فارن افرز:
ایران مخفیانه بمب هسته‌ای نخواهد ساخت
بسیاری از منتقدان مذاکرات سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران را بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» این کشور می‌دانند. اما به نظر می‌رسد این امر از احتمال بسیار پایینی برخوردار است.
گروه سیاسی، بسیاری از منتقدان مذاکرات سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران را بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» این کشور می‌دانند. اما به نظر می‌رسد این امر از احتمال بسیار پایینی برخوردار است.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از اشراف، فارن افرز در تحلیلی به قلم «ژاک هایمنز»، به بررسی احتمال پنهان‌کاری ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای این کشور می‌پردازد و این موضوع را از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار می‌دهد. نویسنده عنوان می‌کند، بسیاری از منتقدان مذاکرات سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران را بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» این کشور می‌دانند و معتقدند که غرب و قدرت‌های غربی باید بیشتر بر موضوع احتمال پنهان‌کاری هسته‌ای ایران در تأسیسات هسته‌ای مخفی تمرکز داشته باشند. اما به نظر می‌رسد این امر از احتمال بسیار پایینی برخوردار است.
■ کشمکش بر سر تعداد سانتریفیوژهای برنامه هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد ■
مذاکرات بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران به تازگی تمدید شده است. اما موضوع اصلی این مذاکرات که همچنان مورد بحث و منازعه قرار دارد، تعداد سانتریفیوژهایی است که ایران می‌تواند به منظور غنی‌سازی اورانیوم در برنامه هسته‌ای خود در اختیار داشته باشد. تعداد این سانتریفیوژها از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که هرچقدر تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران بیشتر باشد، دستیابی ایران به بمب هسته‌ای سریع‌تر خواهد بود. بر اساس برآوردهای استاندارد، موجودی کل سانتریفیوژهای برنامه هسته‌ای ایران چیزی در حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ عملیاتی است. بنابراین این تعداد سانتریفیوژ ایران را قادر می‌سازد تا تنها در طول چند ماه اورانیوم (با کاربری تسلیحاتی) مورد نیاز برای تولید یک بمب را تولید و ذخیره کند. دولت باراک اوباما بر این باور است که می‌تواند ایران را متقاعد کند که برنامه هسته‌ای خود را تا جایی به عقب برگرداند که بحران کنونی حل‌وفصل شده و دو طرف بتوانند روابط بهتری داشته باشند.
■ سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» است ■
منتقدان مذاکرات بر این باورند که آمریکا و دیگر کشورهای عضو گروه ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بعلاوه آلمان) تمرکز خود را اشتباهاً بر روی تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات هسته‌ای شناخته شده ایران قرار داده‌اند. بر طبق نظر این منتقدان، سناریوی «گریز هسته‌ای» ایران که باعث شد مذاکره‌کنندگان تا پاسی از شب بیدار بمانند، به اندازه سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران خطرناک نیست. اگر ایران بخواهد تصمیم به پنهان‌کاری بگیرد، در آن صورت در تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت و یا سایر تأسیسات شناخته شده خود طبق قوانین و مقررات رفتار خواهد کرد و در جای دیگری به صورت مخفیانه دست به ساخت و تولید بمب هسته‌ای خواهد زد. بنابراین، توافق نهایی با ایران در صورتی مؤثر و کارآمد خواهد بود که تعداد بسیار زیادی از بازرسان بین‌المللی را به ایران روانه کند، و از آنجا که دولت تهران احترام و ارزش بسیار زیادی برای خود قائل است چنین چیزی را هیچ‌گاه قبول نخواهد کرد. به طور خلاصه می‌توان گفت هر چه احتمال سناریوی «پنهان‌کاری» ایران بیشتر باشد، میزان احتمال دستیابی به یک توافق معقول و مناسب با ایران کاهش خواهد یافت.
