متأسفانه در بازارهای انحصاری و بی رقابت نظیر کشورمان ایران، مشتری مداری حقیقی معنا ندارد. لکن نصب شعار تکریم ارباب رجوع بر در و دیوار، خدمات مشتری مداری حقیقی را بدنبال ندارد. احترام و تکریم مشتری، رفتاری است که احساس ارزشمندی را به او منتقل میکند و دوری از رفتاری است که موجب توهین و تحقیر مشتری میگردد.
گروه اقتصادی - محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران روز گذشته در هفتاد و هشتمین نشست ماهانه اعضاء مرکز جامع صادراتی ایران طی سخنانی در جمع مدیران، فعالان اقتصادی و دانشگاهیان گفت: اخلاق حرفهای یکی از مسائل اساسی همة جوامع بشری است.
به گزارش بولتن نیوز، وی افزود: درحال حاضر، متأسفانه در جامعة ما و در محیط کار کمتر به اخلاق حرفهای توجه میشود. در حالیکه در کشورهای غربی، در دانش های مربوط به مدیریت و سازمان، شاخهای با عنوان اخلاق حرفهای وجود دارد ولی در جامعة دینی ما در مدیریت، به اخلاق توجه کافی نشده است!! لکن جامعه ما نیازمند آن است تا ویژگیهای اخلاق حرفهای مانند دلبستگی به کار، روحیه مشارکت و اعتماد، ایجاد تعامل با یکدیگر و... تعریف شده و برای تحقق آن فرهنگ سازی شود.
وی افزود: امروزه بسیاری از کشورها در جهان صنعتی به این بلوغ رسیدهاند که بیاعتنایی به مسائل اخلاقی و فرار از مسئولیتها و تعهدات اجتماعی به نابودی و از بین رفتن بنگاه میانجامد. به همین دلیل بسیاری از شرکتهای موفق برای تدوین استراتژی اخلاقی احساس نیاز کرده و به این باور رسیدهاند که باید در سازمان خود یک فرهنگ مبتنی بر اخلاق رسوخ کند. از اینرو کوشیدهاند تا به تحقیقات دربارة اخلاق حرفهای جایگاه خاص و ویژهای بدهند لذا وقتی که از حوزة فردی و شخصی به حوزه کسب و کار گام مینهیم، اخلاق کار و یا اخلاق شغلی به میان میآید مانند: اخلاق پزشکی، اخلاق معلمی، اخلاق کارمندی و نظایر آن. برای نمونه، چگونه ممکن است که سیستم یک بیمارستان یا دانشگاه و یا یک شرکت فاسد باشد اما از پرستاران، اساتید و کارمندان بخواهیم اخلاقی باشند.؟ امروزه اخلاق حرفهای نقش راهبردی در بنگاه ها دارد و متخصصان مدیریت استراتژیک، اصول اخلاقی شایسته در سازمان را یکی از پیش شرط های مدیریت استراتژیک خوب دانستهاند. در اخلاق حرفهای، مسئولیتهای اخلاقی سازمان در قبال دو محیط داخلی و خارجی است، درکل اصول اخلاق خوب از پیش شرط های مدیریت استراتژیک خوب است و این اصول موجب ایجاد یک شرکت و بنگاه خوب و نمونه میشود.
علیپور اظهار داشت: اخلاق حرفه ای نقش راهبردی در موفقیت سازمان دارد و دوری از آن سازمانها را سخت آسیب پذیر و متضرر کرده است. دستیابی سازمانها به اخلاق حرفه ای موجب مزیت استراتژیک میشود. باید کاری کنیم تا شرکتها بخشی از هزینه های تبلیغاتی را صرف اخلاقی سازی سازمان کنند تا تأثیر ژرف آن را در موفقیت سازمان خود تجربه نمایند. شرکتها و سازمانها از طرفی خواهان اخلاق اند و از طرف دیگر اخلاق ورزی و پایبندی به اخلاقیات را برای خود دردسر زا و نوعی مانع می بینند و این مهمترین معضل بر سر راه شرکتها و سازمانها در روی آوردن به اخلاق حرفه ای است. این در حالی است که در فرهنگ و تمدن اسلامی در سده های گذشته به مفهوم اخلاق حرفه ای توجه ویژه ای شده است. در جامعه ما نهاد ها و ارگانهای لشکری و کشوری از انضباط و وظایف اخلاقی برخوردار بوده و آیین نامه های اخلاقی مربوط به مدیریت برای آنها تدوین شده است پس با این مقوله غریبه نیستند.
