اظهارات دیوید کامرون،نماددورویی روباه پیر

به گزارش بولتن نیوز، اظهارات خصمانه نخست وزیر انگلیس در مجمع عمومی سازمان ملل علیه کشورمان، نه تنها به عنوان یک رویداد قابل بررسی است بلکه در نگاه کلی و در پرتو محرز شدن این خصومت، پرسش این است که آیا انگلیس طرفی قابل اعتماد برای مناسبات ایران خواهد بود؟

از حیث عملی، توجه به پیامدهای این رویداد و بهره گیری از آن در خصوص بازتعریف راهبردهای روابط خارجی می تواند از این رویداد برای ایران تولید فرصت بیشتر در صیانت از منافع ملی کند. انتظار می رود ایران با درس گرفتن از این تجربه تلخ آزمودن مجدد آزموده ها، نسبت به بازاندیشی در دکترین و خط مشی خود در مورد انگلیس بپردازد. مقام معظم رهبری در مورد تعامل در سیاست خارجی، دور آمریکا و رژیم اشغالگر قدس خط کشیدند. دیگر پیداست که انگلیس هم مادامی که به اصلاح رفتار و سیاست خود در برابر ملت و دولت ایران نپردازد، باید در لیست سیاه طرفهای روابط خارجی ایران بماند.

آنچه مورد نقد نخبگان در این زمینه شد، عدم اتخاذ رویکرد فعال در برابر اتهامات و اظهارات نادرستی بود که کامرون به ایران نسبت داد. البته یک برداشت این است که ایران با بی توجهی کامل به این اظهارات، برای آن حتی در حد یک اظهارنظر «شایسته واکنش رسمی» نگاه نکرده و خود کامرون و اظهاراتش را در حدی ندیده است که ارزش راهبردی داشته و نیازمند واکنش رسمی ایران بوده باشد. یک برداشت دیگر نیز این است که اظهارات کامرون در حالی که علیه ایران ادامه داشت، تشویق و کف زدن تیم دیپلماتیک انگلیس و برخی بازیگران ضدایرانی از جمله رژیم اشغالگر قدس نیز در صحن نشست مجمع عمومی ادامه داشت. بنابراین، اظهارات خصمانه وی به موضوع و سوژه ای برای رسانه ها و افکار عمومی تبدیل شد و لازم بود افکار عمومی نگاه ایران را در رد و تکذیب این ادعاها بشنود.

از طرف دیگر، به لحاظ محتوایی، ایران باید از فرصت به دست آمده در این زمینه بهره می جست و سیاست ضدداعشی انگلیسی ها و ریاکاری شان در این زمینه را مورد افشاگری قرار می داد. داعش که بیش از 500 عضو انگلیسی دارد، گروهی که سالها مورد حمایت مالی و برنامه ریزی غربیها و سرویس های اطلاعاتی و نظامی انگلیس و آمریکا برای ناامن کردن منطقه و مقابله با دولت سوریه بوده است، و سیاست های بی ثبات کننده این کشور در منطقه و حمایت های متعدد از رژیم اشغالگر قدس و مسئولیت مشترک در ارتکاب جنایات جنگی در جنگ اخیر غزه، همگی محورهایی بودند که می توانستند به خوبی مورد استفاده قرار گیرند و وقت سخنرانی رئیس جمهور را پر کنند. در این صورت، رئیس جمهور به بهترین وجه از فرصتی که در مجمع برای سخنرانی داشت بهره می گرفت و لازم نبود سخنرانی ایشان در حالی که نیمی از وقت باقی بود، خاتمه یابد.

یکی از دیکر نکاتی که بیش از پیش موجب تامل بود، ریاکاری کامرون و اظهاراتی بود که وی درست بعد از ملاقات با آقای روحانی ابراز داشت. این اظهارات، دورویی و تزویر روباه پیر را به نمایش گذاشت. با اینکه گفته می شد ملاقات دوجانبه مذکور در فضایی «سازنده» برگزار شده است، این اظهارات همه برداشت های خوش بینانه از بازسازی روابط ایران و انگلیس را نقش برآب کرد. کم نبودند کسانی که کامرون با این اظهارات، تلاش هایشان برای تلطیف برداشت رسمی ایران نسبت به دشمنی انگلیس را خنثی کرد. از این حیث، رویداد مذکور به نحوی که رخ داد، نهایتاً به نفع ایران و امنیت ملی کشور تمام شد. زیرا برای اغلب مردم، نخبگان و افکار عمومی محرز شد که انگلیس هم ادامه خصومت با ایران را در دستورکار دارد. بنابراین، شاید تصمیمات در مورد احیای روابط جدید سیاسی با انگلیس و مقوله هایی همانند بازگشایی سفارت، دیگر محملی برای پیگیری و دفاع نداشته باشد.

واکنش سخنگوی وزارت خارجه کشورمان به این مسئله هم هرچند خوب بود ولی می توانست قاطعانه تر و بازتابی از خشم مقامات نظام نسبت به این یاوه گویی ها باشد. بخشی از واکنش خانم افخم این بود که: "باعث تاسف است دولتی که با اقدامات و حمایت‌های خود از تروریست‌ها، منطقه ما و جهان را به شر داعش مبتلا ساخته است به خود اجازه می‌دهد که درباره کشوری که همواره در مبارزه با این پدیده شوم پیشقدم بوده است، قضاوت نابه‌جا کند". این اظهار تاسف، واکنش قاطع محسوب نمی‌شود. وزارت خارجه باید این اقدام را «محکوم» می کرد و انگلیس را شایسته روابط پویا، رو به رشد و فعال با ایران نمی دانست.

اما از روابط کلی سیاسی، مناسبات اقتصادی و همچنین انتظارات برقراری یک روابط عادی با انگلیس که بگذریم، نحوه عمل انگلیسی ها در مساله هسته ای و مذاکرات مربوطه هم محملی است که نباید از نظر دور داشته شود. با محرز شدن سیاستی که انگلیس در دشمنی تمام و کمال با ایران دارد، امید به اینکه مذاکره با انگلیس بتواند محملی برای عادی شدن مسئله هسته ای باشد، مورد تردید جدی است. انگلیسی ها چه در دوره مذاکرات تروئیکا با ایران  و چه در دوره مذاکرات در قالب 1+5، هیچ گاه روی خوشی نسبت به برنامه هسته ای صلح آمیز کشورمان نشان نداده اند.

اگر با توافقات ژنو نوامبر 2013 و وین ژوئن 2014 همراه شده اند، به دلیل نوع مراودات آنها با آمریکا بوده است و نه مقتضیات مناسبات و خط مشی خاص در برابر ایران. از این رو، این پرسش بسیار جدی است که آیا می توان با چنین کشوری روند دیپلماسی و مذاکره توام با حسن نیت را برای حل مسئله هسته ای ادامه داد؟ پاسخ مثبت به این پرسش، نیازمند استدلال و استناد است و صدالبته از کشوری که در چنین محفل هایی از سیاست دشمنی خود پرده بر می دارد، انتظار دیپلماسی، مذاکره، حسن نیت و احترام به حقوق ایران مبنای واقع گرایانه ای نخواهد داشت.