■ تمایل شدید ایران به انجام فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای نگران‌کننده است ■
واشنگتن و متحدانش باید خود را برای هر احتمالی آماده کنند. اگرچه این پرسش که آیا ایران واقعاً می‌خواهد بمب هسته‌ای بسازد، جای بحث دارد اما آنچه مسلم است این کشور تمایل شدیدی به فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای از خود نشان داده است. برای مثال ایران تنها زمانی به وجود دو تأسیسات غنی‌سازی خود اذعان کرد که مراکز اطلاعاتی خارجی توانستند تأسیسات اول را در سال ۲۰۰۲ و دومی را در سال ۲۰۰۹ کشف کنند. حتی امروز هم وقتی بازرسان بین‌المللی تقاضای دسترسی به محل‌های مشکوک یا شخصیت‌های کلیدی دارند، واکنش اولیه تهران در اغلب موارد، بظاهر کارشکنی و عدم پاسخگوئی است.
■ تمرکز غرب بر روی کاهش پتانسیل گریز هسته‌ای ایران است■
اگرچه احتمال تلاش‌های پنهانی ایران نسبتاً بالاست اما درعین‌حال از شانس موفقیت پایینی برخوردار است. درحالی‌که مراکز جاسوسی سراسر دنیا منابع عظیمی را صرف ردیابی رویدادهای داخلی ایران می‌کنند، هرگونه اقدام جدی برای تقلب در توافق هسته‌ای جدید به احتمال زیاد شناسایی خواهد شد. حال اگر تهران توانست به طریقی مخفیانه تقلب کند، بازهم برنامه پنهانی این کشور پیشرفت بسیار کندی خواهد داشت. حتی اگر احتمال موفقیت اقدامات مخفیانه ایران را هم بپذیریم، بازهم نخواهد توانست به زرادخانه اصیل تسلیحات هسته‌ای دست یابد. دراینصورت باید به قدرت‌های بزرگ دنیا حق داد که روی رسیدن به توافقی تمرکز کرده‌اند که پتانسیل گریز هسته‌ای ایران را محدود کند، نه اینکه پتانسیل پنهان‌کاری مورد ظن این کشور را پایین آورد.
■ انجام اقدامات هسته‌ای مخفیانه با مشکلات بسیاری همراه خواهد بود■
ایران بارها به ساخت مخفیانه تأسیسات پیشرفته هسته‌ای دست زده است. اما این دسته از اقدامات این کشور همواره لو رفته است. برای نمونه، تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران، هر دو در مراحل مقدماتی ساخت و بهره‌برداری کشف شدند. ناظران بدبین، اینگونه تخلفات گذشته ایران را گواهی بر غیرقابل‌اعتماد بودن این کشور می‌دانند اما همین سوابق نشان می‌دهند که نمی‌توان آمریکا و متحدانش را به سادگی فریب داد. بعلاوه، مراکز اطلاعاتی غرب حتی پس از حصول توافق با ایران، دست از پایش تخلفات احتمالی ایران برنخواهند داشت. و هرچه دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برنامه هسته‌ای ایران بیشتر باشد، ردیابی و کشف هرگونه اقدام پنهانی نیز بهمان میزان آسان‌تر خواهد بود. حتی اگر ایران واقعاً قصد تقلب داشته باشد و اقدامات پنهانی‌اش تا چند ماه فاش نشود، بازهم قادر نخواهد بود در مقایسه با تأسیسات کنونی خود، به میزان قابل توجهی به سخت بمب هسته‌ای نزدیک شود. هر کشوری اگر بخواهد برنامه اتمی جدیدی طرح‌ریزی کند طبیعتاً زمان دسترسی آن به بمب هسته‌ای طولانی‌تر خواهد شد. و مسلماً اگر بخواهد اقداماتش را به شکل مخفیانه دنبال کند، به این زمان افزوده خواهد شد.
