حملات تروريستي از يمن تا پاريس

گروه بین‌الملل - تحلیلگران رویکرد محتاطانه ای در خصوص ماهیت حمله به دفاتر نشریه فکاهی شارلی ابدو در پاریس اتخاذ کرده اند. از یک سو، به نظر می رسد این حملات کار یک گروه کوچک است. از سوی دیگر، اعضای این گروه روابط دیرینه و آشکار با القاعده و گروههای وابسته به آن دارند.

به گزارش بولتن، پس سؤالی که به ذهن خطور می کند این است که آیا این گروه از رده های بالاتر فرماندهی شده است یا خیر؟ آیا ایمن الظواهری، سرکرده القاعده به شریف و سعید کواشی دستور حمله به دفاتر این مجله را داده است، یا این دستور را «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب»، مستقر در یمن صادر کرده بود، یا اینکه این تروریست ها، خودشان حمله را برنامه ریزی کرده بودند؟

شواهد دال بر تاثیر گرفتن از القاعده برای اجرای این عملیات قوی است. شریف کواشی از سال 2003 تا 2005 برای القاعده در عراق نیرو جذب می کرد و در سال 2008 در خصوص این فعالیت ها مجرم شناخته، به مجازات 18 ماه زندان محکوم شد. (در واقع، فرانسه باید مجازات سختگیرانه تری برای تروریسم در نظر بگیرد. دو تن از عاملان حمله به دفاتر شارلی ابدو مدتی را در زندان گذرانده و پس از دوره ای نسبتاً کوتاه آزاد شده اند. چرا نباید چنین افرادی به حبس ابد محکوم شوند؟) یکی از همدستان شریف کواشی در شبکه قاچاق تروریست، آمِدی کولیبالی، شبه نظامی آفریقایی تباری بود که در فرانسه متولد شده است. (احتمالاً از مسیحیت به دین اسلام گرویده است. کولیبالی نامی است به زبان بامبارایی، بنابراین خانواده وی احتمالاً اهل مالی بوده اند. اما آمِدی نامی مسیحی است، پس به احتمال زیاد وی در مقطعی، از مسیحیت به شکلی افراط گرایانه از اسلام گرویده است.)

کسی که برای القاعده در عراق نیرو جذب می کند، باید به عنوان یکی از اعضای این سازمان قلمداد شود. همچنین باید اطمینان داشت که چنین فردی به تماس با القاعده ادامه خواهد داد. شریف کواشی به همراه آمِدی کولیبالی در طرح نافرجامی برای فراری دادن یک عضو الجزایری «گروه مسلح اسلامی» ،(یک گروه وابسته به القاعده)، از زندان دست داشتند. کولیبالی به خاطر این توطئه نافرجام زندانی شد، اما پلیس نتوانست مدارک کافی درباره دست داشتن شریف در این توطئه پیدا کند.

ظاهراً برادران کواشی سال 2011 به یمن رفتند. آن سال انقلاب جوانان بروز کرد و دولت سرگرم مقابله با این فعالیت های انقلابی بود. «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» تلاش کرد با بهره برداری از آشفتگی های داخلی در یمن، کنترل استان ابین واقع در جنوب این کشور را در دست گیرد.

شریف کواشی در تماس تلفنی با یکی از شبکه های رادیویی فرانسه گفت با انور عولقی، از سرکردگان سابق «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» در یمن است. شریف کواشی گفت انور عولقی «پول در اختیارش قرار داده است.» به گفته مقامات مبارزه با تروریسم آمریکا، سعید کواشی نیز سال 2011 در یمن بود.