وی تصریح کرد: بسیاری از بنگاههای برتر بر مرامنامه اخلاق خود تأکید می کنند و برخی از آنها حتی بخش و دپارتمان مدیریت اخلاق تأسیس کرده اند تا به ترویج اخلاق در فرهنگ سازمانی و ممیزی اخلاقی در همه تصمیمها و اقدامهای بنگاه خود بپردازد. متأسفانه در جوامعی همانند کشور ما، اخلاق حرفه ای نه تنها در سطح بنگاهها و سازمانها تولد جامع نیافته بلکه در مراکز دانشگاهی نیز توسعه چشمگیری پیدا نکرده است. اخلاقي بودن يک شرکت و سازمان، در واقع به سبک خاصي از زندگي آن سازمان اشاره دارد. اخلاقي بودن شرکت هرگز به مجموعه باورهاي اخلاقي که در منشور اخلاقي شرکت آمده محدود نميشود بلکه شرکتي اخلاقي است که زندگي آن و سبک تعامل آن با محيط در همه لحظه ها، اخلاقي باشد. اخلاق حرفهاي چيزي جز رعايت حقوق مردم در کسب و کار نيست و مهمترين آن، احترام اصيل و نامشروط به حق مردم است. اخلاق حرفه ای و مشتری مداری فقط به یک میز و یک کارمند خلاصه نمیشود که بطور نمایشی جلوی درب ادارات قرار داده شود تا به مردم لبخند بزند که دست بر قضا اکثر مواقع پشت میز خالی بوده و جناب آقای مسئول اخلاق هم مشغول رتق و فتق امورات شخصی خود میباشد!! نمونه بارز اینگونه مشتری مدارای ها را میتوان بدو ورود به شعبات بانکها مشاهده نمود.
رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی تأکید نمود: نتايج و آثار و تبعات مسائل و تصميم هاي اخلاقي معمولا ناپيداست از همين رو انسانها و سازمانها سود کوتاه مدت را ميبينند و متأسفانه چشم خود را بر ضرر بلند مدت ميبندند: رشوه بده و کالاي وارد شده را به سرعت دريافت کن! دو دفتر مالي تدوين کن و از پرداخت ماليات بگريز! با چاپلوسي و زيرآب زني و نفاق، خود را این ور و آن ور جا بزن و رشد کن! در حاليکه هر رفتار غيراخلاقي مانند سوراخي است که موش در انبار گندم ايجاد ميکند، لذا این موضوع با سادهانگاري قابل حل نيست و اصولاً تشخيص و حل آن بسيار مشکل بوده و نياز به مراجعه به متخصصان فن اخلاق حرفهاي در سازمان را دارد. بر این اساس یک شرکت خوب، «جامعه» را اولین طرف تعامل خود دانسته و در این چهارچوب، حفظ حقوق و منافع ملی، رعایت حقوق شهروندان، حفظ و حراست از محیطزیست، اعتلای مداوم کیفیت محصول و احترام به همسایگان و بازارهای هدف را سرلوحه منشور اخلاقی خود قرار میدهد. در ضمن از نظر شرکت خوب و اخلاق مدار، مشتریان دارای حقوقی هستند که در قالب مصرف کنندگان نهایی چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی باید رعایت شود و از تضییع حق مشتری به هر شکلی باید اجتناب کرد. کارکنان و مدیران شرکت نیز در منشور اخلاق حرفهای شرکت گنجانیده شده اند زیرا سازمان بدون رعایت حقوق حقه آنها به پیشبرد اهداف و آرمانهای خود موفق نخواهد شد. همچنین «تأمینکنندگان» مواد اولیه برای شرکت نیز در منشور اخلاق حرفهای یک شرکت خوب، جایگاه ویژهای دارند زیرا شرکت برخورد صادقانه، صریح و توأم با احترام با آنها، تسهیل و شفافیت و سلامت در معاملات را اصل مسلم روابط متقابل و دوجانبه میپندارد.