■ نگاهی به پرونده هسته‌ای کره‌شمالی و اقدامات هسته‌ای مخفیانه این کشور■
برآورد بیش از حد درباره میزان موفقیت کشورها در صورت اقدام به تقلب ایراداتی به همراه دارد که مورد کره شمالی به خوبی این نقاط‌ضعف را نشان می‌دهد. دولت بیل کلینتون به منظور توقف تولید و ذخیره پلوتونیوم کره‌شمالی، توافقی را در سال ۱۹۹۴ میلادی با این کشور منعقد ساخت که با عنوان «چهارچوب توافق‌شده» شناخته می‌شود. این توافق همواره مورد انتقادات شدیدی قرار گرفته است زیرا نتوانست از تلاش‌های مخفیانه کره‌شمالی به منظور غنی‌سازی اورانیوم جلوگیری کند. بااین‌حال اقدام دولت جرج بوش برای فسخ توافق، حتی پس از کشف تقلب کره شمالی، کار اشتباهی بود. زیرا اقدامات مخفیانه پیونگ‌یانگ برای غنی‌سازی اورانیوم با سرعت کمی پیش می‌رفت و تا تولید مواد شکاف‌پذیر کافی برای ساخت بمب فاصله بسیاری داشت؛ این در حالی بود که خط تولید پلوتونیوم این کشور که تعطیل شده اما همچنان عملیاتی بود، وضعیت کاملاً متفاوتی داشت. در حقیقت، حکومت «کیم جونگ ایل» در پی اتهامات آمریکا علیه فعالیت‌های غنی‌سازی این کشور، با آسودگی خاطر تأسیسات تولید پلوتونیوم خود را دوباره راه‌اندازی کرد. آزمایش‌های هسته‌ای رژیم کره‌شمالی در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ میلادی از پلوتونیوم تولیدی تأسیسات شناخته‌شده این کشور استفاده کرد، نه پلوتونیومی که در برنامه غنی‌سازی پنهانی آن تهیه شده بود. در حال حاضر هم که بالغ بر بیست سال از آغاز برنامه هسته‌ای پنهانی کره شمالی می‌گذرد، هنوز مشخص نیست که آیا این کشور قادر است مقدار قابل‌توجهی اورانیوم غنی‌شده تولید کند یا خیر.
■ احتمال دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای آن هم به طور مخفیانه بسیار کم است ■
بزرگ‌ترین نگرانی از این مسئله نشأت می‌گیرد که احتمالاً اقدامات پنهانی ایران نه تنها بتواند به ذخیره اورانیوم غنی‌شده برای تولید بمب هسته‌ای منجر شود بلکه تسلیحات هسته‌ای عملیاتی را نیز برای این کشور به همراه داشته باشد. اما احتمال این فرضیه حتی کم‌تر از این سناریو است که ایران بتواند برنامه هسته‌ای دیگری را به موازات برنامه کنونی خود به شکل مخفیانه پیاده کند. اکثریت دولت‌های دارای تسلیحات هسته‌ای، قبل از ساخت بمب‌های هسته‌ای عملیاتی، دست به آزمایش‌های انفجاری زده‌اند. این آزمایش اولیه عمدتاً چندین ماه قبل از تولد یک زرادخانه هسته‌ای انجام می‌شود. شاید آزمایش‌های این‌چنینی از نقطه‌نظر مهندسی چندان ضروری نباشند اما عموماً به دلایل سیاسی ضروری به حساب می‌آیند. و به لطف پیشرفت‌هایی که در زمینه فناوری پایش زمین‌لرزه‌ای حاصل شده است، دیگر نمی‌توان آزمایش‌های هسته‌ای را بصورت مخفیانه انجام داد. اگر ایران قصد دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را داشته باشد، درآنصورت آزمایش‌های هسته‌ای این کشور فرصت کافی برای حمله پیشدستانه را در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.
■ ایران برای مخفی نگه داشتن فعالیت‌های هسته‌ای خود با مشکلات عدیده‌ای روبروست ■
آنان که با این استدلال مخالف‌اند ممکن است به مورد خاص اسرائیل اشاره کنند که توانست در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی زرادخانه هسته‌ای آزمایش‌نشده اما خطرناکی تولید کند. اما همانطور که «متیو گراتیاس»، دانشمند علوم سیاسی و اینجانب به تفصیل به این مسئله پرداخته‌ایم، این دستاورد اسرائیل به چند عامل کلیدی وابسته بود، عواملی که در مورد ایران غائب‌اند. اسرائیل توانست حرکت خود به سوی هسته‌ای شدن را مخفیانه نگاه دارد زیرا با هیچ خطر هسته‌ای در منطقه مواجه نبود، زیرا آمریکا در تصمیم اسرائیل برای پنهان ساختن برنامه‌اش مشارکت داشت، زیرا نظم و انضباط شدیدی بر دستگاه حکومتی این کشور حاکم بود که امکان نگاه‌داشتن چنین رازی را به اسرائیل می‌داد، و دلیل دیگر اینکه سیاستمداران اسرائیل به دانشمندان کشورشان اطمینان داشتند. اما ایران در داخل و خارج از منطقه با قدرت‌های هسته‌ای دشمن روبروست، و نه اسرائیل و نه آمریکا در صورت محرز شدن توانایی تسلیحات هسته‌ای ایران ساکت نخواهند ماند. بعلاوه، دولت ایران همچنان صحنه رقابت‌ها و اختلافات فرقه‌های سیاسی است و رهبران این کشور نشان داده‌اند که اعتماد چندانی به دانشمندان خود در عرصه علم و فناوری ندارند.