گمان می رود این دو برادر در اقدامات سرکوبگرانه عبد ربه منصور هادی -که در پی کناره گیری علی عبدالله صالح از قدرت در همه پرسی فوریه 2012 پیروز شد-، از یمن بیرون رانده شدند. منصور هادی پس از انتصاب به سمت ریاست جمهوری یمن در مصاحبه ای حضور یافت. وی در پاسخ به سؤالی درباره «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» گفت: «می دانید که یمن از جمله نخستین کشورهایی بود که تحت تاثیر پیامدهای تروریسم قرار گرفت. یمن در مبارزه با این گروه تروریستی که فعالیت های آن فراتر از مرزها و قاره هاست، تلاش زیادی می کند. می توانید نمونه های مختلف مبارزه با این سازمان را در طول سال گذشته و آغاز امسال در همه مناطق و استان ها، بویژه استان ابین مرور کنید. سازمان القاعده از شرایط سیاسی و امنیتی موجود در کشور سوءاستفاده کرده و بسیاری از سران و عناصر این سازمان، از کشورهای اسلامی و عربی وارد یمن شده اند. احتمالاً گزارش ها را پیگیری کرده اید و می دانید که بسیاری از فرماندهان القاعده که ملیت های مختلفی داشتند، کشته شدند. همچنین بسیاری از اعضای این گروه اهل کشورها و مناطق مختلف جهان هستند. برخی از اعضای این سازمان در یمن اهل چچن، پاکستان ، افغانستان، مصر، الجزایر، لیبی و کشورهای دیگر هستند. با وجود این، بار دیگر تاکید می کنیم که در تلاش های بین المللی برای مبارزه با ترویسم همکاری می کنیم، و در مقابله قاطعانه با اشکال مختلف افراط گرایی و تروریسم، به هیچ تروریستی رحم نخواهیم کرد. ما همچنین از جامعه بین المللی می خواهیم در برخورد با پدیده خطرناک تروریسم که به خاطر بهره برداری القاعده از شرایط سیاسی و امنیتی و شرایط زندگی، دامنه اش گسترده شده و ریشه دوانده است، تسامح نکنند.»

منصور هادی مه تا ژوئن 2012 عملیات بزرگ نظامی علیه القاعده در استان ابین اجرا کرد. این عملیات پس از آن اجرا شد که القاعده بخش هایی از استان ابین را تصرف کردند. بنا بر اعلام رئیس جمهور یمن، 75 درصد جنگجویان «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب»، خارجی بودند. ارتش یمن در ابین پیروز شد و در پی این پیروزی، حدود 400 جنگجو از کشور بیرون رانده شدند. بیش از 500 شورشی کشته شدند و دولت کنترل زنجبار و دیگر شهرهای استان ابین را بار دیگر به دست گرفت.

معلوم نیست برادران کواشی از تابستان سال 2012 تا به حال کجا بوده اند. گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه این دو تن برای مبارزه در کنار افراط گرایان به سوریه رفته بودند و تابستان پارسال به فرانسه بازگشتند.

بنا بر اعلام آسوشیتدپرس، روحانی بلندپایه «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» مستقر در یمن از این حملات تمجید کرد، اما گفت وی دستور این حملات را نداده است.

آسوشیتدپرس در گزارش خود نوشت: «یکی از اعضای القاعده در گفتگو با ای پی اعلام کرد این گروه «به دلایل امنیتی» انتشار بیانیه رسمی برای بر عهده گرفتن مسئولیت حملات را به تاخیر می اندازد. وی گفت سران «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» این عملیات را هدایت کردند و برای تلافی توهین به پیامبر(ص) هدف خود را به دقت انتخاب کرده اند. این عضو القاعده افزود فرانسه «به علت نقش آشکار خود در مبارزه با اسلام و ملت های ستمدیده» هدف قرار گرفت.»

وی هشدار داد توهین به مقدسات مسلمانان و حفاظت از کسانی که به مقدسات توهین می کنند، بهای سنگینی دارد. مجازات این افراد شدید خواهد بود و جرائمی که کشورهای غربی، بویژه آمریکا، انگلیس و فرانسه مرتکب می شوند، در داخل این کشور بازتاب خواهد داشت.»

بنابراین با وجود فاصله زیاد پاریس تا صنعا، پایتخت یمن، در واقع در دنیای امروز این فاصله بسیار نزدیک است؛ به قدری نزدیک که افرادی که در فرانسه به دنیا آمده اند می توانند در یمن آموزش نظامی ببینند و به جامعه خود بازگردندند، در حالی که یک تهدید محسوب می شوند. دست کم به این دلیل، غرب نباید اجازه دهد یک سوم مردم یمن هر شب با شکم گرسنه سر روی بالین بگذارند.

