آیا دنبال این هستید که قیمت‌تان بالاتر رود؟ مطلب زیر را بخوانید

گروه سبک زندگی: در ادامه‌ی سلسله مطالب بولتن‌نیوز پیرامون سبک زندگی اسلامی و بعد از اتمام پرونده‌‌ی "تحلیل نامه‌ی 31 نهج‌البلاغه" پرونده‌ی دیگری را در این وادی آغاز کردیم. سعی ما بر این است که در این پرونده، احادیث ائمه‌ی اطهار علیهم السلام را در موضوعات مختلف ذکر کرده تا مقایسه‌ای داشته باشیم بین دستورات و رهنمودهای ایشان با آنچه که ما در زندگی خود عملی کرده‌ایم.

***

به گزارش بولتن، بی‌تعارف، همه‌ی ما در زندگی خود دنبال این هستیم که از نظر دیگران به عنوان انسانی ارزش‌مند محسوب شویم. انسانی که اگر نباشد، جای خالیش کاملا احساس شده و بسیاری از امور در غیاب وی سر و سامان پیدا نمی‌کند. انسانی که بودنش خواست قلبی همه‌ی اطرافیان است و دیگران می‌خواهند که مثل او باشند. این خواسته، یک گرایش فطری‌ست که اگر مراقبت شود تا در دام رقابت‌های ناسالم نیفتد و معیار درستی برای ارزش‌مند شدن در میان باشد، نه تنها ضرری ندارد که باعث کمال فرد نیز می‌شود.

اما برای اینکه به چنین جایگاهی برسیم و به قول معروف "قیمتی" شویم، چه باید کرد؟ باید دقت کنیم که نوع پاسخ ما به این سوال است که خوشبختی یا بدبختی ما را رقم می‌زند. چه اینکه بسیاری از مردم در طول تاریخ و در پهنای جغرافیای انسانی بودند که به این سوال، پاسخ بد دادند و زندگی‌شان را منحرف کردند. تنها کافی‌ست نگاهی به برخی از بزهکاری‌های اجتماعی و اخلاقی روزگار خویش نگاه کنیم تا به این نکته برسیم.

انسان‌هایی که تصور می‌کنند ارزش‌شان به ثروت‌شان است و برای همین، سعی کردند به هر طریقی ثروتمند شده تا مثلا بزرگ شوند. اما همین "کسب ثروت به هر طریقی" آنها را به بی‌راهه کشاند و چه لطماتی که به خود و جامعه وارد نکردند. و یا آنهایی که با آرایش‌های و لباس‌های خاص وارد جامعه شده تا چشمگیر شوند به این خیال باطل که اینگونه، قیمتی می‌شوند. اما این رفتار بزهکارانه، فساد را در جامعه گسترش داده و آن افراد را دچار شقاوت دنیوی و اخروی کرد. و این در حالی‌ست که حضرت علی(ع) برای قیمتی شدن انسان‌ها، راه دیگری دارند:

يا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا العِلمَ وَالاَدَبَ ثَمَنُ نَفْسِكَ فَاجْتَهِد فى تَعَلُّمِهِما ، فَما يَزيدُ مِنْ عِلْمِكَ وَ اَدَبِكَ يَزيدُ فى ثَمَنِكَ وَ قَدْرِكَ ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدى اِلى رَبِّكَ وَ بِالاَدَبِ تَحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّكَ وَبِأَدَبِ الْخِدْمَةِ يَسْتَوجِبُ الْعَبْدُ وَلايَتَهُ وَقُرْبَهُ ، فَاقْبَلِ النَّصيحَةَ كى تَنْجُوَ مِنَ الْعَذابِ؛

اى مؤمن! به تحقيق اين دانش و ادب بهاى جان توست پس در آموختن آن دو بكوش كه هر چه بر دانش و ادبت افزوده شود بر قيمت و قَدْرت افزوده مى‏شود ؛ زيرا با دانش به پروردگارت راه مى‏يابى و با ادب به پروردگارت خوش خدمتى مى‏كنى و با ادب در خدمت‏گزارى، بنده سزاوار دوستى و نزديكى به او مى‏شود . پس [اين [نصيحت را بپذير تا از عذاب بِرَهى.

(بحار الانوار(ط-بیروت)،ج1،ص180)

همان‌طور که می‌بینید، مولی علی (ع) به عنوان کسی که باب علم در عالم بشریت بوده و عصمت و معرفت‌ الهی‌شان، راه هیچ شک و شبه‌ای در کلام‌شان باقی نمی‌گذارد، برای قیمتی شدن انسان نه توصیه به کسب قدرت سیاسی و یا جسمانی می‌کنند و نه ثروتمند شدن را تجویز می‌نمایند. چه برسد به روش‌های جنون‌آمیز معاصر که در آنها حتی خبری از قیمتی شدن ظاهری از راه قدرت و ثروت هم نیست.

اما در مقابل، تلاش برای کسب علم و ادب، یعنی شناخت قواعد جهان و رعایت اخلاق را سرچشمه‌ی بزرگی انسان‌ها معرفی می‌کنند. سرچشمه‌ای که به انسان‌ها قیمت همیشگی و ابدی می‌دهد و مثل صاحب قدرتان و صاحب ثروتان، بزرگی کاذب زودگذر ندارد. البته گفتنی‌ست هر کسی قادر به کسب این سعادت نیست، همان‌طور که پيامبر صلى ‏لله‏ عليه ‏و ‏آله در حدیث شریفی می‌فرمایند:

اَلْعِلمُ إمامُ الْعَمَلِ وَالْعَمَلُ تابِعُهُ يُلهَمُ بِهِ السُّعَداءُ وَ يُحْرَمُهُ الأْشقياءُ؛

دانش پيشواى عمل و عمل پيرو آن است. به خوشبختان دانش الهام مى‏شود و بدبختان از آن محرومند.

(امالى طوسى، ص 488)

و یک سوال: آیا در مناسبات اجتماعی ما، صاحبان دانش و معرفت خوشبخت تصور شده و محرومان از علم، احساس کمبود دارند؟ و یا اینکه برای افکار عمومی جامعه‌ی امروز ما، قیمتی شدن انسان‌ها دارای ملاک‌های دیگری‌ست؟ این تفاوت‌ها، ریشه در کجا دارد؟ بهره‌مند می‌شویم اگر در این همفکری، همراه ما باشید.