■ توافق نهایی می‌تواند توان غنی‌سازی اورانیوم ایران را تا میزان قابل‌توجهی پایین آورد■
بازتاب تمایل ایران برای آزمایش روند توسعه توانایی‌های تسلیحات استراتژیک ایران را می‌توان در تاریخچه برنامه موشک‌های بالستیک این کشور مشاهده نمود. ایران تاکنون و به هر دلیلی، ده‌ها موشک را مورد آزمایش قرار داده است، آزمایش‌هایی که عمدتاً موفقیت‌آمیز نبوده و تصویر واضحی از توانایی‌های درحال‌توسعه اما همچنان محدود این کشور را به جهانیان عرضه کرده است. در حوزه هسته‌ای نیز می‌توان همین انتظار را از ایران داشت. اگر ایران با آخرین سرعت به سمت تسلیحات هسته‌ای حرکت کند، قبل از اینکه به خط پایان برسد، تمام دنیا از اقدامات این کشور باخبر خواهد شد. سناریوی پنهان‌کاری ویران‌کننده ایران، تنها فرضیه‌ای محال است. واشنگتن و متحدانش نباید اجازه دهند ترس از این رخداد غیرمحتمل، توجه آنان را از هدف ارزشمندی منحرف کند که همچنان می‌توان بدان دست یافت: یعنی توافق جامع و نهایی که توان حقیقی غنی‌سازی اورانیوم ایران را تا میزان قابل‌توجهی پایین آورد و درعین‌حال به خواست مشروع این کشور برای نیل به رشد اقتصادی و دستاوردهای علمی در عرصه ملی احترام بگذارد.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از اشراف، فارن افرز در تحلیلی به قلم «ژاک هایمنز»، به بررسی احتمال پنهان‌کاری ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای این کشور می‌پردازد و این موضوع را از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار می‌دهد. نویسنده عنوان می‌کند، بسیاری از منتقدان مذاکرات سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران را بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» این کشور می‌دانند و معتقدند که غرب و قدرت‌های غربی باید بیشتر بر موضوع احتمال پنهان‌کاری هسته‌ای ایران در تأسیسات هسته‌ای مخفی تمرکز داشته باشند. اما به نظر می‌رسد این امر از احتمال بسیار پایینی برخوردار است.
■ کشمکش بر سر تعداد سانتریفیوژهای برنامه هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد ■
مذاکرات بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران به تازگی تمدید شده است. اما موضوع اصلی این مذاکرات که همچنان مورد بحث و منازعه قرار دارد، تعداد سانتریفیوژهایی است که ایران می‌تواند به منظور غنی‌سازی اورانیوم در برنامه هسته‌ای خود در اختیار داشته باشد. تعداد این سانتریفیوژها از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که هرچقدر تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران بیشتر باشد، دستیابی ایران به بمب هسته‌ای سریع‌تر خواهد بود. بر اساس برآوردهای استاندارد، موجودی کل سانتریفیوژهای برنامه هسته‌ای ایران چیزی در حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ عملیاتی است. بنابراین این تعداد سانتریفیوژ ایران را قادر می‌سازد تا تنها در طول چند ماه اورانیوم (با کاربری تسلیحاتی) مورد نیاز برای تولید یک بمب را تولید و ذخیره کند. دولت باراک اوباما بر این باور است که می‌تواند ایران را متقاعد کند که برنامه هسته‌ای خود را تا جایی به عقب برگرداند که بحران کنونی حل‌وفصل شده و دو طرف بتوانند روابط بهتری داشته باشند.
■ سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران بسیار خطرناک‌تر از سناریوی «گریز هسته‌ای» است ■
منتقدان مذاکرات بر این باورند که آمریکا و دیگر کشورهای عضو گروه ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بعلاوه آلمان) تمرکز خود را اشتباهاً بر روی تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات هسته‌ای شناخته شده ایران قرار داده‌اند. بر طبق نظر این منتقدان، سناریوی «گریز هسته‌ای» ایران که باعث شد مذاکره‌کنندگان تا پاسی از شب بیدار بمانند، به اندازه سناریوی «پنهان‌کاری» هسته‌ای ایران خطرناک نیست. اگر ایران بخواهد تصمیم به پنهان‌کاری بگیرد، در آن صورت در تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت و یا سایر تأسیسات شناخته شده خود طبق قوانین و مقررات رفتار خواهد کرد و در جای دیگری به صورت مخفیانه دست به ساخت و تولید بمب هسته‌ای خواهد زد. بنابراین، توافق نهایی با ایران در صورتی مؤثر و کارآمد خواهد بود که تعداد بسیار زیادی از بازرسان بین‌المللی را به ایران روانه کند، و از آنجا که دولت تهران احترام و ارزش بسیار زیادی برای خود قائل است چنین چیزی را هیچ‌گاه قبول نخواهد کرد. به طور خلاصه می‌توان گفت هر چه احتمال سناریوی «پنهان‌کاری» ایران بیشتر باشد، میزان احتمال دستیابی به یک توافق معقول و مناسب با ایران کاهش خواهد یافت.
■ تمایل شدید ایران به انجام فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای نگران‌کننده است ■
واشنگتن و متحدانش باید خود را برای هر احتمالی آماده کنند. اگرچه این پرسش که آیا ایران واقعاً می‌خواهد بمب هسته‌ای بسازد، جای بحث دارد اما آنچه مسلم است این کشور تمایل شدیدی به فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای از خود نشان داده است. برای مثال ایران تنها زمانی به وجود دو تأسیسات غنی‌سازی خود اذعان کرد که مراکز اطلاعاتی خارجی توانستند تأسیسات اول را در سال ۲۰۰۲ و دومی را در سال ۲۰۰۹ کشف کنند. حتی امروز هم وقتی بازرسان بین‌المللی تقاضای دسترسی به محل‌های مشکوک یا شخصیت‌های کلیدی دارند، واکنش اولیه تهران در اغلب موارد، بظاهر کارشکنی و عدم پاسخگوئی است.
■ تمرکز غرب بر روی کاهش پتانسیل گریز هسته‌ای ایران است■
اگرچه احتمال تلاش‌های پنهانی ایران نسبتاً بالاست اما درعین‌حال از شانس موفقیت پایینی برخوردار است. درحالی‌که مراکز جاسوسی سراسر دنیا منابع عظیمی را صرف ردیابی رویدادهای داخلی ایران می‌کنند، هرگونه اقدام جدی برای تقلب در توافق هسته‌ای جدید به احتمال زیاد شناسایی خواهد شد. حال اگر تهران توانست به طریقی مخفیانه تقلب کند، بازهم برنامه پنهانی این کشور پیشرفت بسیار کندی خواهد داشت. حتی اگر احتمال موفقیت اقدامات مخفیانه ایران را هم بپذیریم، بازهم نخواهد توانست به زرادخانه اصیل تسلیحات هسته‌ای دست یابد. دراینصورت باید به قدرت‌های بزرگ دنیا حق داد که روی رسیدن به توافقی تمرکز کرده‌اند که پتانسیل گریز هسته‌ای ایران را محدود کند، نه اینکه پتانسیل پنهان‌کاری مورد ظن این کشور را پایین آورد.