شاید این روزها به خاطر کنترل شیعیان حوثی بر شمال یمن، «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» نیروی تازه ای گرفته باشد. چرا که شیعیان حوثی دیدگاه سلفی ها را که القاعده نیز از آن نشات گرفته شده است قبول ندارند. حوثی ها دامنه کنترل خود را بر شهرهای سنی نشین همچون تعز گسترده اند، و موجب واکنش شهروندان سنی شده است که القاعده از آن به نفع خود استفاده می کند. تقریباً همزمان با این شرایط، تروریست های وابسته به «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» به دفاتر شارلی ابدو در پاریس حمله کردند، القاعده یک خودروی بمب گذاری شده را در صنعا منفجر کرد که به کشته شدن دهها تن منجر شد؛ انفجاری که کمتر از قتل عام هولناک در پاریس، توجه غرب را به خود جلب کرد.

سعید کواشی گفته است که افتخار می کند از اعضای «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» است. بنابراین برادران کواشی، هر دو در استان ابین بوده اند. شریف کواشی تصریح کرده است که انور عولقی در ازای اقدامات تروریستی به وی پول داده است. این گروه نیز مسئولیت حملات را بر عهده گرفته است.

بنابراین می توان گفت حملات به دفاتر شارلی ابدو خودسرانه نبوده است و به احتمال زیاد یا «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» یا برخی گروههای وابسته به آن در این حملات دست داشته اند.

آیا ساختار فرماندهی وجود داشته است که دستور چنین حمله ای را صادر کند؟ ما هنوز پاسخ این سؤال را نمی دانیم. اما یک نکته را نباید نادیده گرفت. گروههای القاعده معمولاً غیررسمی هستند. «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» راههایی برای پیشنهاد عملیات توسط عاملان وفادار به خود دارد. اینکه چنین حملاتی با دستور القاعده یا با الهام از این گروه صورت گیرد، فرق چندانی ندارد. عاملان این حملات به طور قطع ارتباط قوی با القاعده دارند.

این ارتباط نشان می دهد تا چه حد غیرعلاقلانه است که جامعه بین المللی برای سرکوب القاعده در یمن تلاش نکند، یا تنها به حملات گاه و بیگاه با هواپیماهای بدون سرنشین بسنده کند. تحلیلگران رویکرد محتاطانه ای در خصوص ماهیت حمله به دفاتر نشریه فکاهی شارلی ابدو در پاریس اتخاذ کرده اند. از یک سو، به نظر می رسد این حملات کار یک گروه کوچک است. از سوی دیگر، اعضای این گروه روابط دیرینه و آشکار با القاعده و گروههای وابسته به آن دارند.

پس سؤالی که به ذهن خطور می کند این است که آیا این گروه از رده های بالاتر فرماندهی شده است یا خیر؟ آیا ایمن الظواهری، سرکرده القاعده به شریف و سعید کواشی دستور حمله به دفاتر این مجله را داده است، یا این دستور را «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب»، مستقر در یمن صادر کرده بود، یا اینکه این تروریست ها، خودشان حمله را برنامه ریزی کرده بودند؟

شواهد دال بر تاثیر گرفتن از القاعده برای اجرای این عملیات قوی است. شریف کواشی از سال 2003 تا 2005 برای القاعده در عراق نیرو جذب می کرد و در سال 2008 در خصوص این فعالیت ها مجرم شناخته، به مجازات 18 ماه زندان محکوم شد. (در واقع، فرانسه باید مجازات سختگیرانه تری برای تروریسم در نظر بگیرد. دو تن از عاملان حمله به دفاتر شارلی ابدو مدتی را در زندان گذرانده و پس از دوره ای نسبتاً کوتاه آزاد شده اند. چرا نباید چنین افرادی به حبس ابد محکوم شوند؟) یکی از همدستان شریف کواشی در شبکه قاچاق تروریست، آمِدی کولیبالی، شبه نظامی آفریقایی تباری بود که در فرانسه متولد شده است. (احتمالاً از مسیحیت به دین اسلام گرویده است. کولیبالی نامی است به زبان بامبارایی، بنابراین خانواده وی احتمالاً اهل مالی بوده اند. اما آمِدی نامی مسیحی است، پس به احتمال زیاد وی در مقطعی، از مسیحیت به شکلی افراط گرایانه از اسلام گرویده است.)

