«آيت‌الله خاتمی»؛ پيشرو در علم و شجاع در مبارزه

گروه سبک زندگی، آبانماه همواره يادآور سوگ بزرگمردی است كه مردم يزد و علمای جهان تشيع او را به عنوان استاد اخلاق و عالمی ساده‌ زيست و مردمدار می شناسند.

به گزارش بولتن نیوز، سيد روح الله خاتمی، از علمای بزرگ استان يزد و از ياران و نزديكان امام خمينی (ره) و مقام معظم رهبری بود و هنگامی كه خبر درگذشت ايشان به امام خمينی (ره) رسيد، امام فرمودند: "اسلام و ايران يكی از پُر فروغ ترين چهره های تقوی و خلوص و ايمان خود را از دست داد. برادر عزيزم خاتمي زنده دل، چهر تابناك مبارزات خستگي ناپذير روحانيت روشن ضمير در دهه هاي اخير اين مرز و بوم بود. او روشنفكری متدين، مجتهدی بزرگوار و از خوبان امينی بود كه اگر نتوان گفت، بی نظير، مسلما كم نظير بود".

آيت الله خاتمی، در آبان ماه سال ۶۷ ديده از جهان فرو بست و سالروز درگذشت اين روحانی زنده دل، بهانه ای برای مرور زندگی يكی از بزرگترين مفاخر استان يزد است.

استاد اخلاق، آيت الله سيد روح الله خاتمي، فرزند آيت الله سيد محمدرضا، فرزند آيت الله سيد اسماعيل اردكاني فرزند سيد محمد يزدي از عالمان برجسته ديني يزد در سده چهاردهم هجري قمري است.

پدر و نياكان وي نيز در شمار عالمان ديني بودند و جد مادري او، آيت الله آقا محمد معروف به اردكاني و متخلص به شيدا، يكي از عالمان گرانقدر و فضلاي برجسته استان يزد بود و شجره طيبه آيت الله خاتمي به حسن مثني، فرزند امام حسن مجتبي (ع) منتهي مي شود.

در شب دوشنبه، دهم رمضان سال ۱۳۲۴ قمري مطابق با ۱۲۸۵ شمسي در اردكان از توابع يزد و در خطه كوير در شبي پرستاره فرزندي پاك در خانواده اي روحاني و اهل علم و سيادت چشم به جهان گشود كه به گفته خود وي، نام او را محمد و لقب او را روح الله گذاشتند ولي ياد ندارم كسي حتي پدرم مرا به نام خوانده باشد بلكه هميشه به روح الله خوانده شده و بر همين نام مشهور بوده ام و از همين رو، شناسنامه ام را به نام روح الله گرفته ام.

يكي از محققان استان يزد به نام عليرضا كريمي، در كتاب دانشوران يزد به معرفي شخصيت آيت الله خاتمي با مروري بر خاطرات وي و نزديكانش پرداخته و در اين كتاب، بخشي زيادي از خاطرات آيت الله خاتمي از زبان خود ايشان نقل شده است.

خانواده آيت الله خاتمي هم از طرف مادري و هم از طرف پدري همگي در سلك روحانيون بودند

بر اساس آنچه در اين كتاب از زبان ايشان نقل شده است، آيت الله خاتمي از آنجا كه خانواده او همه از سوي پدر و مادر، در سلك روحانيت بودند، از همان ابتداي كودكي در مكتب به تحصيل پرداخت و تا حدود ۱۳ سالگي عربي و فارسي و بعضي از مقدمات را نزد استادان اردكان و پدرش آموخت.

او بعد از مدتي به علت استعداد و نبوعي كه از خود نشان داد، براي ادامه تحصيل به اصفهان فرستاده شد و نزد عالم بزرگ، آيت الله حاج ميرزا علي آقا شيرازي به فراگيري شرح شمسيه و نهج البلاغه پرداخت.

از ديگر اساتيد آيت الله خاتمي مي توان به سيد محمد نجف آبادي و حاج آقا رحيم ارباب اشاه كرد ضمن اينكه ايشان مدتي را نيز در قم از محضر شيخ عبدالكريم حائري يزدي استفاده كرد.

آيت الله خاتمي پس از سالها تحصيل در سال ۱۳۱۴ به اردكان بازگشت و به رغم تلاش هاي بسيار براي سفر به كربلا، اين امر ميسر نشد و حتي تا تهران نيز براي فراهم كردن مقدمات اين سفر به همراه پدر و مادر خود رفتند اما امكانپذير نشد و در نهايت دوباره به اردكان بازگشتند.