■ انجام اقدامات هسته‌ای مخفیانه با مشکلات بسیاری همراه خواهد بود■
ایران بارها به ساخت مخفیانه تأسیسات پیشرفته هسته‌ای دست زده است. اما این دسته از اقدامات این کشور همواره لو رفته است. برای نمونه، تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران، هر دو در مراحل مقدماتی ساخت و بهره‌برداری کشف شدند. ناظران بدبین، اینگونه تخلفات گذشته ایران را گواهی بر غیرقابل‌اعتماد بودن این کشور می‌دانند اما همین سوابق نشان می‌دهند که نمی‌توان آمریکا و متحدانش را به سادگی فریب داد. بعلاوه، مراکز اطلاعاتی غرب حتی پس از حصول توافق با ایران، دست از پایش تخلفات احتمالی ایران برنخواهند داشت. و هرچه دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به برنامه هسته‌ای ایران بیشتر باشد، ردیابی و کشف هرگونه اقدام پنهانی نیز بهمان میزان آسان‌تر خواهد بود. حتی اگر ایران واقعاً قصد تقلب داشته باشد و اقدامات پنهانی‌اش تا چند ماه فاش نشود، بازهم قادر نخواهد بود در مقایسه با تأسیسات کنونی خود، به میزان قابل توجهی به سخت بمب هسته‌ای نزدیک شود. هر کشوری اگر بخواهد برنامه اتمی جدیدی طرح‌ریزی کند طبیعتاً زمان دسترسی آن به بمب هسته‌ای طولانی‌تر خواهد شد. و مسلماً اگر بخواهد اقداماتش را به شکل مخفیانه دنبال کند، به این زمان افزوده خواهد شد.
■ نگاهی به پرونده هسته‌ای کره‌شمالی و اقدامات هسته‌ای مخفیانه این کشور■
برآورد بیش از حد درباره میزان موفقیت کشورها در صورت اقدام به تقلب ایراداتی به همراه دارد که مورد کره شمالی به خوبی این نقاط‌ضعف را نشان می‌دهد. دولت بیل کلینتون به منظور توقف تولید و ذخیره پلوتونیوم کره‌شمالی، توافقی را در سال ۱۹۹۴ میلادی با این کشور منعقد ساخت که با عنوان «چهارچوب توافق‌شده» شناخته می‌شود. این توافق همواره مورد انتقادات شدیدی قرار گرفته است زیرا نتوانست از تلاش‌های مخفیانه کره‌شمالی به منظور غنی‌سازی اورانیوم جلوگیری کند. بااین‌حال اقدام دولت جرج بوش برای فسخ توافق، حتی پس از کشف تقلب کره شمالی، کار اشتباهی بود. زیرا اقدامات مخفیانه پیونگ‌یانگ برای غنی‌سازی اورانیوم با سرعت کمی پیش می‌رفت و تا تولید مواد شکاف‌پذیر کافی برای ساخت بمب فاصله بسیاری داشت؛ این در حالی بود که خط تولید پلوتونیوم این کشور که تعطیل شده اما همچنان عملیاتی بود، وضعیت کاملاً متفاوتی داشت. در حقیقت، حکومت «کیم جونگ ایل» در پی اتهامات آمریکا علیه فعالیت‌های غنی‌سازی این کشور، با آسودگی خاطر تأسیسات تولید پلوتونیوم خود را دوباره راه‌اندازی کرد. آزمایش‌های هسته‌ای رژیم کره‌شمالی در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۹ میلادی از پلوتونیوم تولیدی تأسیسات شناخته‌شده این کشور استفاده کرد، نه پلوتونیومی که در برنامه غنی‌سازی پنهانی آن تهیه شده بود. در حال حاضر هم که بالغ بر بیست سال از آغاز برنامه هسته‌ای پنهانی کره شمالی می‌گذرد، هنوز مشخص نیست که آیا این کشور قادر است مقدار قابل‌توجهی اورانیوم غنی‌شده تولید کند یا خیر.