کسی که برای القاعده در عراق نیرو جذب می کند، باید به عنوان یکی از اعضای این سازمان قلمداد شود. همچنین باید اطمینان داشت که چنین فردی به تماس با القاعده ادامه خواهد داد. شریف کواشی به همراه آمِدی کولیبالی در طرح نافرجامی برای فراری دادن یک عضو الجزایری «گروه مسلح اسلامی» ،(یک گروه وابسته به القاعده)، از زندان دست داشتند. کولیبالی به خاطر این توطئه نافرجام زندانی شد، اما پلیس نتوانست مدارک کافی درباره دست داشتن شریف در این توطئه پیدا کند.

ظاهراً برادران کواشی سال 2011 به یمن رفتند. آن سال انقلاب جوانان بروز کرد و دولت سرگرم مقابله با این فعالیت های انقلابی بود. «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» تلاش کرد با بهره برداری از آشفتگی های داخلی در یمن، کنترل استان ابین واقع در جنوب این کشور را در دست گیرد.

شریف کواشی در تماس تلفنی با یکی از شبکه های رادیویی فرانسه گفت با انور عولقی، از سرکردگان سابق «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» در یمن است. شریف کواشی گفت انور عولقی «پول در اختیارش قرار داده است.» به گفته مقامات مبارزه با تروریسم آمریکا، سعید کواشی نیز سال 2011 در یمن بود.

گمان می رود این دو برادر در اقدامات سرکوبگرانه عبد ربه منصور هادی -که در پی کناره گیری علی عبدالله صالح از قدرت در همه پرسی فوریه 2012 پیروز شد-، از یمن بیرون رانده شدند. منصور هادی پس از انتصاب به سمت ریاست جمهوری یمن در مصاحبه ای حضور یافت. وی در پاسخ به سؤالی درباره «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» گفت: «می دانید که یمن از جمله نخستین کشورهایی بود که تحت تاثیر پیامدهای تروریسم قرار گرفت. یمن در مبارزه با این گروه تروریستی که فعالیت های آن فراتر از مرزها و قاره هاست، تلاش زیادی می کند. می توانید نمونه های مختلف مبارزه با این سازمان را در طول سال گذشته و آغاز امسال در همه مناطق و استان ها، بویژه استان ابین مرور کنید. سازمان القاعده از شرایط سیاسی و امنیتی موجود در کشور سوءاستفاده کرده و بسیاری از سران و عناصر این سازمان، از کشورهای اسلامی و عربی وارد یمن شده اند. احتمالاً گزارش ها را پیگیری کرده اید و می دانید که بسیاری از فرماندهان القاعده که ملیت های مختلفی داشتند، کشته شدند. همچنین بسیاری از اعضای این گروه اهل کشورها و مناطق مختلف جهان هستند. برخی از اعضای این سازمان در یمن اهل چچن، پاکستان ، افغانستان، مصر، الجزایر، لیبی و کشورهای دیگر هستند. با وجود این، بار دیگر تاکید می کنیم که در تلاش های بین المللی برای مبارزه با ترویسم همکاری می کنیم، و در مقابله قاطعانه با اشکال مختلف افراط گرایی و تروریسم، به هیچ تروریستی رحم نخواهیم کرد. ما همچنین از جامعه بین المللی می خواهیم در برخورد با پدیده خطرناک تروریسم که به خاطر بهره برداری القاعده از شرایط سیاسی و امنیتی و شرایط زندگی، دامنه اش گسترده شده و ریشه دوانده است، تسامح نکنند.»

منصور هادی مه تا ژوئن 2012 عملیات بزرگ نظامی علیه القاعده در استان ابین اجرا کرد. این عملیات پس از آن اجرا شد که القاعده بخش هایی از استان ابین را تصرف کردند. بنا بر اعلام رئیس جمهور یمن، 75 درصد جنگجویان «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب»، خارجی بودند. ارتش یمن در ابین پیروز شد و در پی این پیروزی، حدود 400 جنگجو از کشور بیرون رانده شدند. بیش از 500 شورشی کشته شدند و دولت کنترل زنجبار و دیگر شهرهای استان ابین را بار دیگر به دست گرفت.