علیپور در ادامه سخنان خود اظهار داشت: توسعه سازماني، تلاشي پي گير، منسجم و کاملاً برنامه ريزي شده است که به منظور بهبود و نوسازي نظم صورت ميگيرد. هدف از توسعه سازماني، هم بهبود زندگي (شغلي) فرد و هم بهبود و ارتقاع سطح کارکرد سازمان است. امروزه هيچ سازماني قادر نيست بدون آموزش توسعه يابد. لذا از آنجائکه منشور اخلاقي در هر شرکت و سازمانی طي فرايند گفت و گو و مشارکت تمامي کارکنان و رؤسای آنها بوجود میاید، پس بمنزله يک ميثاق عمومي سازمان پذيرفته میشود و به تدريج، سازمان اين اصول را جزو اهداف خود مي پذيرد. در تلقی ابزار انگارانه نسبت به مشتری، نگرش سیستمی وجود ندارد، زیرا گاه توجه به مشتری به قیمت عدم توجه به کارکنان صورت میگیرد در حالیکه رضایت مشتری بدون رضایت کارکنان حاصل نمیشود. نادیده گرفتن حقوق کارکنان اثر منفی خود را بر عدم رعایت حقوق مشتری از سوی کارکنان خواهد گذاشت. اصیل نبودن تلقی مشتری مداری باعث میگردد که گاه در شرایط بحرانی و تعارض که رعایت حقوق مشتری مستلزم پرداخت خسارت و هزینه است، بعضاً سازمان از آن طفره رفته و حقوق مشتری را زیر پا بگذارد. حتی اگر در مواردی سازمان یقین کند که اجحاف به مشتری اساساً به چشم وی نخواهد آمد و مشتری از ضایع شدن حقوقش مطلع نخواهد شد، خود را ملزم به رعایت حقوق وی نبیند. متأسفانه در بازارهای انحصاری و بی رقابت نظیر کشورمان ایران، مشتری مداری حقیقی معنا ندارد. نصب شعار تکریم ارباب رجوع بر در و دیوار، خدمات مشتری مداری حقیقی را بدنبال ندارد. احترام و تکریم مشتری، رفتاری است که احساس ارزشمندی را به او منتقل میکند و دوری از رفتاری است که موجب توهین و تحقیر مشتری میگردد. رفتار چاپلوسانه و متظاهرانه و یا پذیرایی ظاهری از مشتری، احترام نیست. اعتماد به مشتری، زیان نرساندن به او، سرعت در تحویل بموقع و بیعیب کالا و ارائه خدمات مطلوب، قیمت مناسب همراه با کیفیت بالا، حفظ حریم شخصی افراد و رازداری و امانتداری، تنوع کالا و خدمات، ارائه خدمات در همه مراحل قبل و بعد از فروش و صراحت و صداقت یعنی داشتن رفتار اخلاقی از نوع قاطعانه، همگی از وجود مشتری مداری اصیل به حساب میآیند. معلوم نیست تقسیم بندی مشتریان به معمولی، مهم و بسیار مهم (VIP) مصداق تبعیض نباشد. زیرا همه مشتریان باید بسیار مهم (VIP) محسوب شوند.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه تصریح نمود: باتوجه به مواردی که خدمتتان عرض کردم ملاحظه میفرمائید که اخلاق حرفه ای چقدر مهم و تأثیرگذار میباشد لکن این نکته را متذکر میشوم که شرکتهای ایرانی برای فعالیتهای برون مرزی و عقد قراردادهای تجاری، صنعتی و اخذ نمایندگی، نیازمند سند منشور اخلاقی خواهند بود و یکی از فاکتورهای مهمی که شرکتهای خارجی از شرکتهای ایرانی برای آغاز همکاری درخواست خواهند کرد سند منشور اخلاقی است پس توجه به مقوله اخلاق حرفه ای و تنظیم سند منشور اخلاقی برای سازمانها و شرکتها امری ضروری و الزامی است که خوشبختانه تعدادی از شرکتها و سازمانهای خوب داخلی به این مهم پی برده و ضمن عقد قرارداد با تیم های متخصص در امور اخلاق حرفه ای و سازمانی، اقدامات اجرائی خود را جهت آموزش پرسنل و تنظیم سند منشور اخلاقی آغاز نموده اند. برخی از این سازمانها و شرکتهای پیشقدم عبارتند از: شرکت مپنا، شرکت نفت پاسارگاد، بانک کارآفرین، قوه قضائیه و... جمعی دیگر. البته لازم به توضیح است که بدست آوردن سند منشور اخلاقی برای شرکتها همانند اخذ استاندار در زمینه اخلاق خواهد بود که خود نوعی امتیاز و افتخار برای آن شرکت و سازمان محسوب خواهد شد لکن داشتن این امتیاز را بعنوان یک برتری نسبت به شرکتهای فاقد سند اخلاق، میتوانند بر روی محصولات و خدمات خود درج و به اطلاع مشتریان برسانند. در ضمن برای شرکتها و سازمانهایی که دوره اخلاق حرفه ای را بگذرانند و سند منشور اخلاقی خود را اخذ نمایند، گواهینامه ای رسمی با امضاء و تأیید یک سازمان بین المللی اقتصادی و یک دانشگاه بزرگ دولتی ایران اعطاء خواهد شد. اطلاع رسانی بیشتری طی روزهای آینده در این خصوص از طریق رسانه های گروهی انجام خواهد شد