■ احتمال دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای آن هم به طور مخفیانه بسیار کم است ■
بزرگ‌ترین نگرانی از این مسئله نشأت می‌گیرد که احتمالاً اقدامات پنهانی ایران نه تنها بتواند به ذخیره اورانیوم غنی‌شده برای تولید بمب هسته‌ای منجر شود بلکه تسلیحات هسته‌ای عملیاتی را نیز برای این کشور به همراه داشته باشد. اما احتمال این فرضیه حتی کم‌تر از این سناریو است که ایران بتواند برنامه هسته‌ای دیگری را به موازات برنامه کنونی خود به شکل مخفیانه پیاده کند. اکثریت دولت‌های دارای تسلیحات هسته‌ای، قبل از ساخت بمب‌های هسته‌ای عملیاتی، دست به آزمایش‌های انفجاری زده‌اند. این آزمایش اولیه عمدتاً چندین ماه قبل از تولد یک زرادخانه هسته‌ای انجام می‌شود. شاید آزمایش‌های این‌چنینی از نقطه‌نظر مهندسی چندان ضروری نباشند اما عموماً به دلایل سیاسی ضروری به حساب می‌آیند. و به لطف پیشرفت‌هایی که در زمینه فناوری پایش زمین‌لرزه‌ای حاصل شده است، دیگر نمی‌توان آزمایش‌های هسته‌ای را بصورت مخفیانه انجام داد. اگر ایران قصد دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را داشته باشد، درآنصورت آزمایش‌های هسته‌ای این کشور فرصت کافی برای حمله پیشدستانه را در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.
■ ایران برای مخفی نگه داشتن فعالیت‌های هسته‌ای خود با مشکلات عدیده‌ای روبروست ■
آنان که با این استدلال مخالف‌اند ممکن است به مورد خاص اسرائیل اشاره کنند که توانست در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی زرادخانه هسته‌ای آزمایش‌نشده اما خطرناکی تولید کند. اما همانطور که «متیو گراتیاس»، دانشمند علوم سیاسی و اینجانب به تفصیل به این مسئله پرداخته‌ایم، این دستاورد اسرائیل به چند عامل کلیدی وابسته بود، عواملی که در مورد ایران غائب‌اند. اسرائیل توانست حرکت خود به سوی هسته‌ای شدن را مخفیانه نگاه دارد زیرا با هیچ خطر هسته‌ای در منطقه مواجه نبود، زیرا آمریکا در تصمیم اسرائیل برای پنهان ساختن برنامه‌اش مشارکت داشت، زیرا نظم و انضباط شدیدی بر دستگاه حکومتی این کشور حاکم بود که امکان نگاه‌داشتن چنین رازی را به اسرائیل می‌داد، و دلیل دیگر اینکه سیاستمداران اسرائیل به دانشمندان کشورشان اطمینان داشتند. اما ایران در داخل و خارج از منطقه با قدرت‌های هسته‌ای دشمن روبروست، و نه اسرائیل و نه آمریکا در صورت محرز شدن توانایی تسلیحات هسته‌ای ایران ساکت نخواهند ماند. بعلاوه، دولت ایران همچنان صحنه رقابت‌ها و اختلافات فرقه‌های سیاسی است و رهبران این کشور نشان داده‌اند که اعتماد چندانی به دانشمندان خود در عرصه علم و فناوری ندارند.
■ توافق نهایی می‌تواند توان غنی‌سازی اورانیوم ایران را تا میزان قابل‌توجهی پایین آورد■
بازتاب تمایل ایران برای آزمایش روند توسعه توانایی‌های تسلیحات استراتژیک ایران را می‌توان در تاریخچه برنامه موشک‌های بالستیک این کشور مشاهده نمود. ایران تاکنون و به هر دلیلی، ده‌ها موشک را مورد آزمایش قرار داده است، آزمایش‌هایی که عمدتاً موفقیت‌آمیز نبوده و تصویر واضحی از توانایی‌های درحال‌توسعه اما همچنان محدود این کشور را به جهانیان عرضه کرده است. در حوزه هسته‌ای نیز می‌توان همین انتظار را از ایران داشت. اگر ایران با آخرین سرعت به سمت تسلیحات هسته‌ای حرکت کند، قبل از اینکه به خط پایان برسد، تمام دنیا از اقدامات این کشور باخبر خواهد شد. سناریوی پنهان‌کاری ویران‌کننده ایران، تنها فرضیه‌ای محال است. واشنگتن و متحدانش نباید اجازه دهند ترس از این رخداد غیرمحتمل، توجه آنان را از هدف ارزشمندی منحرف کند که همچنان می‌توان بدان دست یافت: یعنی توافق جامع و نهایی که توان حقیقی غنی‌سازی اورانیوم ایران را تا میزان قابل‌توجهی پایین آورد و درعین‌حال به خواست مشروع این کشور برای نیل به رشد اقتصادی و دستاوردهای علمی در عرصه ملی احترام بگذارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