ايشان در خاطرات خود در آن دوران مي گويند: "پس از آنكه به اردكان بازگشتيم، موجبات زندگي قدري به هم خورد و پدرم مرحوم شد و به علاوه در اصفهان فشارهاي كذايي دولت به اهل علم زياد شد و طوري شد كه جرات اينكه اهل علم به خيابان يا معابر عمومي بروند نداشتند و عجيب اين است كه چون دولت اين كار را مي كرد، يك مشت لات و مردمان پست فطرت مي آمدند و دست مي انداختند و اذيت مي كردند و گاهي به بهانه هاي مختلف ما را به كلانتري مي بردند كه اين عوامل و نرفتن به نجف و فوت پدرم و زايد شدن بار زندگي به دوشم باعث ماندنم در اردكان شد".

فعاليت های دينی آيت الله خاتمی در دوران خفقان رضاخانی قطع نشد

آيت الله خاتمي به رغم جو خفقان رضاخاني به انجام فعاليت هاي ديني همچون اقامه نماز جماعت، تبليغ و ارشاد، بازسازي و تاسيس حوزه علميه اردكان و تدريس مردم در آنجا همت گمارد.

او همچنين با همكاري حضرات آيات ملا محمد حائري و كاظم ملك افضلي، حوزه علميه اردكان را احيا كرد و تدريس علوم ديني و سرپرستي آنجا را بر عهده گرفت و تاليفاتي نيز داشت كه از آن جمله مي توان به كتاب ارزشمند "آيينه مكارم" اشاره كرد.

وي در زمينه مبارزات نيز پيشگام بود به نحوي كه در سال ۱۳۴۲ مبارزات خود را با توزيع اعلاميه هاي امام خميني (ره) در اردكان آغاز كرد و با انتشار بيانيه و ايراد سخنراني هاي پرشور بر ضد رژيم پهلوي به مبارزات خود شدت بخشيد و در زمينه ارتقا و رشد آگاهي هاي سياسي مردم و حضور آنان در صحنه هاي انقلاب از فعالان موثر و شاخص بود.

آيت الله خاتمي بعد از جريان ۱۵ خرداد به عنوان رابط امام در اردكان به حساب مي آمد و اطلاعيه هايي را كه از طرف حضرت امام صادر مي شد در ميان مردم توزيع مي كرد و در آگاهي بخشيدن مردم نسبت به امام و اسلام سعي مي كرد.

ديدار آيت الله خاتمی با مقام معظم رهبری در دوران تبعيد

ديدار ايشان با عاملان تبعيدي در همين راستا بود و مقام معظم رهبري، حضرت آيت الله خامنه اي نيز در خاطره اي در اين زمينه فرموده اند: "زماني كه در ايرانشهر تبعيد بودم، در اوج تنهايي و اندوه در شهر غريب، روزي حضرت آيت الله خاتمی با آن كهولت سن با اتوبوس به ديدنم آمد و يك روز، صبح تا غروب در كنار هم بوديم و ايشان بعد از سركشي و رسيدگي مادي و معنوي به تبعيديان، عازم يزد شدند".

آيت الله خاتمي در دوران پيروزي انقلاب نيز از ياران نزديك امام خميني (ره) بود و در دوران دفاع مقدس نيز بارها به جبهه هاي حق عليه باطل عزيمت كرد و از كمكهاي مادي و معنوي خود به سربازان اسلام دريغ نكرد.

او در دوران زندگي خود هيچگاه از وجوه شرعي استفاده نكرد و هميشه از محل كشاورزي و كار در مزرعه ارتزاق مي كرد و همانطور كه در خانواده اي ساده و بي آلايش تربيت شد، زندگي خود را نيز ساده و بي آلايش سپري كرد.

او چنان ساده زيست كه امام خميني (ره) در مورد او فرمود: "او پاك زيست، پاك مرد و پاك در جوار رحمت ربش آرميد".

احتياط در بيت المال و ساده زيستی از مهمترين ويژگی های آيت الله خاتمی بود

مناعت طبع، ‌ ساده زيستی، مردمداري، تواضع، رقت قلب، احتياط در بيت المال و شجاعت، قطره اي از درياي خصوصيات و اخلاق سراسر كريمانه آيت الله خاتمي بود.

او به حق، چشم و چراغ علما و دانشمندي صاحب نفوذ و با اثر داراي صفاتي بسيار نيكو بود.

ايشان پس از ۸۵ سال خدمت مخلصانه به اسلام و انقلاب، در آبان ماه سال ۶۷ ديده از جهان فرو بست و پيكر او پس از برگزاري مراسم تشييعي باشكوه به اردكان منتقل شد و در آنا به خاك سپرده شد.

حاصل ازدواج آيت الله خاتمی كه در سن ۳۰ سالگي به وقوع پيوست، سه فرزند پسر و چهار فرزند دختر بود كه سيدمحمد خاتمي، رئيس جمهور سابق ايران، از فرزندان اوست.