معلوم نیست برادران کواشی از تابستان سال 2012 تا به حال کجا بوده اند. گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه این دو تن برای مبارزه در کنار افراط گرایان به سوریه رفته بودند و تابستان پارسال به فرانسه بازگشتند.

بنا بر اعلام آسوشیتدپرس، روحانی بلندپایه «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» مستقر در یمن از این حملات تمجید کرد، اما گفت وی دستور این حملات را نداده است.

آسوشیتدپرس در گزارش خود نوشت: «یکی از اعضای القاعده در گفتگو با ای پی اعلام کرد این گروه «به دلایل امنیتی» انتشار بیانیه رسمی برای بر عهده گرفتن مسئولیت حملات را به تاخیر می اندازد. وی گفت سران «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» این عملیات را هدایت کردند و برای تلافی توهین به پیامبر(ص) هدف خود را به دقت انتخاب کرده اند. این عضو القاعده افزود فرانسه «به علت نقش آشکار خود در مبارزه با اسلام و ملت های ستمدیده» هدف قرار گرفت.»

وی هشدار داد توهین به مقدسات مسلمانان و حفاظت از کسانی که به مقدسات توهین می کنند، بهای سنگینی دارد. مجازات این افراد شدید خواهد بود و جرائمی که کشورهای غربی، بویژه آمریکا، انگلیس و فرانسه مرتکب می شوند، در داخل این کشور بازتاب خواهد داشت.»

بنابراین با وجود فاصله زیاد پاریس تا صنعا، پایتخت یمن، در واقع در دنیای امروز این فاصله بسیار نزدیک است؛ به قدری نزدیک که افرادی که در فرانسه به دنیا آمده اند می توانند در یمن آموزش نظامی ببینند و به جامعه خود بازگردندند، در حالی که یک تهدید محسوب می شوند. دست کم به این دلیل، غرب نباید اجازه دهد یک سوم مردم یمن هر شب با شکم گرسنه سر روی بالین بگذارند.

شاید این روزها به خاطر کنترل شیعیان حوثی بر شمال یمن، «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» نیروی تازه ای گرفته باشد. چرا که شیعیان حوثی دیدگاه سلفی ها را که القاعده نیز از آن نشات گرفته شده است قبول ندارند. حوثی ها دامنه کنترل خود را بر شهرهای سنی نشین همچون تعز گسترده اند، و موجب واکنش شهروندان سنی شده است که القاعده از آن به نفع خود استفاده می کند. تقریباً همزمان با این شرایط، تروریست های وابسته به «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» به دفاتر شارلی ابدو در پاریس حمله کردند، القاعده یک خودروی بمب گذاری شده را در صنعا منفجر کرد که به کشته شدن دهها تن منجر شد؛ انفجاری که کمتر از قتل عام هولناک در پاریس، توجه غرب را به خود جلب کرد.

سعید کواشی گفته است که افتخار می کند از اعضای «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» است. بنابراین برادران کواشی، هر دو در استان ابین بوده اند. شریف کواشی تصریح کرده است که انور عولقی در ازای اقدامات تروریستی به وی پول داده است. این گروه نیز مسئولیت حملات را بر عهده گرفته است.

بنابراین می توان گفت حملات به دفاتر شارلی ابدو خودسرانه نبوده است و به احتمال زیاد یا «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» یا برخی گروههای وابسته به آن در این حملات دست داشته اند.

آیا ساختار فرماندهی وجود داشته است که دستور چنین حمله ای را صادر کند؟ ما هنوز پاسخ این سؤال را نمی دانیم. اما یک نکته را نباید نادیده گرفت. گروههای القاعده معمولاً غیررسمی هستند. «شاخه القاعده در شبه جزیره عرب» راههایی برای پیشنهاد عملیات توسط عاملان وفادار به خود دارد. اینکه چنین حملاتی با دستور القاعده یا با الهام از این گروه صورت گیرد، فرق چندانی ندارد. عاملان این حملات به طور قطع ارتباط قوی با القاعده دارند.

این ارتباط نشان می دهد تا چه حد غیرعلاقلانه است که جامعه بین المللی برای سرکوب القاعده در یمن تلاش نکند، یا تنها به حملات گاه و بیگاه با هواپیماهای بدون سرنشین بسنده کند.