند و می گوید فرآیند فروش سلاح «همین الان هم مللو از تشریفات اداری زمان بر است.»

حتی اگر تغییرات در سیاست ها در آینده نزدیک قابل تصور نباشند، بعضی قانونگذاران می گویند که کشورهای عرب در نبرد با داعش، خود را به عنوان متحدانی ارزشمند نشان داده اند، و خواهان بازنگری احتمالی در مجموعه ای از سیاست ها هستند.

سناتور جیم ریش، نماینده جمهوریخواه از آیداهو که رییس کمیته روابط خارجی سنا است می گوید: «از زمانی که من یادم می آید، شنیده ام که ما با کشورهای عرب معامله می کنیم. و در این زمینه شرایط در حال تغییر است. در گذشته، زمانی که ما در مورد القاعده و تروریست ها صحبت می کردیم، آنها دست هایشان را گره می کردند و می گفتند: «آها بله، ما امیدواریم که شما بتوانید کاری در این مورد انجام دهید.» آنها اکنون از کلمه ما استفاده می کنند. اگر به چشمان آنها نگاه کنید، دید متفاوتی از داعش می بینید و اینکه چه چیزی دارد اتفاق می افتد و دستاوردهایی که آنها دارند حاصل می کنند. آنها نگران هستند. این می گوید که شرایط در حال تغییر است، و همه چیز قرار است مورد بازنگری قرار گیرد.»